Historia

Maria Skłodowska-Curie. Nowy serwis specjalny o Polce wszech czasów

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2024 06:01
Z okazji przypadającej 4 lipca 90. rocznicy śmierci Marii Skłodowskiej-Curie Polskie Radio przygotowało serwis specjalny, który poprzez wyjątkowe – zachowane w radiowym archiwum – nagrania opowiada o życiu i dokonaniach znakomitej polskiej uczonej.
Zdjęcie promujące serwis specjalny
Zdjęcie promujące serwis specjalnyFoto: Grzegorz Lipiński/PR

Głosy najbliższych

Obok głosu samej noblistki usłyszymy m.in. wspomnienia jej córek, siostry i naukowych współpracowników.

"Moja matka była bardzo blisko swojej rodziny. I bardzo tęskniła za nią i za Polską". "Maria Curie interesowała się w domu wszystkim, nawet smażeniem konfitur". "Kiedy madame Curie wchodziła na salę wykładową, wydawała nam się kapłanką w świątyni wiedzy". "Kiedy ciocia Curie przyjechała do Warszawy, przychodziłam czytać jej polskie książki".

To tylko wyimki z wielu nagrań, które w serwisie specjalnym sklodowskacurie.polskieradio.pl składają się na jedyną w swoim rodzaju opowieść. Wzbogaca ją bogaty wybór zdjęć. To rozłożona na dziewięć rozdziałów multimedialna historia o Marii Skłodowskiej-Curie.

Unikatowe nagrania

Zaczynamy od "Głosu uczonej". Krótkie nagranie z wystąpienia Marii Skłodowskiej-Curie, które prezentujemy, stanowi dobrą okazję do przypomnienia ogromnej popularności, jaką cieszyła się po obu stronach Atlantyku polska uczona.

Kolejny rozdział – "Panna Skłodowska" – przedstawia wczesne lata przyszłej noblistki, która w nastoletnim wieku musiała m.in. pracować jako guwernantka. Archiwalne nagrania przybliżają ważny epizod z tego etapu biografii Mani Skłodowskiej: pobyt w mazowieckim dworku i nieszczęśliwą miłość.

W rozdziale trzecim – "Z ziemi polskiej do Francji" – opowiadamy zarówno o tym, jak ważna dla Marii Skłodowskiej-Curie była jej ojczyzna, jak ścisłe zachowywała więzy z polską rodziną, jak i o tym, w jakich okolicznościach młoda uczona znalazła się w Paryżu.

"Od heroicznych studiów po »kapłankę wiedzy«", kolejna część serwisu, to przypomnienie niełatwej drogi na naukowe szczyty, jaką musiała przebyć ta genialna Polka, jak zrzucała krępujący ją i inne kobiety nauki gorset zasad panujących w świecie akademickim.

W narracji o Marii Skłodowskiej-Curie nie mogło zabraknąć opowieści o wielkiej miłości i wielkiej naukowej pasji. W rozdziale "Maria i Piotr, czyli epoka odkryć" oddajemy m.in. głos Irenie Joliot-Curie. Córka uczonych wspomina notatnik rodziców pochodzący z czasów odkrycia radu – podkreśla, że pismo Piotra Curie miesza się z pismem Marii. "Możemy śledzić intymność ich pracy we wszystkim", mówiła córka noblistów.

Kwestie naukowe, dotyczące "cudownych" (jak wówczas wierzono) właściwości radu, a także dzieje Instytutu Radowego w Warszawie – to przedstawia kolejny, siódmy rozdział serwisu.

Rozdział ósmy – "Wśród bliskich" – zmienia perspektywę. Tym razem spoglądamy na Marię Skłodowską-Curie od prywatnej strony: jako na matkę, siostrę, ciocię. Prezentowane tu nagrania zawierają opowieści córki Ewy Curie, Heleny Skłodowskiej-Szalay (siostry Marii) czy bratanicy uczonej: Marii Szancenbach. Jaką matką była wielka uczona? Jak wyglądały rodzinne wakacje Curie na plaży w Normandii? Których polskich pisarzy ceniła noblistka? Między innymi o tym opowiadają te niezwykłe wspomnienia.

Kolejna część serwisu sklodowskacurie.polskieradio.pl przywołuje dramatyczny czas I wojny światowej. Przypominamy tu o bohaterskiej, pełnej zaangażowania postawie polskiej uczonej w latach 1914-1918.

Multimedialną narrację o Marii Skłodowskiej-Curie kończy podobna tematyka, która stała u początków serwisu. Przypominamy o sławie, której ciężar musiała znosić uczona, o zaszczytach, które stały się udziałem noblistki, o "wielkim obyczajowym skandalu" z udziałem madame Curie, która tak stroniła od prasy i rozgłosu.

"Ona była kompletnie chora, jeżeli wypadało jej mieć jakiś wywiad", wspominała Marię Skłodowską-Curie jej uczennica prof. Alicja Dorabialska.

Kobieta, która wyprzedziła swoją epokę

– Teksty zgromadzone w serwisie sklodowska-curie.polskieradio.pl nie tylko wyjaśniają konteksty prezentowanych unikatowych nagrań, nie tylko opowiadają o kolejnych etapach prywatnej i naukowej biografii uczonej, nie tylko przypominają o sprawach ważnych i o ciekawostkach – mówi Jacek Puciato, współtwórca serwisu. – Przy okazji tych wszystkich tematów staramy się bowiem, choćby punktowo, prowadzić różne mininarracje: o zjawisku "pensji dla dziewcząt" czy o, w dużej mierze zamkniętym wówczas dla kobiet, systemie wyższej edukacji.

– Każdemu rozdziałowi towarzyszy bogaty materiał fotograficzny. To m.in. portrety Marii Skłodowskiej-Curie z różnych okresów jej życia, od lat młodzieńczych, przez czasy studiów, pracy naukowej, wojny, zamorskich i europejskich podróży, aż po ostatni okres życia – dodaje współtwórca serwisu Michał Czyżewski. – Szczególnie interesujące są wykonane w latach 20. i 30. zdjęcia z wizyt uczonej w II Rzeczpospolitej, gdy wspólnie z siostrą Bronisławą Dłuską mogła zrealizować wreszcie marzenie o warszawskim Instytucie Radowym, dzięki któremu terapia nowotworów w Polsce wkroczyła w zupełnie nowy etap.

jp/mc/im

Czytaj także

Odkrycie polonu zmieniło świat. Maria Skłodowska-Curie prekursorką radioterapii

Ostatnia aktualizacja: 18.07.2023 05:55
- Wszystko, czym dysponowali w tym laboratorium było naprawdę nędzne, a jednak to tu robione były badania, które doprowadziły do odkrycia i wydzielenia polonu i radu - powiedział prof. Marcel Guillot, współpracownik Marii Skłodowskiej-Curie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Piotr Curie. Specjalnie dla niego stworzono Katedrę Fizyki na Sorbonie

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2022 05:40
Piotr Curie może uchodzić za archetyp naukowca. W pełni poświęcony badaniom, niedbający o zaszczyty, którego jedynym marzeniem było wyposażone laboratorium. Niespodziewana śmierć przerwała jego wybitną karierę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polon miał promieniować nazwą nadaną na cześć Polski

Ostatnia aktualizacja: 18.07.2020 05:45
122 lata temu, 18 lipca 1898 roku słynne małżeństwo naukowców i odkrywców – Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie – poinformowało o odkryciu nowego pierwiastka radioaktywnego o nazwie "polon". Nazwa ta bezpośrednio wiązała się z Polską i nadana została na jej cześć od łacińskiego słowa "polonium".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Irène Joliot-Curie. Chemia, polityka i ju-jitsu

Ostatnia aktualizacja: 12.09.2024 05:45
Była jeszcze dzieckiem, gdy jej rodzice dostali nagrodę Nobla z fizyki. Kilka lat później Noblem z chemii uhonorowano jej matkę. Po latach Irène Joliot-Curie podzieliła się takim samym wyróżnieniem z mężem. Żadna inna rodzina nie zdobyła tyle Nobli. Ale zainteresowania uczonych sięgały także poza ściany laboratorium. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Maria Skłodowska-Curie. Jedyna kobieta uhonorowana dwiema Nagrodami Nobla

Ostatnia aktualizacja: 07.11.2021 05:55
To prawdziwa prekursorka. Była pierwszą kobietą z nagrodą Nobla, pierwszą profesorką na Sorbonie, jedną z pierwszych kobiet, które prowadziły samochód. Przez całe życie przełamywała stereotypy. W 2011 roku została uznana Polką wszech czasów w plebiscycie Muzeum Historii Polski i magazynu historycznego "Mówią Wieki". W pełni zasłużenie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odkrycie radu. Jak Maria Skłodowska-Curie zmieniła oblicze światowej nauki

Ostatnia aktualizacja: 26.12.2022 05:40
- Z punktu widzenia nauki odkrycie przez Marię Skłodowską-Curie radu i polonu było fundamentalne. Ona położyła podwaliny pod rozwój współczesnej onkologii i badań nad pierwiastkami promieniotwórczymi - podkreślał chemik dr hab. Maciej Chodkowski na antenie Polskiego Radia. 
rozwiń zwiń