1. Cmentarz Powązkowski w Warszawie
Grób Moniuszków na warszawskich Powązkach
Ponad dwustuletni cmentarz w sercu Warszawy zajmował początkowo 2 ha. Dziś jego obszar to 43 ha. Przez wiele lat powązkowska nekropolia była jedynym cmentarzem w Warszawie. Grzebano tu małych i wielkich, pospolitych i wybitnych obywateli stolicy. Wielu z nich tworzyło historię miasta i narodu polskiego. Spoczęli w nich m.in.: Michał Poniatowski, Hugo Kołłątaj, Michał Kazimierz Ogiński, Dominik Merlini, Edward Hartwig, Czesław Niemen. W 1925 roku założono Aleję Zasłużonych, która stała się miejscem pochówku najwybitniejszych Polaków. Pierwszy spoczął na niej noblista Władysław Reymont.
Powązki to cmentarz, na którym spoczywają szczątki uczestników polskich powstań narodowych - od insurekcji kościuszkowskiej po Powstanie Warszawskie.
2. Wawel - nekropolia królów i głów państwa
W wawelskiej katedrze zostali pochowani królowie, którzy władali Polską od czasów Władysława Łokietka, po Jana Olbrachta. Brat tego ostatniego, Zygmunt Stary, rozpoczął tradycję chowania królów w kryptach katedralnych. Poza nim spoczywają tu m.in. królowie Zygmunt August, Stefan Batory i Jan III Sobieski.
Poza koronowanymi głowami w katedrze pochowano również szczątki Polaków najbardziej zasłużonych w dziejach ojczyzny - ks. Józefa Poniatowskiego, Tadeusza Kościuszki i Władysława Sikorskiego. W krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów pochowany został Józef Piłsudski, obok niego w 2010 roku spoczęli prezydent Lech Kaczyński i jego żona, Maria.
3. Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku
Pierwszy zakopiański cmentarz stał się ostatnim miejscem spoczynku dla wielu ludzi polskich gór. Nekropolię charakteryzują piękne, unikatowe nagrobki. Groby na cmentarzu mają najsłynniejsze góralskie rody - m.in. Gąsienicowie i Pęksowie.
Spoczywają tutaj m.in. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Stanisław Marusarz, Kornel Makuszyński i Tytus Chałubiński. Symboliczny grób ma tutaj Witkacy, zaś tablice pamiątkowe przypominają o zasłużonych postaciach związanych z polskimi górami m.in. o Karolu Szymanowskim i etnografie Bronisławie Piłsudskim.
4. Cmentarz na Rossie w Wilnie – spoczywa tutaj serce Marszałka
W rzeczywistości składa się z kilku cmentarzy. Na przełomie XVIII i XIX wieku rozpoczęto budowanie nekropolii poza obrębem miasta i wtedy też powstał cmentarz na Rossie, która wówczas znajdowała się poza Wilnem. Od 1801 roku pełnił funkcję cmentarza miejskiego i szybko zyskał miano elitarnego.
W 1847 roku zabrakło miejsca na kolejne pochówki, wobec czego powstała druga część cmentarza, czyli tzw. Nowa Rossa. Tam znajduje się Cmentarz Wojskowy, na którym leżą polegli w wojnie z bolszewikami 1920 roku i członkowie wileńskiej Armii Krajowej oraz tzw. mauzoleum Matka i Serce Syna. Spoczywa w nim ciało matki Józefa Piłsudskiego wraz z sercem Marszałka.
5. Cmentarz Łyczakowski we Lwowie
Istnieje od 1786 roku, co czyni go jednym z najstarszych cmentarzy w Europie. Najbardziej okazały cmentarz we Lwowie, ozdobiony wieloma nagrobkami zasłużonych mieszkańców miasta. Należą do nich m.in. Maria Konopnicka, Seweryn Goszczyński, Karol Szajnocha i Artur Grottger.
Integralną częścią Cmentarza Łyczakowskiego jest Cmentarz Orląt Lwowskich. Spoczywają na nim obrońcy miasta polegli w latach 1918-1920 w walkach z Ukraińcami i bolszewikami. Część z nich to tzw. orlęta lwowskie, czyli młodzież szkolna i uniwersytecka, która broniła miasta. Nad cmentarzem góruje monumentalny Pomnik Chwały, który został postawiony w latach 30.
6. Cmentarz Rakowicki w Krakowie
Jedna z najsłynniejszych polskich nekropolii, która powstała na początku XIX wieku. Pochowani są na niej zarówno zwykli mieszkańcy Krakowa, jak i zasłużeni obywatele. Na Cmentarzu Rakowickim spoczywają uczestnicy powstań narodowych oraz żołnierze Legionów Polskich, wojny 1920 roku i obu wojen światowych.
Na Cmentarzu Rakowickim pochowani są m.in. Ignacy Daszyński, św. brat Albert Chmielowski, Jan Matejko oraz wiele innych osobistości kultury i sztuki.
bm
