Historia

Witold Pilecki. 123. rocznica urodzin jednego z największych bohaterów II wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 13.05.2024 06:00
13 maja 1901 roku urodził się Witold Pilecki, bohater, który z własnej woli trafił do Auschwitz, by tam przygotowywać ruch oporu. Po wojnie Witold Pilecki został skazany przez komunistów na karę śmierci. Wyrok wykonano strzałem w tył głowy.
Witold Pilecki w trakcie składania zeznań przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie.
Witold Pilecki w trakcie składania zeznań przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie. Foto: wikipedia/"Głos Ludu", marzec 1948

Był jedną z niewielu osób, które trafiły do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz dobrowolnie.

- Od wywożonych do Auschwitz działaczy państwa podziemnego dochodziły naprawdę straszne informacje - tłumaczył historyk Jacek Pawłowicz z Instytutu Pamięci Narodowej. - Po prostu nie można było uwierzyć w to, co tam się dzieje, że można na ziemi stworzyć takie piekło. Potrzebny był ktoś odpowiedzialny do przeprowadzenia akcji wywiadowczej.


Posłuchaj
03:31 Pawlowicz Jacek - Rotmistrz Witold Pilecki 1901-1948 Rozmowa Hanny Marii-Gizy z prof. Wiesławem Wysockim na temat książki Jacka Pawłowicza "Rotmistrz Witold Pilecki 1901-1948". Wydawnictwo IPN. ( PR, 2008)

 

Zobaczyć na własne oczy

Do tego zadania zgłosił się właśnie Pilecki. 19 września 1940 pozwolił się aresztować Niemcom w łapance ulicznej na Żoliborzu. Trafił do KL Auschwitz jako Tomasz Serafiński. Jego misja mogła się zakończyć właściwie już pierwszego dnia. Niemcy, żeby zastraszyć przywiezionych ludzi, przeprowadzili tragiczną inscenizację ucieczki.

pap witold pilecki 663.jpgTajna Armia Polska. Konspiracyjna organizacja Pileckiego

- Jeden z wachmanów wyciągnął przywiezioną osobę i powiedział: "Biegnij do ogrodzenia". Ten człowiek, nieświadomy tego, co się za chwilę wydarzy, pobiegł. Został zastrzelony. Jako współodpowiedzialnych za tę rzekomą ucieczkę rozstrzelano jeszcze dziesięciu innych ludzi - mówił w audycji Katarzyny Kobyleckiej Jacek Pawłowicz.

Kliknij w obrazek i poznaj historię rotmistrza Pileckiego:

src=" //static.prsa.pl/3cdc4fe0-62b2-4306-be92-364acec8759f.file"

W łapach bezpieki

Kiedy pięć lat później, 8 maja 1947 Pilecki został aresztowany przez komunistów, przyznał, że - w porównaniu z tym, co robiła bezpieka - Oświęcim był igraszką.

Rotmistrz Pilecki został oskarżony o nielegalne przekroczenie granicy, posługiwanie się fałszywymi dokumentami, brak rejestracji w Rejonowej Komendzie Uzupełnień, nielegalne posiadanie broni palnej, prowadzenie działalności szpiegowskiej na rzecz gen. Andersa oraz przygotowywanie zamachu na grupę dygnitarzy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

Zarzut o przygotowywanie zamachu Pilecki stanowczo odrzucił, działania zaś wywiadowcze uznał za działalność informacyjną na rzecz 2 Korpusu Polskiego, za którego oficera wciąż się uważał. Podczas procesu przyznał się do pozostałych zarzutów. Prokuratorem oskarżającym Pileckiego był mjr Czesław Łapiński, przewodniczącym składu sędziowskiego ppłk Jan Hryckowian (obaj byli dawnymi oficerami AK), sędzią kpt. Józef Brodecki.

Wyrok

- Nikt nie miał prawa o nim pisać ani nawet wymieniać jego nazwiska - mówiła córka, Zofia Pilecka-Optułowicz.


Posłuchaj
29:47 Pilecki - wieczór naukowy.mp3 "Bohater rotmistrz Witold Pilecki" - audycja z udziałem Zofii Pileckiej-Optułowicz oraz historyka Jacka Pawłowicza. (PR, 11.05.2011)

 

Proces rotmistrza rozpoczął się 3 marca 1948. Już 15 marca został skazany na karę śmierci. Żona wraz z przyjaciółmi rozpaczliwie walczyła o jego ułaskawienie. O łaskę zabiegano m.in. u Józefa Cyrankiewicza, który wraz z nim był w Auschwitz.

- Cyrankiewicz nic nie zrobił - mówił historyk w "Wieczorze naukowym" wyemitowanym w maju 2011 roku. - Co więcej: on ukradł legendę rotmistrza. To przecież o Cyrankiewiczu mówiono, że tworzył konspirację w Auschwitz, że był przywódcą ruchu oporu.

25 maja 1948 roku wykonano wyrok strzałem w tył głowy. Rodzina miała się nigdy nie dowiedzieć, gdzie Pilecki został pochowany. Nie wydano im ciała. Jak wspomina córka rotmistrza, nikt nie miał prawa o nim pisać ani nawet wymieniać jego nazwiska. Dopiero po 42 latach od procesu, w demokratycznej Polsce, wyrok anulowano. Żona Pileckiego doczekała jego rehabilitacji.

POSŁUCHAJ PODCASTU:


Kliknij w obrazek i poznaj historię żołnierzy wyklętych:

src=" // //static.prsa.pl/117728b0-047b-4590-8f5f-f5c250b661cc.file "

 


Czytaj także

Rotmistrz Witold Pilecki – ucieczka z Auschwitz

Ostatnia aktualizacja: 26.04.2022 05:55
Rotmistrz Pilecki dobrowolnie wszedł w "kocioł" podczas łapanki na stołecznym Żoliborzu. Był 19 września 1940 roku. Wylegitymował się dokumentami Tomasza Serafińskiego, ukrywającego się żołnierza polskiego. Wywieziono go do obozu Auschwitz, skąd uciekł w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Witold Pilecki - do końca niezłomny

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2019 09:00
Witold Pilecki został zatrzymany 8 maja 1947. W czasie śledztwa aż do listopada był torturowany. Pokazowy proces trwał od 3 do 15 marca 1948 roku. Wyrok śmierci wykonano strzałem w tył głowy 25 maja tego samego roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ochotnik do Auschwitz. Rotmistrz Witold Pilecki bohaterem II wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 19.09.2024 06:00
19 września 1940 roku rotmistrz Witold Pilecki dobrowolnie wszedł w "kocioł" podczas łapanki na warszawskim Żoliborzu. W ten sposób bohater planował dostać się do Auschwitz, by wykonać specjalną misję zleconą mu przez Polskie Państwo Podziemne – sporządzenie raportu o sytuacji w obozie i zorganizowanie tam ruchu oporu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

75 lat temu rotmistrz Witold Pilecki usłyszał wyrok śmierci

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2023 06:00
3 marca 1948 roku rozpoczął się przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie pokazowy proces Witolda Pileckiego, rotmistrza kawalerii Wojska Polskiego, żołnierza Armii Krajowej, bohatera II wojny światowej, żołnierza niezłomnego, walczącego w powojennym podziemiu niepodległościowym.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Raporty rotmistrza Pileckiego z Powstania Warszawskiego

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2021 08:50
Polskie Radio dotarło do nieznanych dokumentów dotyczących udziału rotmistrza Witolda Pileckiego w walkach powstańczych 1944 roku. Dokumenty były przechowywane w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rozstrzelanie w zemście za współpracę z Witoldem Pileckim

Ostatnia aktualizacja: 11.10.2024 05:55
81 lat temu w Auschwitz Niemcy dokonali egzekucji 54 więźniów. Wśród rozstrzelanych byli m.in. członkowie obozowej konspiracji, założonej przez rotmistrza Witolda Pileckiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tajna Armia Polska. Konspiracyjna organizacja Pileckiego

Ostatnia aktualizacja: 09.11.2023 06:00
84 lata temu powstała Tajna Armia Polska. Komendantem tej konspiracyjnej organizacji został Jan Włodarkiewicz, późniejszy dowódca "Wachlarza" - grupy dywersyjnej Armii Krajowej. Funkcję inspektora organizacyjnego pełnił Witold Pilecki, późniejszy ochotnik do Auschwitz, jeden z największych bohaterów II wojny światowej. Dzień później uroczystą przysięgę w Kościele Garnizonowym przy ul. Długiej w Warszawie odebrał od nich ks. Jan Zieja.
rozwiń zwiń