Czy w amerykańskiej popkulturze istnieje negatywny stereotyp Polaka? Konferencja historyczna w USA

"W omawianym stereotypie Polacy są bydlakami. Są fizycznie silni, tępi, gwałtowni, płodni, anarchistyczni, brudni, a ponadto wyjątkowo nienawistni. To uprzedzenie opiera się na istniejących od wieków wyobrażeniach odnoszących się do Europejczyków ze Wschodu" - pisała prof. Danusha V. Goska w książce o stereotypie Polaka w amerykańskiej popkulturze.

Uczestnicy konferencji międzynarodowej historycznej "Poland First To Fight"

Foto: Marek Wałkuski

Na konferencji "Poland First to Fight" wystąpiła prof. Danusha V. Goska, autorka książki "Biegański. Stereotyp Polaka bydlaka w stosunkach polsko-żydowskich i amerykańskiej kulturze popularnej". Prof. Goska jest wykładowcą literatury na Uniwersytecie Wiliama Patersona w New Jersey w Stanach Zjednoczonych.

Prof. Danusha V. Goska zaznaczyła, że jej wystąpienie będzie odbiegać od pozostałych, ponieważ nie zamierza opowiadać o faktach, ale o pamięci i postrzeganiu historii.

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

Stereotypy wciąż mają się dobrze

Podkreśliła, że tworzenie stereotypów i posługiwanie się nienawiścią dotyczy wszystkich ludzi. Podobnie do chrześcijańskich uprzedzeń wobec Żydów, wśród niektórych żydowskich środowisk powstał negatywny stereotyp Polaka.

Nazywa go "stereotypem Biegańskiego". Nazwa została zaczerpnięta od nazwiska jednej z postaci ze słynnej powieści "Wybór Zofii", autorstwa Williama Styrona. Biegański jest brutalnym, tępym i zezwierzęconym antysemitą. Stereotyp powstał na podstawie wielowiekowych uprzedzeń wobec osób z Europy środkowo-wschodniej i szczególnie upowszechnił się w przeciągu XX wieku.

Prof. Danusha V. Goska przedstawiła zróżnicowanie w pokazywaniu postaw Żydów i Polaków. Wątki żydowskie w dyskursie publicznym są zazwyczaj traktowane bardziej indywidualnie i delikatnie, z kolei stereotyp Polaka jest nierozerwalnie łączony z tożsamością etniczną i religijną oraz utożsamiany z całością populacji. Według Danushy V. Goski tę różnicę oddaje sposób opowiadania o postawach obu narodów w czasie II wojny światowej.

Kiedy mówi się o żydowskich kolaborantach, współpracujących z Sowietami, zawsze podkreśla się, że były to pojedyncze jednostki, które zdecydowały się na to pod wpływem konkretnych warunków, nie związanych z ich tożsamością etniczną czy religijną. W przypadku antysemickich aktów Polaków stwierdza się zaś, że są uniwersalne i leżą w naturze Polaków. Ich źródłem ma być katolicyzm i prymitywne usposobienie. To nie niektórzy z Polaków są antysemitami, lecz wszyscy posiadają wrodzoną niechęć do Żydów.

Badaczka podkreśliła, że tylko niektóre środowiska posługują się "stereotypem Biegańskiego", ale jednocześnie zaznaczyła, że jest on mocno zakorzeniony w zachodniej opinii publicznej. Uważa, że wykorzenienie go jest trudnym zadaniem, w którym dość słabo pomaga nawet osobisty kontakt z Polakami znacznie odbiegającym od wizerunku utrwalonego w uprzedzeniach.

O polskiej historii w Stanach Zjednoczonych

Międzynarodowa konferencja "Poland First to Fight" odbyła się w dniach 18-20 listopada 2019 roku w Waszyngtonie w budynku prestiżowego Krajowego Klubu Prasy (National Press Club). Wzięli w niej udział historycy, publicyści, filmowcy z Polski, Stanów Zjednoczonych, Niemiec i innych krajów.

Jej celem było zaprezentowanie Polski międzynarodowemu środowisku naukowemu jako ofiary nazistowskiego i komunistycznego totalitaryzmu. Podczas obrad poruszono takie tematy jak m.in. walka Polaków na frontach, germanizacja polskich dzieci, II wojna światowa w grach komputerowych, pakt Ribbentrop-Mołotow czy zbrodnia katyńska.

Trzydniowa konferencja "First to Fight" została zorganizowana w związku z przypadającą w tym roku 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej. Była oddolną inicjatywą obywatelską środowisk polonijnych, przygotowaną we współpracy z polskimi i amerykańskimi historykami.

IAR/sa