Fantastyczna Warszawa - miasto domyślne

Warszawa nierealna, wymyślona przez pisarzy. Czasami ta Warszawa jest rajem, a niekiedy bywa miejsce przerażającym i groźnym. "Warszawa fantastyczna" to tytuł najnowszej książki Pawła Dunina-Wąsowicza.

Najnowsza publikacja Pawła Dunina-Wąsowicza, wydawcy, krytyka literackiego, warszawiaka, to katalog wizji Warszawy, jakie możemy znaleźć w książkach z rodzaju fantastyki naukowej, fantastyki społecznej, horroru i opowieściach o historiach alternatywnych, układany przez niego przez wiele lat.

Ojciec autora jest historykiem, w związku z tym, jak przyznaje Paweł Dunin-Wąsowicz w jego domu nie było normalnych książek. Były dwie półki książek z beletrystyką, ale było 40 półek ze źródłami historycznymi i opracowaniami. - Ja zamiast czytać normalne książki, czytałem to, co się dało czytać czyli varsaviana - przyznaje autor. W ten sposób narodziło się zainteresowanie Pawła Dunina-Wąsowicza Warszawą.

Autor o Warszawie pisze "to miasto", traktuje stolicę jako miasto domyślne. - Jest bardzo dużo książek, które mają w sobie fantastyczne wizje Warszawy. Ja wykorzystałem materiały z 200 utworów - są to powieści, opowiadania, nowele komiksowe. Dla porównania o Łodzi nie znalazłem takich źródeł, o Wrocławiu kilka, o Krakowie ze 20 - opowiada Paweł Dunin-Wąsowicz w audycji Doroty Gacek "Sezon na Dwójkę".

- Głównie bazowałem na "Leksykonie polskiej literatury fantastycznonaukowej" Andrzeja Niewiadowskiego i Antoniego Smuszkiewicza - przyznaje autor "Warszawy fantastycznej". Niestety wielu rzeczy autorzy w leksykonie nie odnotowali, dlatego bezcenne wydają się internetowe zakupy i wizyty na lokalnych warszawskich bazarach czy u bukinistów, gdzie można odnaleźć perełki literatury fantastycznej.

W "Warszawie fantastycznej" odnajdziemy wizje stolicy utrwalone przez Tadeusza Konwickiego, Witkacego, ale też książki mniej znane jak "Schron na Plac Zamkowym" Andrzeja Ziemieckiego z 1947 roku. - Ta książka nawiązuje do polskiej wizji socjalizmu spółdzielczego. Tam zawarty jest obraz powstania Świątyni Opatrzności Bożej katolickiej-socjalistycznej, a także wizja połączenia Warszawy kanałem z Morzem Bałtyckim i Morzem Czarnym. Są tam też rzeczy okropne jak obozy pracy - opowiada Paweł Dunin-Wąsowicz.

Autorzy prac, o których opowiada "Warszawa Fantastyczna" w swych utworach zawarli wiele pomysłów na miasto, korzystali z legendy o Bazyliszku, opisywali wizję niezniszczonej Warszawy. W wielu książka można było jeździć tramwajem do różnych miejsc, tych znanych i tych fantastycznych. Paweł Dunin-Wąsowicz przyznaje, że chętnie wybrałby się w taką podróż. Posłuchaj: Sezon na Dwójkę - Warszawa Fantastyczna.

W drugiej części audycji Dorota Gacek zaprosiła w podróż do Jerozolimy. Dla jednych miasta raju, miasta najświętszego ze świętych, do którego pielgrzymuje się z potrzeby serca. Gdy spojrzy się na historię tego małego punktu na mapie świata to często wieje grozą przerażeniem, to serce przestaje być spokojne - o Jerozolimie oprowadza książka Simona Sebaga Montefiore'ego, o której opowiada tłumacz Władysław Jeżewski.

Dorota Gacek spotkała się również z Adamem Lipszycem, który przeprowadza słuchaczy przez trudne szkice Waltera Benjamina, autora najbardziej intrygujących książek o mieście.

(pj)