75 lat temu alianci wyzwolili Rzym

Po przełamaniu Linii Gustawa w rejonie Monte Cassino przed wojskami alianckimi otworzyła się droga na Rzym. 4 czerwca 1944 roku alianci, przy aprobacie wiwatujących tłumów, wkroczyli do stolicy Włoch.

Amerykanie w Salerno

Foto: Wikipedia/domena publiczna

Obalenie Mussoliniego

W maju 1943 roku po dymisji Benito Mussoliniego powołano nowy rząd z marszałkiem Badoglio na czele. Nowe władze, w którego skład weszli tylko przedstawiciele kół wojskowych i dworskich, które nie miały zdolności przewidywania, ani umiejętności dyplomatycznych, by sprostać wyzwaniom, jakie stanęły przed krajem.

- Okres 45 dni sprawowania władzy przez rząd Badoglia nie został wykorzystany do przygotowania Włochów, do gwałtownej zmiany jaka nieuchronnie się zbliżała – mówił na antenie Polskiego Radia dr Mieczysław Szachowski.

Deklaracje nowego rządu mówiły o kontynuowaniu wojny u boku Niemiec. W rzeczywistości była to jednak zasłona dymna dla prawdziwych intencji. Badoglio chciał wyjść z wojny, zdając sobie sprawę, że Włoch nie stać na kontynuowanie wojny.

Bezwarunkowa kapitulacja

Aby tego dokonać należało porozumieć się z aliantami, którzy postawili twarde żądania. Po negocjacjach za pośrednictwem Watykanu, 3 września 1943 podpisano bezwarunkową kapitulację.

W tym czasie Niemcy, wykorzystując przedłużające się rokowania, wysłali do Włoch dodatkowe dywizje, co zapewniło Wehrmachtowi całkowitą kontrolę nad Półwyspem Apenińskim. Gd 8 września ujawniono treść rozejmu Hitler nakazał zająć Rzym i wiele innych miast. W krótkim czasie 61 włoskich dywizji przestało praktycznie istnieć. Z pewnością pomogły w tym bardzo powolne postępy wojsk alianckich na południu. Front włoski był traktowany przez dowództwo jako drugorzędny, a zaangażowane siły nie były w stanie prowadzić operacji na wielką skalę.

Linia Gustawa

Jesienią 1943 roku front ustabilizował się na linii Gustawa – systemie potężnych niemieckich umocnień biegnących od wybrzeża Morza Tyrreńskiego do Adriatyku. Południowe Włochy były opanowane przez wojska alianckie, zaś środkowa i północna część kraju wciąż pozostawała w rękach niemieckich.

Po ciężkich, ale zakończonych sukcesem walkach o Monte Cassino przełamano w końcu Linię Gustawa, co otworzyło alianckim wojskom drogę na Rzym. 4 czerwca alianci wkroczyli bez walki do Rzymu, z którego Niemcy wycofali się, nie mając szans na organizację skutecznej obrony.

- Dzięki zaangażowaniu Watykanu w trakcie 9-miesięcznej okupacji udało się uniknąć większych zniszczeń – mówił gość audycji "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej" – jednak okres pobytu wojsk niemieckich zapisał się krwawo w historii miasta.

Kapitulacja Niemiec

Już na drugi dzień po wyzwoleniu Rzymu wojska alianckie kontynuowały natarcie, by nie dać Niemcom czasu na przegrupowanie. Po żmudnych walkach na Linii Gotów, wiosną 1945 załamał się niemiecki front. 28 kwietnia włoscy partyzanci schwytali i rozstrzelali Mussoliniego. Na początku maja 1945 ostatecznie zakończono działania wojenne w basenie Morza Śródziemnego.

Posłuchaj audycji o przebiegu kampanii włoskiej.

mjm