Historia

Stanisław Niedzielski, współtwórca uzdrowiska w Ojcowie

Ostatnia aktualizacja: 21.04.2023 05:30
118 lat temu, 21 kwietnia 1905 roku, zmarł w Ojcowie Stanisław Niedzielski, wybitny balneolog i współtwórca tamtejszego uzdrowiska.
Ojcow ok. 1910 r. Widok z Gory Zamkowej. Ojcowski Park Narodowy. Reprodukcja kartki pocztowej.
Ojcow ok. 1910 r. Widok z Gory Zamkowej. Ojcowski Park Narodowy. Reprodukcja kartki pocztowej. Foto: Forum

Lecznicze działanie wód

Ojców to znacznie więcej niż wieś położona 15 kilometrów na północ od Krakowa, w dolinie Prądnika, na Szlaku Orlich Gniazd. Ojców to też od 1928 roku niezwykle malownicze uzdrowisko o charakterze użyteczności publicznej, znane na cała Polskę - także dzięki działalności Stanisława Niedzielskiego. Był on znanym lekarzem balneologiem, jego dziedziną było naukowe podejście do łaźni jako formy leczenia chorób przewlekłych (z łac. balneum – łaźnia, z gr. lógos – słowo, nauka). Już od starożytności medycy zajmowali się leczniczym działaniem wód termalnych i borowin, a Niedzielski perfekcyjnie wykorzystał naturalne zasoby rejonów Ojcowa.

Zakład Wodoleczniczy "Goplana"

Po studiach balneologicznych w Szwajcarii, to właśnie w Ojcowie objął kierownictwo Zakładu Wodoleczniczego "Goplana" i swoimi pomysłami zadziwił wszystkich. Najpierw doposażył ośrodek w najnowocześniejsze urządzenia. Później opracował pionierskie metody działania z wodami, łaźniami i borowinami, by w końcu dopełnić wszystko specjalnie profilowanymi codzienną gimnastyką i dietami skrojonymi na potrzeby każdego pacjenta. Dopiero wtedy leczenie chorób metodą balneologiczną stało się w pełni profesjonalne i przynoszące oczekiwane efekty. Wśród chorych najliczniejszą grupę stanowili ci z problemami dróg oddechowych. Nie brakowało również chorych z anemią i osób z chorobami na podłożu nerwicowym.

Dość powiedzieć, że w związku ze swoim bogatym doświadczeniem i wiedzą, stał się jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Balneologicznego. Wykazywał się też ogromną empatią, lecząc bezpłatnie okolicznych mieszkańców, szczególnie tych niezwykle biednych. Na potrzeby uzdrowiska kształcił także przewodników turystycznych, widząc w okolicznych spacerach jeden z istotnych elementów o znaczeniu terapeutycznym.

Portal "Czytelnia Medyczna" publikuje artykuł Jana i Antoniego Wawszczyków tak opisuje fakty z życia słynnego lekarza: "Stanisław Bolesław Niedzielski urodził się 4 III 1859 r. Był synem Franciszka i Julii Tarnowskiej. Dyplom lekarza medycyny uzyskał 9.12.1886 roku. Po ukończeniu studiów już w następnym roku rozpoczął pracę w Zakładzie Przyrodniczo-Leczniczym dr. Jana Bielińskiego w Nowym Mieście nad Pilicą w pow. rawskim. Biorąc pod uwagę wielkie zainteresowanie dr. Niedzielskiego balneologią nie mógł On na starcie swej kariery zawodowej lepiej trafić. Zakład ten bowiem był świetnie wyposażony w urządzenia wodolecznictwa mechano- i elektroterapii i stosowano w nim szereg nowoczesnych metod dla leczenia nerwic. Prowadzący Zakład dr J. Bieliński cieszył się dużym autorytetem i uznaniem w środowisku medycznym".

Praktyka i umiejętności lekarskie

Te umiejętności i wiedzę wprowadza także w działania lecznicze, nie tylko w Nowym Mieście, ale także w Ojcowie. Czytamy dalej: "Dr Stanisław Niedzielski pracując w tym Zakładzie przez 11 lat nabiera praktyki i pogłębia swoje umiejętności lekarskie. Jest wyróżniającym się lekarzem. Ze względu na duże zdolności i zdobyte doświadczenie w leczeniu przyrodoleczniczym powierzono mu samodzielne prowadzenie Zakładu Wodoleczniczego „Goplana” w Ojcowie, który później zostaje przemieniony na Zakład Leczniczy dla chorych nerwowo. Pracę w tym Zakładzie rozpoczyna 15 IV 1898 r.".

W konsekwencji, autorzy artykułu, wyraźnie zaznaczają istotę pomysłowości i zmian wprowadzonych przez doktora Niedzielskiego: "Jest pionierem we wprowadzeniu własnej karty zabiegowej, która uwzględnia poza danymi chorego, ilość porad, ilość i rodzaj kąpieli i zabiegów z podpisem lekarza. Wprowadza też do Zakładu kuchnię dietetyczną. Sposób odżywiania opiera na własnych badaniach i wzorach dr. Lahmana. Dr Stanisław Niedzielski kieruje się następującą zasadą: żeby organizm ludzki utrzymać w dobrym stanie należy mu podawać wszechstronne pożywienie tj. takie, w skład którego wchodzą nie tylko białka, tłuszcze, węglowodany, lecz i dostateczna ilość pożywienia roślinnego w stanie surowym. Z diety którą stosuje w swoim Zakładzie nie są w zupełności wykluczone potrawy mięsne, ze względu na wieloletnie nasze przystosowanie się do mięsa, pewne swoiste jego właściwości w pobudzaniu apetytu i wydzielaniu soków trawiennych. Ilość dań mięsnych jest jednak ograniczona do jednej potrawy na jeden lub dwa dni. W indywidualnych przypadkach Niedzielski stosuje odpowiednia dietę (tuczącą, odchudzającą, przeciwcukrzycową i przeciwartretyczną)".

Wspomnijmy zatem dzisiaj tego wybitnego lekarza, a na zbliżającą się majówkę może dobrze byłoby odwiedzić przepiękne okolice Ojcowa. Warto!

PP


Czytaj także

Alzheimer – od ponad 100 lat zagadka dla neurochirurgów

Ostatnia aktualizacja: 19.12.2022 05:35
107 lat temu, 19 grudnia 1915 roku, zmarł Alois Alzheimer, lekarz psychiatra, neuropatolog. Jako pierwszy sporządził raport pośmiertny z badania mózgu pacjentki, która cierpiała na zaburzenia pamięci, mowy i innych funkcji życiowych, stwierdzając u niej "rozległą przedstarczą atrofię mózgu", którą nazywa się oficjalnie do dziś chorobą Alzheimera.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ludwik Hirszfeld: nauka może uczynić człowieka lepszym

Ostatnia aktualizacja: 07.03.2024 05:45
Odkrycia grup krwi dokonał austriacki uczony Karl Landsteiner w 1901 roku. Mało kto wie jednak, że autorem ich ustalenia jest polski lekarz i wybitny naukowiec – Ludwik Hirszfeld. Dziś 70. rocznica jego śmierci.
rozwiń zwiń
Czytaj także

55. rocznica pierwszej próby przeszczepu serca w Polsce. Posłuchaj wspomnień lekarza, który przeprowadził operację

Ostatnia aktualizacja: 04.01.2024 05:47
Pionier polskiej kardiochirurgii prof. Jan Moll rok po pierwszym na świecie przeszczepie serca sam podjął próbę transplantacji tego narządu w Polsce. Próbę niestety nieudaną. Posłuchaj archiwalnej rozmowy z prof. Mollem.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Instytut Pasteura. Ważna instytucja świata nauki i krok milowy medycyny

Ostatnia aktualizacja: 14.11.2022 05:30
134 lata temu, 14 listopada 1888 roku, zainaugurował swoją działalność Instytut Pasteura, założony przez wielkiego odkrywcę Ludwika Pasteura nieco wcześniej, bo 4 czerwca 1887 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Szczepionki na nowotwory. Marzenia czy rzeczywistość?

Ostatnia aktualizacja: 17.01.2023 12:00
Prof. Natalia Marek-Trzonkowska - dyrektor Międzynarodowego Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi – centrum MAB – na Uniwersytecie Gdańskim - opowiadała w audycji o pracach nad nowymi terapiami przeciwnowotworowymi i o możliwościach wykorzystania immunoterapii w leczeniu nowotworów. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Nagroda Nobla za strukturę DNA

Ostatnia aktualizacja: 28.02.2023 05:30
70 lat temu, 28 lutego 1953 roku, Amerykanin James Watson i Brytyjczyk Francis Crick ogłosili, że na podstawie rentgenogramów odkryli strukturę DNA.
rozwiń zwiń