Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Kapusta, głowa pusta

Ostatnia aktualizacja: 19.12.2021 13:00
Czas na kolejny odcinek z cyklu "Źródłosłów". W nim coś bardzo dobrze znanego, i ważnego zwłaszcza na wigilijnym stole, przy którym już za kilka dni zasiądziemy. Kapusta... Sama jej nazwa, wywodząca się od łacińskiego caputium (Kaputium), czyli głowa,  od razu przywołuje popularne, choć mało pochlebne przysłowie. W formie kiszonej jest dobrodziejstwem, a kiedyś - jak tłumaczy nam to etnolog prof. Mariola Tymochowicz - nie można się było bez niej obyć.
Audio
Kapusta jest bogata w witaminy, dlatego warto ją jeść jesienią
Kapusta jest bogata w witaminy, dlatego warto ją jeść jesieniąFoto: auntmasako/Pixabay.com/Public Domain

Kapusta to kolejny bardzo ważny ważny składnik, który mieszkańcy wsi mieli w swoim menu. Aż do przesytu, bo jak się tylko zaczynała jesień, to kapusta w wiejskiej kuchni dominowała aż do późnej wiosny, przez co można było mieć już jej dosyć. Chodzi oczywiście o kapustę kiszoną, bo taka mogła przez kilka tygodni czy nawet miesięcy być przechowywana.

- Kapusty uprawiano bardzo dużo, bo zdawano sobie sprawę, że odpowiednie jej przygotowanie gwarantowało jedzenie na całą zimę - tłumaczyła w audycji prof. Mariola Tymochowicz. Kapusta ze względu na to, jak była powszechna, stała się symbolem rodzimości, swojskości i dostatku. Skąd wiedz tytułowe, niezbyt pochlebne powiedzenie? Oczywiście związane jest z kształtem warzywa i dźwiękiem przypominającym głuchawy odgłos, który słyszymy, gdy popukamy w kapustę. 

Dla mieszkańców wsi bardzo ważne było, żeby kapusta przy kiszeniu się udała. Dlatego pilnowali, by w trakcie tego procesu przestrzegać pewnych zasad, np. kiszenie należało zakończyć przed 1 listopada, bo kiszona później mogła "pachnieć trupem". Pilnowano, aby przy kiszeniu nie uczestniczyła dziewczyna czy kobieta podczas miesiączki ani kobieta w ciąży, bo jej dziecko mogło być podobnie ciapowate co kiszonka, nieporadne życiowo.

Kapusta oczywiście pojawia się na wigilijnym stole w postaci gołąbków czy mieszanej z grzybami lub grochem. Musi też być na weselu w postaci bigosu.

***

Tytuł audycji: Źródłosłów

Opowiadała: prof. Mariola Tymochowicz

Data emisji: 18.12.2021

Godzina emisji: 8.50