Na przełomie stycznia i lutego ubiegłego roku podczas budowy parkingu w sąsiedztwie Parku Pamięci Wielkiej Synagogi w Oświęcimiu odkryto pozostałości po dwóch mykwach: starszej – drewnianej, być może z XVII wieku, i nowszej – pochodzącej prawdopodobnie z międzywojnia.
Płytki, fragment okna, zawór
Jak mówił Tomasz Kuncewicz, dyrektor Muzeum Żydowskiego w Oświęcimiu, pozostałości po nowszej mykwie trafiły już do depozytu placówki.
To między innymi pochodzące z początku XX wieku ceramiczne szkliwione kafle ścienne wyprodukowane przez Firmę L&C Hardtmuth z Czeskich Budziejowic. To także płytki podłogowe, metalowy fragment z okna, drzwiczki do gruntownego ujęcia wody, element poręczy, mosiężny zawór wody oraz cegła wyprodukowaną w Cegielni Tenczynek. W przyszłości mogą zostać wyeksponowane.
Piwnica z ławkami i schodami
Reliktami po znalezionej starej mykwie zajął się natomiast oświęcimski magistrat.
Budowlańcy w 2023 roku odkryli pomieszczenie przypominające piwnicę z ławkami i schodami. Wszystko było z drewna. Elementy te zostały wyjęte i przekazane specjalistom od konserwacji, którzy nadal nad nimi pracują. Zdaniem Tomasza Kuncewicza, mogą one pochodzić z początkowego okresu osadnictwa żydowskiego w Oświęcimiu, czyli z XVII wieku.
Rzecznik oświęcimskiego magistratu Katarzyna Kwiecień powiedziała PAP, że obecnie pozostałości po starej mykwie są moczone w płynach konserwujących. – Zajmują się nimi specjaliści. Są plany, by w przyszłości w jakiś sposób je wyeksponować. To jednak będzie zależne od prac konserwatorskich – wyjaśniła.
Oświęcim, czyli Oszpicin
Na ziemiach polskich mykwy były zazwyczaj osobnymi budynkami, tworzącymi kompleks wraz z innymi religijnymi instytucjami judaizmu. Podobnie było w Oświęcimiu, gdzie mykwa znajdowała się w pobliżu największej synagogi miasta, nieopodal rzeki Soły.
Pierwsi Żydzi, którzy zamieszkali w Oświęcimiu, nazywali go Oszpicin, co w języku jidysz oznacza: goście. Na początku XX wieku stanowili ponad połowę mieszkańców Oświęcimia.
Podczas Holokaustu prawie wszyscy zostali zamordowani. Ostatni żydowski oświęcimianin, Szymon Kluger, zmarł w 2000 r.
***
Czytaj także:
***
Wielka Synagoga w Oświęcimiu została wzniesiona na przełomie lat 60. i 70. XIX wieku w miejscu, które wcześniej także zajmowała bożnica. Świątynię zniszczyli Niemcy podczas II wojny. Dziś na tym terenie istnieje park.
Muzeum Żydowskie opowiada historię lokalnej społeczności poprzez wystawę główną "Oszpicin. Historia żydowskiego Oświęcimia". Placówka zlokalizowana jest w centrum starego miasta.
Marek Szafrański/PAP/jp
