Janusz Meissner urodził się 21 stycznia 1901 roku w Warszawie. Od 1915 roku uczył się w stołecznej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda. Trzy lata później, w listopadzie 1918 roku, znalazł się w szeregach Wojska Polskiego, początkowo jako mechanik lotniczy w 2. eskadrze w Lublinie i 7. eskadrze we Lwowie.
05:05 janusz meissner___d 24458_tr_0-0_9928317dd0e1bb0[00].mp3 Rozmowa z Januszem Meissnerem w audycji z cyklu "Spotkania z pisarzem". (PR, 13.10.1969)
Początki lotnictwa
Pod koniec 1919 roku Janusz Meissner ukończył kurs pilotażu w Niższej Szkole Pilotów w Krakowie, a w marcu 1920 roku w Wyższej Szkole Pilotów w Poznaniu i został przydzielony do 56. pułku piechoty jako szef kompanii. Następnie służył jako pilot w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych, a później brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i III powstaniu śląskim.
W 1924 roku Meissner ukończył studia w Wyższej Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. W tym samym roku został przydzielony do Szkoły Pilotów w Bydgoszczy na stanowisko instruktora. W kolejnych latał pełnił służbę w 11. pułku myśliwskim w Lidzie i Departamencie Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych (1928) oraz w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa (CWOL) w Dęblinie (1930), gdzie w 1931 roku został dowódcą eskadry, a także w 2. pułku lotniczym w Krakowie (1933).
II wojna światowa
1 września 1939 roku Janusz Meissner został zmobilizowany i przydzielony do CWOL w Dęblinie. Podczas kampanii wrześniowej uczestniczył w jednym locie bojowym, następnie ewakuował się do Rumunii, gdzie został komendantem oddziału 300 lotników polskich.
Meissner pełnił też funkcję pełnomocnika Brytyjskiego Funduszu Pomocy i Opieki nad Internowanymi Żołnierzami Polskimi, który działał przy ambasadzie brytyjskiej. Następnie przez Francję trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie został lotniczym korespondentem wojennym (1941) i uczestniczył w lotach bojowych z załogami polskich bombowców.
22 października 1942 roku Janusz Meissner został dyrektorem Radia Polskiego – działu Ministerstwa Informacji i Dokumentacji rządu na uchodźstwie.
- Radio Polskie to były audycje autonomiczne, podlegające brytyjskiej cenzurze wojskowej i emigracyjnemu rządowi polskiemu. Obok tych audycji był szereg audycji BBC, których kierownictwo podlegało wyłącznie ministerstwu spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii. W Polsce nie wszyscy o tym wiedzieli. Te audycje znacznie się od siebie różniły i odium za złe audycje brytyjskie spadało na Radio Polskie – mówił Janusz Meissner w audycji Ines Stryckiej "Wspomnienia radiowców" w Polskim Radiu.
Meissner dodawał, że emitowano wówczas w Radiu Polskim muzykę, która stanowiła swoisty szyfr dla władz podziemnych w Polsce.
- To była minuta czy dwie minuty jakiejś melodii, która kończyła audycję Radia Polskiego. W czasie Powstania Warszawskiego szyfrem, że samoloty nie przylecą z bronią i amunicją nad Warszawę, był fragment hymnu "Z dymem pożarów" – mówił Meissner w Polskim Radiu.
Funkcję dyrektora Radia Polskiego w Wielkiej Brytanii pełnił do końca 1943 roku. W styczniu 1945 roku został szefem wydziału propagandy, prasy i informacji Polskich Sił Powietrznych. Po zakończeniu wojny w stopniu kapitana rezerwy przeszedł do cywila i w 1946 roku powrócił do kraju.
11:05 janusz meissner___10427_tr_2-2_1ec97a73[00].mp3 Wspomnienia Janusza Meissnera. Nagranie autorstwa Ines Stryckiej (PR)
Twórczość literacka
Janusz Meissner pasję lotniczą z powodzeniem łączył z pisarstwem. Napisał wiele popularnych utworów o tematyce lotniczej i marynistycznej, pierwszym z nich było opowiadanie "Czerwone widmo" (1926).
Łącznie wydał 48 książek, z czego 33 o tematyce lotniczej. Wśród nich wymienić należy m.in.: "Szkołę orląt" (1929) poświęconą szkoleniu lotniczemu, "Żwirko i Wigura. Załoga RWD" (1932) – zbeletryzowaną opowieść o dokonaniach pilota Franciszka Żwirki i inż. Stanisława Wigury czy "Żądło Genowefy" (1943) i "L jak Lucy" (1945) – obie poświęcone polskim lotnikom bombowym z czasu II wojny światowej.
Napisał ponadto "Opowieść pod psem (a nawet pod dwoma)" (1963) i trzytomową autobiografię: "Pierwsze kroki" (1956), "Jak dziś pamiętam" (1967), "Wiatr w podeszwach (1971)".
"Opowiadając o swojej drodze do lotnictwa, czynach i zasługach ukazał złożoność polskich losów i popularyzował historię ludzi swego pokolenia, przedkładających wolność Polski ponad swe osobiste plany życiowe" – pisał doktor habilitowany nauk wojskowych i specjalista z dziedziny lotnictwa wojskowego pułkownik Izydor Koliński w tekście: "Pisarz lotniczy – Janusz Meissner".
Pułkownik Koliński dodawał:
"Wydobywał na światło dzienne przede wszystkim tych lotników oraz ich przeżycia i czyny, które mogły fascynować młodzież, kształtować ich osobowość, patriotyzm i zainteresowanie pracą i służbą w lotnictwie. (…) Lektura książek Meissnera o tematyce lotniczej urzeka czytelnika bogactwem faktów, zdarzeń i losów historycznych postaci – ukazanych pod autentycznymi lub fikcyjnymi nazwiskami" – pisał Izydor Koliński.
Słuchowiska radiowe
Janusz Meissner był ponadto m.in. autorem scenariusza do filmu Leonarda Buczkowskiego "Gwiaździsta eskadra" (1930). Mało kto jednak wie, że zasłynął przed wojną również jako autor słuchowisk radiowych.
- Pierwszy raz usłyszałem radio przez słuchawki na detektorowym aparaciku w Poroninie. To był 1926 lub 1927 rok. Był wtedy zjazd legionistów i przemawiał marszałek Piłsudski. Naturalnie strasznie źle było słychać to wszystko i tylko od czasu do czasu – wspominał Janusz Meissner w Polskim Radiu.
- Potem napisałem słuchowisko, w którym w ogóle nie było dialogów, rzecz polegała wyłącznie na dźwiękach. Chodziło o sterowca, na którym nastąpiła katastrofa. Posłałem to do Warszawy i zostało nawet bardzo przychylnie potraktowane – dodawał Meissner.
Pisarz wspominał, że kilka lat później zwrócił się do niego z propozycją współpracy ówczesny dyrektor programów rozgłośni krakowskiej Polskiego Radia.
- Zaczęła się ona od tego, że robiłem reportaże na żywo z wozu transmisyjnego z rozmaitych imprez i uroczystości w Krakowie. Okazało się, że nie bardzo boję się tego mikrofonu i jako tako sobie daję radę. (…) Potem zacząłem pisać słuchowiska dla młodzieży, dzieci i dorosłych. Oczywiście przede wszystkim na tematy lotnicze – wspominał Janusz Meissner.
Słuchowiska, jak dodawał, były robione na żywo, a wszystkie efekty dźwiękowe trzeba było wymyślać samemu.
- Przypominam sobie, że była taka sytuacja, chodziło o start samolotu i dźwięk dobijania amortyzatorów. Uzyskaliśmy to w ten sposób, że włożyliśmy do wiadra sześć kartofli i tym wiadrem potrząsaliśmy. Dało to znakomity efekt – dodawał.
***
Janusz Meissner zmarł 28 lutego 1978 roku w Krakowie i został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim. Od wielu lat jest między innymi patronem ulicy na Gocławiu w Warszawie, gdzie ponad 120 lat temu się urodził.
pcz
Przy pisaniu tekstu korzystałem z: I.Koliński, "Pisarz lotniczy – Janusz Meissner", infolotnicze.pl
