Historia

Sebastian Fabian Klonowic - poeta przełomu renesansu i baroku

Ostatnia aktualizacja: 29.08.2022 05:40
421 lat temu zmarł Sebastian Fabian Klonowic - burmistrz Lublina, ale przede wszystkim ceniony poeta.+
Wilhelm Leopolski , Zgon Acerna, poł. XIX w. Fragm. obrazu przedstawiającego ostatnie chwile życia poety Sebastiana F. Klonowica
Wilhelm Leopolski , "Zgon Acerna", poł. XIX w. Fragm. obrazu przedstawiającego ostatnie chwile życia poety Sebastiana F. Klonowica Foto: Wikimieda/domena publiczna

Urodzony prawdopodobnie w 1545 roku odszedł, w wieku 57 lat, w szpitalu św. Łazarza w Lublinie 29 sierpnia 1602 roku. Pochowany został w krypcie kościoła św. Michała Archanioła, jak przystało na wysokich urzędników miejskich.

Jak relacjonują zapisy kronikarskie, najpierw, w 1592 roku, Sebastian Fabian Klonowic objął urząd wójta Lublina, by dwa lata później zostać jego burmistrzem. W kolejnym roku mianowano go dożywotnim rajcą za sprawą decyzji wojewody lubelskiego i od tej pory miał prawo uczestniczyć z prawem głosu we wszystkich posiedzeniach rady miejskiej.

Poeta nurtu mieszczańskiego

Jednakże Klonowic prawdziwie zabierał głos jako poeta i pisarz, choć na posiedzeniach lubelskiej rady przykładał wielką wagę do spraw edukacji i szkolnictwa. Trzeba dodać, że za sprawą Jana Zamojskiego przez rok kierował szkołą w Zamościu.

Bogato ożeniony, wykształcony w dużej mierze w zawodach prawniczych, mógł sobie pozwolić na dość swobodne rozwijanie zdolności poetyckich i satyrycznych. Przynajmniej jako satyrę odbiera się jeden z jego najważniejszych utworów: "Worek Judaszów", dzieło jawnie odwołujące się do spraw miejskich i różnych ówczesnych zawiłości prawnych. Z tego też względu widzi się w Klonowicu poetę nurtu mieszczańskiego.

Między biografią a twórczością

W swoim życiu wielokrotnie posługiwał się osobistym doświadczeniem, które później służyło mu za kanwę bądź treść rozbudowanych utworów. Tak było choćby w przypadku poematu "Flis" (z tytułowym dopiskiem: "to jest Spuszczanie statków Wisłą i inszymi rzekami do niej przypadającymi").

Trzeba wiedzieć, że poeta najpierw, w 1594 roku, osobiście popłynął Wisłą do Gdańska, a doznane przeżycia opisał w przywołanym wyżej poemacie (zwrócił też uwagę na niedolę flisaków i trudy tej pracy. Nie inaczej było też w przypadku śmierci Jana Kochanowskiego: w 1585 roku Klonowic wydał cykl wierszy zatytułowany "Żale nagrobne na ślachetnie urodzonego pana Jana Kochanowskiego", w skład którego weszło trzynaście wierszy - żali. To swoiste pożegnanie było hołdem złożonym największemu poecie epoki.


Karta tytułowa 3. wydania poematu "Flis" Sebastiana F. Klonowica, pocz. XVII w. Karta tytułowa 3. wydania poematu "Flis" Sebastiana F. Klonowica, pocz. XVII w.

Na różnice obu poematów zwracał uwagę Paweł Kozioł na portalu "Culture.pl", pisząc: "Jest on (Flis – przyp. red.) zapisem flisackiej podróży poety Wisłą do Gdańska, odbytej jesienią 1594, czymś w rodzaju reportażu uzupełnionego o wstawki moralistyczne. Cały utwór ma charakter dygresyjny, a bystra obserwacja obyczajowa przywodzi na myśl poezję Mikołaja Reja. Jerzy Ziomek jest zresztą zdania, iż Klonowic świadomie odwołuje się do Reja, odchodząc od wcześniejszej fascynacji Kochanowskim, co ma być widoczne również w Worku Judaszów. Jak na sam koniec renesansu byłaby to decyzja dość znamienna".

Wspomniany wcześniej "Worek Judaszów" zdaje się być literacko przetworzonym zapisem różnych rodzajów przestępstw i zbrodni - nawet z odniesieniami do Pisma Świętego, prawa rzymskiego czy prawa magdeburskiego. To kolejny dowód na przenikanie się doświadczeń życiowych Klonowica i jego twórczości (z opisanymi przypadkami prawnymi poeta mógł mieć do styczność jako lubelski ławnik czy też pracownik w kancelarii sądowej).

***

Czytaj także:

***

Interesująca jest również kwestia symboli, które przywołuje już sam tytuł: worek Judasza (zatem imienia będącego ewangelicznym symbolem występku) zawiera cztery rodzaje złych uczynków. Porównane są tu one do zwierząt: wilka (uosabiającego skryte działania), lisa (przywołującego m.in. pochlebstwo), rysia (obrazu fałszu i zdrady) oraz lwa (symbolu przemocy).

PP

Źródła: Paweł Kozioł, "Sebastian Fabian Klonowic", culture.pl

Czytaj także

Nieznane twarze Jana Kasprowicza. "Nie był taki, jak go przedstawiają"

Ostatnia aktualizacja: 12.12.2023 05:52
- Był pod każdym względem złożony, było w nim tyle elementów. Aż dziwnie, że to się wszystko razem jakoś sprzęgało. Prawdopodobnie nieraz na tym cierpiał – wspominała w archiwalnym nagraniu radiowym Janina Kasprowicz, opowiadając o swoim ojcu, jednym z największych polskich literatów przełomu XIX i XX w. Dziś 163. rocznica urodzin Jana Kasprowicza. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Wiara niczego nie ułatwia". Twórczość religijna Jerzego Lieberta

Ostatnia aktualizacja: 19.06.2023 05:52
92 lata temu zmarł młody twórca, którego Leopold Staff nazwał jednym z najczystszych poetów Polski odrodzonej. - Jerzy Liebert dotknął najważniejszych tematów, o których sama bałam się pomyśleć - mówiła w Polskim Radiu prof. Anna Szczepan-Wojnarska.  
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Trzeba być podróżnikiem, nie turystą". Wyprawy ze Zbigniewem Herbertem

Ostatnia aktualizacja: 28.07.2023 05:40
Zbigniew Herbert poświęcił wiele swoich tekstów podróżowaniu, jednej ze swoich największych pasji. Poznajemy dzięki nimi nie tylko ukochane przez poetę miejsca, lecz także uczymy się trudnej sztuki uważnego doświadczania świata. O podróżowaniu Herbert wielokrotnie opowiadał również w Polskim Radiu. 
rozwiń zwiń