Piszemy

Kanały internetowe

Historia

Serwisy historyczne

Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Studio Reportażu I Dokumentu Polskiego Radia

Orkiestra Polskiego Radia W Warszawie

Lektury Do Słuchania

Ramówka

Częstotliwości

Sklep

Szkolenia

Section50

Section00

Zima płonie

Zwyczaj topienia marzanny ma swoje korzenie w pogańskim obrzędzie – jak wiele wydarzeń z polskiego roku obrzędowego. Wykonaną domorosłymi sposobami, wypchaną słomą (by dobrze chwytała ogień) kukłę kobiety w pstrokatym stroju, niosło się w korowodzie nad rzekę lub strumyk, i paliło nad wodą w trakcie święta Jarego. Kukła symbolizowała boginię. Zgodnie z opisanymi przez Jamesa Frazera zasadami magii sympatycznej wierzono, że zabicie postaci przedstawiającej boginię śmierci spowoduje jednocześnie usunięcie efektów przez nią wywołanych (zimy) i nadejście wiosny.

Niebko. Małego świata wielkie cuda

Widoczki robiliśmy późną wiosną, w pochmurne dni lata i wczesną jesienią, kiedy rozpulchniona ziemia pozwalała na wykopanie w niej rękami niezbyt głębokiego dołka.

Niewyczerpane źródło mitu, czyli rekomendacje zimowe

Proszę tylko wyjrzeć za okno – wreszcie biało, mróz, trochę słońca – no jednym słowem piękna zima. A jak zima, to serce i głowa wołają – w góry. A jak w polskie góry, to może na Podhale?

Świat na opak

Karnawał to w każdej kulturze zawieszenie, a nawet odwrócenie obowiązującego porządku. Na jakiś krótki, ale intensywny czas – kilka dni, czasem nawet tygodni – zastany, codzienny świat się odwraca. W karnawale wykorzystywane potem przez liberałów hasło „każdy może być każdym”, „możesz być kim chcesz”, nabierało prawdziwego sensu. Żebrak przebierał się za króla, a chłop za babę. Następowało całkowite odwrócenie porządków, wcielenie w postać szczególną, ale bardzo odległą od własnej.

Przyjemne i pożyteczne

Poszła raz moja babcia odwiedzić bratową. W starych, drewnianych domach okna były małe. Wpadało przez nie niewiele światła, u bratowej tym bardziej, bo na parapecie hodowała w donicach piękne, majestatyczne mirty.

Znaki, dźwięki, ślady

„Proszę kartkę podać sąsiadowi” – tym zdaniem kończyła się informacja od sołtysa, napisana ręcznie na połowie wyrwanej z zeszytu kartki.

Czekamy

Adwent, czyli oczekiwanie na narodzenie Chrystusa, łączył się w chrześcijaństwie nie tylko z zadumą, ale i pewnymi zadaniami do wykonania. Dlaczego piszę w czasie przeszłym?

„Żydowica”

Autobus zatrzymał się dokładnie w środku rynku. Pojechałem tam trochę na wariata, nikt mi nikogo nie polecił, nie byłem z nikim umówiony. Po raz pierwszy w tym miasteczku.

Paraska

Był koniec lat 90. XX wieku. Orkiestra Świętego Mikołaja z Lublina przygarnęła mnie – wówczas studentkę – do swojej kompanii. Dzięki nim zaczęłam odkrywać nowe obszary tradycji, inne niż te znane z rodzinnego domu na świętokrzyskiej wsi.

Cisza i gwar, czyli o polskim Święcie Zmarłych

Moja babcia mawiała, że trzeba odwiedzić cmentarz na „wszystkie święte”. Wiązało się to tak naprawdę z kilkudniowym maratonem pieszym i samochodowym po wszystkich okolicznych (i dalszych) cmentarzach, na których leżał ktoś z rodziny lub znajomych.

Posiady

Warto było na to czekać całą wiosnę, lato i kawałek jesieni. Przedsmak dawało wykopywanie, a potem obieranie i przygotowywanie na zimę buraków, marchwi, pietruszki, cebuli.

Gwiazdka i inni

Działo się to tuż po II wojnie światowej na Kielecczyźnie. Biednie było tu od zawsze, dziedzictwo zaboru rosyjskiego zostało z ludźmi na lata, ale po wojnie zapanowały bieda i głód trudne do opisania.

Section51

Section52