Mieczysław Boruta-Spiechowicz. "Żyjcie z myślą o Polsce i tylko o Polsce"

- Jako najstarszy generał II Rzeczpospolitej żyjący wiernie nad Wisłą, wzywam was, drodzy przyjaciele, w imię miłości, a nie nienawiści: uczcie się żyć pospołu z myślą o Polsce i tylko o Polsce - apelował gen. Mieczysław Boruta-Spiechowicz na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "Solidarność".

Gen. bryg. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, dowódca GO "Bielsko"

Foto: Wikimedia/domena publiczna

Droga do podhalańskiego kapelusza

Przyszedł na świat w wielodzietnej rodzinie w Rzeszowie 130 lat temu, 20 lutego 1894 roku, jako jeden z piętnaściorga rodzeństwa. W 1903 roku rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie uczył się i działał w drużynach harcerskich. W 1913 roku wyjechał do Antwerpii na studia i wstąpił do Związku Strzeleckiego.

To ostatnie doświadczenie otworzyło mu drogę do kariery oficerskiej w Legionach w 1914 roku. Walczył w I wojnie światowej, w listopadzie 1918 roku wstąpił zaś do Wojska Polskiego. W 1919 roku objął dowództwo nad 143. Pułkiem Strzelców Kresowych, przemianowanym później na 4. Pułk Strzelców Podhalańskich.

Front, konspiracja, więzienie NKWD, walka na Zachodzie

W dwudziestoleciu międzywojennym nieustannie podnosił kwalifikacje dowódcze. Po przewrocie majowym, mimo że stanął po stronie rządowej, został powołany do pracy w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych. Na początku 1939 witał Madziarów na nowo powstałej polsko-węgierskiej granicy.

W trakcie wojny obronnej dowodził Grupą Operacyjną "Bielsko" (przemianowaną 3 września na "Borutę"). Pod jego rozkazami znalazł się m.in. Stanisław Maczek. Obrona południowo-zachodniej części kraju zamieniła się szybko w desperacki odwrót. Gdy generał uświadomił sobie klęskę, postanowił przedostać się do Lwowa, gdzie natychmiast wdał się w konspirację antysowiecką. Od generała Mariana Żegoty-Januszajtisa przejął zwierzchnictwo nad Polską Organizacją Walki o Wolność, ale dzień po nominacji, 13 grudnia 1939 został aresztowany przez NKWD. W moskiewskim więzieniu na Łubiance  był przetrzymywany do podpisania układu Sikorski-Majski.

Po uwolnieniu z więzienia ewakuował się do Iranu. Pełnił funkcję dowódcy 5. Wileńskiej Dywizji Piechoty, a później – od sierpnia 1943 roku do końca wojny – dowódcy 1. Korpusu Polskiego. Po zakończeniu wojny zdecydował się na powrót do ojczyzny.

Sędziwy opozycjonista, który doprowadzał komunistów do wściekłości

Swoje miejsce znalazł wśród kombatantów, wśród których cieszył się ogromnym szacunkiem. Tym darzyli go również przedstawiciele opozycji, z którą się związał. Mimo podeszłego wieku generał aktywnie pracował na rzecz zmian. Był jednym ze współtwórców ROPCiO , Komitetu Porozumienia na rzecz Samostanowienia Narodu. Publicznie pokazywał się w mundurze wzoru przedwojennego, czym doprowadzał do wściekłości komunistyczne władze. W takim stroju wystąpił podczas I Zjazdu NSZZ "Solidarność".

Posłuchaj

10:40 Boruta.mp3 Wystąpienie gen. Mieczysława Boruty-Spiechowicza na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "Solidarność".

 

Przeżył niemal wszystko, co najgorsze w XX wieku, jednocześnie reprezentując swoim życiem to, co najlepsze. Zmarł w 1985 roku w Zakopanem, u stóp gór, które - jak przystało na Podhalańczyka – kochał.

bm