Historia

Denis Diderot – odnaleziony sens życia

Ostatnia aktualizacja: 05.10.2022 05:30
- Zmory, które wisiały nad jego epoką i nad nim samym, niczym się nie różnią od tych, które nas dzisiaj dręczą. Zwłaszcza problem władzy i ingerencji religii w życie codzienne – tłumaczył aktualność myśli filozofa literaturoznawca, Jan Gondowicz.
Denis Diderot fot. Wikipediadp
Denis Diderot fot. Wikipedia/dp

310 lat temu, 5 października 1713, urodził się Denis Diderot, francuski pisarz i filozof, naczelny redaktor "Wielkiej Encyklopedii Francuskiej".

Odrobinę cyniczny, odrobinę naiwny i szczerze zainteresowany prawami tego i tamtego świata. Działał we wszystkich możliwych dziedzinach. Nie było dla niego dyscyplin niedostępnych, poza matematyką. Miał dar prostego i lekkiego przedstawienia najtrudniejszych zagadnień swoich czasów.

- Kiedy nie dostrzegamy sensu życia, bierzemy do łóżka publikacje Diderota i budzimy się rano jak odrodzeni – mówił na antenie Polskiego Radia literaturoznawca Jan Gondowicz.

Diderot był najbardziej znany jako redaktor "Wielkiej Encyklopedii Francuskiej" i autor książki "Kubuś Fatalista i jego pan". Powiastka filozoficzna nie została jednak wydana za jego życia. Poglądy pisarza nie podobały się ówczesnej francuskiej władzy, a wręcz się ich obawiała. Diderot kilkakrotnie lądował w więzieniu. Dla wyższego celu, jakim była powstająca encyklopedia, skarby swojego dowcipu i wdzięku lokował wśród niesłychanie wąskiej publiczności kilkunastu encyklopedystów.

Tadeusz Boy-Żeleński, który przełożył na język polski dzieło Diderota, we wstępie napisał: "Kubuś Fatalista jest symbolem rodzącej się Francji ludowej. Symbolem może szlachetniejszym i pełniejszym niż młodszy jego kolega po fachu Figaro, który niebawem przez trzy lata będzie kołatać próżno do sceny francuskiej. Pan Kubusia ziewa, zażywa tabakę, zadaje pytania. Kubuś go bawi, za niego myśli, administruje jego mieszkiem, za niego nadstawia karku. Czyż to nie rola szlachty i ludów w XVIII wieku we Francji?".

Posłuchaj audycji z cyklu "Alfabet kultury" z udziałem literaturoznawcy Jana Gondowicza.


Posłuchaj
17:20 denis diderot___v2014007653_tr_0-0_1186129556090640[00].mp3 Denis Diderot - audycja z cyklu "Alfabet kultury" (PR, 23.09.2014)

 

mjm

Zobacz więcej na temat: filozofia Francja literatura
Czytaj także

Antoine de Saint-Exupery: "żeby pisać, trzeba żyć"

Ostatnia aktualizacja: 31.07.2024 05:45
– Nie cierpię ludzi, którzy piszą dla zabawy, szukają efektów, trzeba mieć po prostu coś do powiedzenia – mawiał Antoine de Saint-Exupéry. Dziś mija 80. rocznica jego śmierci. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Aleksander Dumas - w "Trzech muszkieterach" jest sporo prawdy

Ostatnia aktualizacja: 24.07.2024 05:40
"Ktoś ze współczesnych nazwał Dumasa siłą przyrody. W istocie ten pogodny, próżny i lekkomyślny, wielkoduszny olbrzym z krwią babki Murzynki w żyłach, ten niestrudzony miłośnik życia, smakujący wszystkie jego dary, miał w sobie coś z żywiołu" – napisała Anna Tatarkiewicz, tłumaczka pamiętników pisarza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Alexis de Tocqueville. Klasyk doktryny liberalizmu

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2024 05:30
- Nikt jaśniej, niż de Tocqueville nie dostrzegał, że demokracja jako instytucja z istoty indywidualistyczna pozostaje z socjalizmem w nie dającym się rozstrzygnąć konflikcie. Demokracja rozszerza sferę indywidualnej wolności - mówił w roku 1848 socjalizm ją ogranicza – pisał Friedrich Hayek.
rozwiń zwiń