26 lutego 1905 roku w Mościskach koło Przemyśla urodził się Józef Kisielewski, pisarz, dziennikarz, członek Stronnictwa Narodowego, wieloletni działacz powojennej emigracji.
Kisielewski w latach 1925-29 studiował polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim. Choć, jak pisze w swoim najważniejszym dziele "Ziemia gromadzi prochy", "Zawsze pociągał mnie świat, nad którym pisarz ma całkowitą moc, świat literatury", to zatrudnienie znalazł w dziennikarstwie: był sekretarzem w "Przewodniku Katolickim", a następnie pełnił funkcję redaktora naczelnego "Tęczy", publikował też w radykalnym "Prosto z Mostu".
Przewidział napaść
W 1937 roku odbył podróż po Trzeciej Rzeszy. Swoje wrażenia z podróży opisał w dziele "Ziemia gromadzi prochy". W książce-reportażu przedstawił obraz nazistowskich Niemiec i przewidywał agresję na Polskę.
Lektura stała się pozycją obowiązkową dla całego pokolenia wrześniowego. Za jej posiadanie groziło zesłanie do obozów koncentracyjnych. Mimo to, wydana konspiracyjnie w 1943 roku, stała się wzorem dla adeptów dziennikarstwa w okupowanej ojczyźnie.
Nie wrócił do kraju
W swoim najsłynniejszym dziele udowadniał polskość ziem zachodnich i konieczność ich powrotu do macierzy. Ten postulat ziścił się po wojnie wraz z przesunięciem granic. Józef Kisielewski mógł spodziewać się serdecznego powitania w nowej, komunistycznej ojczyźnie. Zdecydował jednak pozostać na emigracji na znak sprzeciwu wobec autorytarnych rządów w Polsce i przesunięcia wschodnich granic kraju.
Swoją decyzję uzasadniał na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa: - W widzeniu tych spraw wychodzę z założenia, że życie duchowe narodu i ziemia, na której żyje, nie są sztonami, które można wymieniać i dokonywać nimi przetargu. W tym samym czasie, kiedy wracały do Polski zachodnie ziemie odzyskane, wydarte zostały Polsce jej ziemie wschodnie, a na cały kraj nasuwała się czarna i krwawa chmura obcego i nieludzkiego stylu życia, które swoje zwycięstwo osiągał gwałtem i przemocą.
28:10 5691a63a-f8f4-4c36-b80f-c218fdaa8e3c.mp3 Dlaczego nie wracamy do kraju?. Zagajenie Tymona Terleckiego oraz wypowiedzi pisarzy: Zygmunta Nowakowskiego; Kazimierza Wierzyńskiego (list poety odczytany przez Janusza Kowalewskiego); Mariana Czuchnowskiego; Stanisława Balińskiego; Herminii Naglerowej; Janusza Jasieńczyka; Józefa Kisielewskiego i Juliusza Mieroszewskiego. (Archiwum RWE)
RADIA WOLNOŚCI - MATERIAŁY ROZGŁOŚNI POLSKIEJ RWE >>>>
Pracę dziennikarską kontynuował na emigracji: w latach 1946-49 wydawał "Przegląd Polski", przez szereg lat związany był z katolickimi wydawnictwami i periodykami. Do ojczyzny nie powrócił już nigdy. Zmarł na zawał serca 20 lipca 1966 roku w Bandon w Irlandii.
Posłuchaj, czym uzasadniają decyzję o pozostaniu na emigracji inni pisarze - dźwięk z archiwum Radia Wolna Europa.
bm
