"Skokiem przesadzam trybuny, mijam krzyczące stadiony"
Wydany w 1927 roku "Laur olimpijski" to zbiór czternastu wierszy o tematyce sportowo-olimpijskiej pisanych w stylu charakterystycznym dla grupy poetyckiej Skamander, której Kazimierz Wierzyński (1894-1969) był współtwórcą. W 1928 roku tom został zgłoszony przez Polski Komitet Olimpijski do Olimpijskiego Konkursu Sztuki i Literatury, odbywającego się podczas olimpiady w Amsterdamie, i zdobył złoty medal w konkurencji prac lirycznych.
02:18 profesor Wojciech Lipoński o konkursach olimpijskich.mp3 O Olimpijskich Konkursach Sztuki i Literatury opowiada prof. Wojciech Lipoński, olimpijczyk z Tokio (PR, 2008)
100 lat Polskiego Komitetu Olimpijskiego - serwis specjalny
- Sukces Wierzyński zawdzięcza w olbrzymiej mierze tłumaczowi, który perfekcyjnie przełożył wiersze na niemiecki. W tym języku czytali jurorzy i zachwycili się – mówiła literaturoznawczyni prof. Anna Nasiłowska w Polskim Radiu w 2012 roku.
25:12 olimpiada sztuki.mp3 O Olimpijskich Konkursach Sztuki i Literatury mówią literaturoznawczyni prof. Anna Nasiłowska i dr Iwona Gryz z Muzeum Sportu i Turystyki (PR, 2012)
Jeden z utworów w "Laurze olimpijskim" poświęcony jest fińskiemu lekkoatlecie Paavo Nurmiemu. Zapraszamy do wysłuchania tekstu wiersza "Nurmi" czytanego przez samego Kazimierza Wierzyńskiego.
01:25 nurmi czyta kazimierz wierzyński.mp3 Kazimierz Wierzyński czyta swój wiersz z tomu "Laur Olimpijski" (RWE)
Drugim medalem zdobytym przez polskich artystów w Amsterdamie był brąz dla grafika Władysława Skoczylasa (1883-1934) za jego cykl akwarel pod tytułem "Plakaty".
28:13 władysław skoczylas audycja wspomnieniowa.mp3 Władysław Skoczylas we wspomnieniach bratanka Andrzeja Skoczylasa i w opowieści znawczyni twórczości Maryli Sitkowskiej (PR, 2015)
Polska rzeźba i grafika na podium
Dwukrotnym medalistą olimpijskich konkursów jest rzeźbiarz Józef Klukowski (1894-1944). W 1932 roku artysta wywalczył złoty medal za rzeźbę "Wieńczenie zawodnika" na olimpiadzie w Los Angeles, a 1936 roku w Berlinie srebrny medal za "Piłkarzy".
W tych latach doceniono także innych twórców sztuki. W Los Angeles srebro w grafice zdobyła Janina Konarska (1900-1975), malarka, graficzka i ilustratorka, uczennica Władysława Skoczylasa, a od 1934 roku żona Antoniego Słonimskiego (1895-1976), kolejnego poety z grupy Skamander. Z kolei w Berlinie rzeźbiarz, malarz i grafik Stanisław Ostoja-Chrostowski (1897-1947) dostał brązowy medal w konkurencji reklamowej sztuki graficznej.
21:31 janina konarska talent i uroda.mp3 Talent i uroda. Opowieść o Janinie Konarskiej (PR, 1993)
Trochę spóźniony "Dysk olimpijski"
Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury w 1936 roku, tak jak cała olimpiada w Berlinie, odbywał się w cieniu rosnącej potęgi niemieckiego totalitaryzmu. W konkurencji literackiej Polski Komitet Olimpijski zgłosił powieść Jana Parandowskiego "Dysk olimpijski". Pierwotnie dzieło miała startować w konkursie w Los Angeles w 1932 roku, ale praca nad książką trwała tak długo, że pierwsze polskie wydanie ukazało się dopiero rok później.
Po latach Jan Parandowski (1895-1978) wspominał w Polskim Radiu, że w kontekście konkursu to spóźnienie "było fatalne". Nie było mowy, by w Berlinie wygrał reprezentant Polski.
– Jak mi potem opowiadał Stefan Zweig, samo pojęcie "polski pisarz" było nie do przyjęcia. To był przecież najgorszy czas, za trzy lata będzie wojna – mówił w 1973 roku.
10:25 jan parandowski - dysk olimpijski.mp3 Jan Parandowski i jego żona wspominają okres pracy pisarza nad "Dyskiem olimpijskim" (PR, 1973)
Nie dało się jednak zupełnie pominąć artystycznej wartości "Dysku olimpijskiego. Jan Parandowski stanął na podium jako brązowy medalista.
Złoto dla "Symfonii Olimpijskiej"
Ostatni w historii Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury w 1948 roku okazał się szczęśliwy dla polskiej muzyki. Kompozytor i dyrygent Zbigniew Turski (1908-1979) zdobył w Londynie złoty medal za "Symfonię Olimpijską". Przed kolejnymi igrzyskami, z inicjatywy Sigfrida Edströma (1870-1964), przewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, na zawsze zrezygnowano z organizacji zawodów dla artystów.
12:19 autoportret kompozytora - zbigniew turski Autoportret kompozytora. Zbigniew Turski w rozmowie z Januszem Ciegiełłą (PR, 1971)
mc