Posłuchaj
10:04 białoruś sowiecka ___131_99_iv_tr_0-0_10308044a08f7191[00].mp3 "Białoruś sowiecka" - audycja Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś" z udziałem prof. Eugeniusza Mironowicza. (PR, 13.01.1999)
Droga Białorusi do ZSRR
Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka powstała 30 grudnia 1918 roku, w związku z interesami bolszewików, a białoruskie państwo komunistyczne było sterowane rozkazami z Moskwy. Jej powstanie było próbą obrony bolszewików przed białoruskimi aspiracjami niepodległościowymi, które zrealizowały się w istniejącej od 25 marca 1918 roku Białoruskiej Republice Ludowej.
– Eksport rewolucji do Europy wymagał przede wszystkim uwiarygodnienia haseł o samostanowieniu narodów – powiedział prof. Eugeniusz Mironowicz w audycji Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś".
Socjalistyczna Białoruś miała pokazać, że komunizm nie odrzuca emancypacji narodowej, a mniejsze narody chcą rzekomo dobrowolnie należeć do komunistycznej wspólnoty. Jej rząd wzywał do walki z burżuazją i obszarnikami, których interesy miała reprezentować Białoruska Republika Ludowa. W rzeczywistości socjalistyczna Białoruś starała się za wszelką cenę stłumić odrodzenie narodowe.
Historia Białorusi. Część 6: Litbieł
Już niedługo później powstała Litewsko-Białoruska Republika Sowiecka, tzw. Litbieł. Jej żywot był krótki, już wiosną i latem 1919 roku została zlikwidowana w trakcie ofensywy Wojsk Polskich.
Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka powróciła na mapę 31 lipca 1920 roku. Po zawarciu traktatu pokojowego w Rydze pozostała jedynie w kadłubowej formie sześciu powiatów byłej guberni mińskiej. Pozostałe białoruskie ziemie znalazły się w granicach II Rzeczpospolitej i Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej.
– Była całkowicie zależna od Rosji, ale formalnie stanowiła podmiot prawa międzynarodowego. Dopiero w grudniu 1922 roku bolszewicy, tworząc Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, prawnie włączyli Białoruś do nowego imperium rosyjskiego – mówił prof. Eugeniusz Mironowicz.
Historia Białorusi. Część 8: Niezłomny Bułak-Bałachowicz i powstanie słuckie
Sowiecka gospodarka
Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka już wkrótce miała się stać świadkiem odgórnych projektów społecznych epoki stalinizmu. Białoruś, podobnie jak pozostała część Związku Sowieckiego, została dotknięta kolektywizacją rolnictwa i przyspieszoną, zaplanowaną przez państwo industrializacji.
09:26 wielka industrializacja ___142_99_iv_tr_0-0_10307974a08fbfa1[00].mp3 "Wielka industrializacja" - audycja Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś" z udziałem prof. Eugeniusza Mironowicza. (PR, 14.01.1999)
– W 1925 roku podczas Zjazdu Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików Stalin oznajmił, że dla zwycięstwa komunizmu niezbędne jest przyspieszenie uprzemysłowienia Związku Radzieckiego. Militarystyczne plany Stalina wyznaczały główne kierunki industrializacji. Zakładano głównie rozbudowanie przemysłu ciężkiego, niezbędnego dla wyposażenia armii, która miała wspierać proletariackie rewolucje – mówił prof. Eugeniusz Mironowicz w audycji Polskiego Radia z 1999 roku.
W celu sfinansowania rozwoju przemysłu drastycznie opodatkowano drobną przedsiębiorczość, nieśmiało rozwiniętą w okresie obowiązywania tzw. Nowej Polityki Ekonomicznej, która częściowo zezwoliła na prowadzenie prywatnej działalności gospodarczej.
Przerośnięty fiskalizm doprowadził do upadku prywatnego sektora, który następnie został znacjonalizowany i przejęty przez państwo. Droga do stworzenia scentralizowanej gospodarki stanęła otworem.
Historia Białorusi. Część 7: Białoruś w koncepcji federacyjnej Piłsudskiego
Wielka industrializacja i wielkie cierpienie
W latach 30. w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej powstało około tysiąca państwowych przedsiębiorstw. Aż 400 z nich należało do sektora przemysłu ciężkiego, produkującego na cele militarne.
– Produkcja pozostałych tylko w części była przeznaczona na cele konsumpcyjne. Większość kierowano na realizację kolejnych inwestycji lub zamrażano jako rezerwy militarne. W Witebsku, Mohylewie, Bobrujsku, Homlu, Mińsku, Orszy i Borysewie powstały ogromne ośrodki przemysłowe, które zmieniły charakter gospodarczy wschodniej Białorusi – stwierdził prof. Eugeniusz Mironowicz.
Wielka industrializacja drastycznie zmieniła społeczeństwo białoruskie. Robotnikami w prężnie rozwijających się fabrykach zostawali chłopi, wypędzani ze wsi w trakcie kolektywizacji rolnictwa. Szybko musieli przyzwyczaić do kompletnie innego sposobu pracy.
– Realizacja planów Stalina w czasie wyznaczonym kolejnymi pięciolatkami wymagała wprowadzenia zasady pracy darmowej, systemu niemal niewolniczego i swobodnego przerzucania siły roboczej na obszarze całego Związku Sowieckiego. Konsekwencją tej polityki było skrajne uprzedmiotowienie społeczeństwa i jednostki ludzkiej – mówił prof. Eugeniusz Mironowicz. – Gigantycznym wysiłkiem społeczeństwa, kosztem jego ogromnych cierpień i wyrzeczeń w bardzo szybkim tempie zbudowano przemysł, którego wcześniej na Białorusi nie było.
***
Polskie Radio - Serwisy specjalne dla Białorusi
Zarząd Polskiego Radia podjął decyzję o pilnym zmodyfikowaniu obowiązującej ramówki i wprowadzeniu na antenie Programu 1 Polskiego Radia specjalnych serwisów informacyjnych w języku białoruskim, które będą poświęcone obecnej sytuacji w tym kraju. Dzięki należącym do PR S.A. nadajnikom Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim Program 1 jest dostępny z "powietrza" na falach długich o częstotliwości 225 kHz na terenie prawie całej Europy i pokrywa zasięgiem całe terytorium Białorusi.
Specjalne serwisy informacyjne przygotowywane przez Sekcję Białoruską redakcji Polskiego Radia dla Zagranicy są emitowane 3 razy dziennie: rano po godzinie 6.30, w magazynie "W samo południe" po godzinie 12.00 oraz wieczorem po godzinie 22.00 w magazynie "Polska i Świat".
sa
