85:02 2017_02_19 20_36_25_PR2_Audycja_okolicznosciowa.mp3 "Aktorka z życia wzięta". Wspominamy Danutę Szaflarską (PR, 19.02.2017)
Danuta Szaflarska. Góralka z talentem i charakterem
29:58 Szaflarska ok (2).mp3 Danuta Szaflarska - o góralskim rodowodzie wielkiej aktorki, jej okupacyjnej przeszłości w szeregach Armii Krajowej i powojennej drodze zawodowej nie zawsze usłanej różami. (PR, 30.10.2017)
Młodość stulatki
Danuta Szaflarska przyszła na świat 6 lutego 1915 roku w Kosarzyskach, zmarła zaś w wieku 102 lat - 19 lutego 2017 roku w Warszawie. Długowieczna artystka niemal do samego końca występowała na scenie i na ekranie. Gdy w lutym 2015 roku skończyła 100 lat, jej przyjaciele oraz sceniczni partnerzy opowiadali w Polskim Radiu o fenomenie aktorki.
– Pani Danuta reprezentuje wyjątkowy typ młodzieńczej, ruchliwej, energicznej staruszki – mówił wtedy Piotr Adamczyk, a Adam Woronowicz dodał, że aktorka jest dla młodszych koleżanek i kolegów zarówno gwiazdą, jak i "kumpelą". – Szanujemy ją, ale też traktujemy jak jedną z nas. Mówimy do niej "cześć, Danka!", zarazem myśląc o niej jak o nauczycielce – mówił artysta, który zwrócił także uwagę na nadzwyczajną pamięć stulatki. – Jako jedyna umiała podczas próby tekst swojej roli – opowiadał. A przecież Danucie Szaflarskiej czytać było trudniej niż innym - pod koniec życia miała bardzo słaby wzrok. Radziła sobie z tym problemem przy użyciu ogromnej lupy, która towarzyszyła jej także podczas oficjalnych uroczystości.
Sama Danuta Szaflarska - w 2013 roku, czyli w wieku 98 lat - gdy w Polskim Radiu opowiadała o swoim życiu i wspomniała o wypadku, który zmusił ją do chodzenia o kuli, zastanawiała się nad swoją żywotnością.
– Mówią o mnie, że jestem wybrykiem natury, bo gram w tym wieku. Gdyby nie wypadek, byłabym bardzo sprawna fizycznie, bo umysłowo w dalszym ciągu mam świetną pamięć – powiedziała.
25:24 Szaflarska ok (3).mp3 - Mówią o mnie, że jestem wybrykiem natury, bo gram w tym wieku - audycja ze wspomnieniami Danuty Szaflarskiej (PR, 27.11.2013)
Osiem dekad gwiazdy
Jako młoda dziewczyna wcale nie zamierzała być aktorką. – Nie wiedziałam, że to może być zawód. Traktowałam to jako rozrywkę. Marzyłam o medycynie, ale nie było nas stać na studia – opowiadała we wspomnieniowej audycji w 2013 roku. Zafascynowana amatorskim teatrem w Nowym Sączu zdecydowała się na trzyletnią szkołę aktorską. – To był najwspanialszy okres w moim życiu. Mieliśmy profesorów, którzy nas nie tylko uczyli, ale i wychowywali – wspominała.
Państwowy Instytut Szkoły Teatralnej ukończyła w 1939 roku. Wybuch II wojny światowej zastał ją w Wilnie, gdzie debiutowała na scenie w Teatrze na Pohulance. Dwa lata później wróciła do stolicy, grała w teatrach podziemnych.
Po wojnie przez rok występowała w Starym Teatrze w Krakowie (1945-46), a następnie w Łodzi - w Teatrze Kameralnym. W 1949 roku po likwidacji Kameralnego powróciła do Warszawy.
11:23 Dwojka Zapiski ze wspolczesnosci 16.02.2015.mp3 Maciej Englert o wielkim powrocie Danuty Szaflarskiej do teatru w 1994 r. (PR, 16.02.2015)
13:06 Dwojka Zapiski ze wspolczesnosci 17.02.2015..mp3 Magdalena Łazarkiewicz o współpracy z Danutą Szaflarską (PR, 17.02.2015)
11:08 Dwojka Zapiski ze wspolczesnosci 18.02.2015.mp3 O Danucie Szaflarskiej opowiada reżyser Grzegorz Jarzyna (PR, 18.02.2015)
12:32 Dwojka Zapiski ze wspolczesnosci 19.02.2015.mp3 O Danucie Szaflarskiej opowiada reżyser Edward Wojtaszek (PR, 19.02.2015)
08:07 Dwojka Zapiski ze wspolczesnosci 20.02.2015.mp3 Spotkanie z Danutą Szaflarską wspomina Piotr Adamczyk (PR, 20.02.2015)
12:59 Dwojka Zapiski ze wspolczesnosci 26.02.2015.mp3 O Danucie Szaflarskiej opowiada Janusz Gajos (PR, 26.02.2015)
Od drugiej połowy lat 50. była związana z teatrami stolicy, najpierw Współczesnym, potem - Narodowym i Dramatycznym. Gościnnie występowała na scenach niemal wszystkich warszawskich teatrów. Od 2010 roku była członkiem zespołu aktorskiego Teatru Rozmaitości w Warszawie. Sławę zdobyła dzięki rolom w popularnych filmach, m.in. "Zakazanych piosenkach" czy "Skarbie". Wystąpiła także m.in. w takich produkcjach jak "Korczak", "Dolina Issy", "Ludzie z pociągu" i "Pożegnanie z Marią".
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński w filmie "Zakazane piosenki", zdjęcie z czasopisma "Film", 1947
Ponad pół wieku współpracowała z Teatrem Polskiego Radia. Zagrała w blisko stu pięćdziesięciu słuchowiskach dla dzieci i dla dorosłych. Słuchacze mogli ją usłyszeć m.in. w "Niemcach" w reż. Erwina Axera i Antoniego Bohdziewicza z 1950 r., "Błękitnej różyczce" Jana Warenyci, "Brydżystach" Kazimierza Orłosia, "Domku z kart" Emila Zegadłowicza, "Godzinie W" Jerzego Stefana Stawińskiego, "Grubych rybach" Michała Bałuckiego czy "Piaskownicy" Michała Walczaka. Do połowy lat 80. aktorka kreowała rolę Danusi Matysiakówny-Grzelakowej w powieści radiowej Matysiakowie.
Aktorka była laureatką wielu prestiżowych wyróżnień, otrzymała między innymi Wielką Nagrodę Dwóch Teatrów - Radia i Telewizji za całokształt pracy artystycznej i nagrodę honorową Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Operatorskiej "Camerimage". W 2007 roku dostała Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Rok później odsłoniła swoją gwiazdę w Alei Gwiazd na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi.
W 2015 roku została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski "w uznaniu wybitnych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności znamienitych osiągnięć w pracy artystycznej i znaczącego wkładu w rozwój polskiej kultury oraz za działalność na rzecz niepodległości i przemian demokratycznych w Polsce".
im/mc
