Historia

Morze w Bieszczadach? Tak, ma już 45 lat

Ostatnia aktualizacja: 20.07.2014 07:00
- San jest śmieszną rzeczką, którą pokonuję suchą nogą, skacząc z kamienia na kamień, a tam, gdzie w przyszłości będzie dno tego zbiornika widzę w tej chwili kopki siana, pasące się krowy, drzewa, chałupy, ludzi - mówił Jerzy Legro, autor reportażu o budowie zbiornika wodnego w Solinie.
Audio
  • Otwarcie zapory wodnej w Solinie - fragm. aud. "7 dni w kraju i na świecie" (20.07.1968)
  • "Smutni bohaterowie bieszczadzkiego morza" - reportaż Jerzego Largo z budowy zbiornika w Solinie (29.09.1966)
  • "Mówi się krótko- Solina" - kronika budowy zapory w Solinie. Aud. Jerzego Popowa z udziałem Jerzego Tietiajewa i Bolesława Kozłowskiego, kierujących pracami na Sanie (15.07.1968)
Zapora w Solinie i Jezioro Solińskie. Wikimedia Commonscc
Zapora w Solinie i Jezioro Solińskie. Wikimedia Commons/ccFoto: PLKristof

20 lipca 1968 r. oddano do użytku największy polski sztuczny zbiornik wodny na Sanie. Solina, nazywana często bieszczadzkim morzem ma ok. 22 km kw. powierzchni. Moment otwarcia zbiornika relacjonowało Polskie Radio.
- W Solinie, w woj. rzeszowskim w przeddzień lipcowego święta rozpoczyna pracę nowoczesna hydroelektrownia - mówił prowadzący audycje ”7 dni w kraju i na świecie”. - Przed zebranymi roztacza się imponujący widok na wielką zaporę, zbiornik wodny i urządzenie elektrowni o mocy 136 MW.

Budowa
Budowa zapory na Sanie. 1965. Wikimedia Commons/dp. Źr.: Fotopolska.eu. Fot.: Julo - zbiory prywatne

Okiełznać San

Elektrownia wybudowana w sercu Bieszczadów była jak na ówczesne czasy obiektem bardzo nowoczesnym, w pełni zautomatyzowana, należała do czołówki światowej. Projektantom i budowniczym udało się okiełznać San, trzecią, po Wiśle i Dunajcu, najgroźniejszą rzekę powodziową w Polsce.
- Koncepcja budowy zapory w Solinie powstała jeszcze w latach 20. naszego wieku – mówił dyr. Karpackiego Przedsiębiorstwa Budowy Zapór Wodnych Hydrobudowa 10, Jerzy Tietiajew w przededniu oddania do użytku zbiornika w Solinie w 1968 r. - Jej prekursorem był prof. Pomianowski. Początkowo wskazywano inne miejsce na budowę tej inwestycji. Zapora miała mieć też nieco inny charakter, inne rozmiary miał mieć również zbiornik.

 

Widok
Widok na Zaporę Solińską od strony Jeziora Solińskiego. Wikimedia Commons/cc. Źr.: Fotopolska.eu. Fot: inforobert

Wysokość zapory na Sanie wynosi 82 m, długość – 664 m. Budowa pochłonęła ok.  820 tys. metrów sześciennych betonu. Linia brzegów tego sztucznego jeziora ma ok. 156 km.
Budowę odwiedził w 1966 r. Jerzy Legro z redakcji ”Popołudnie z młodością”. Pokazał młodych ludzi, którzy w Solinie szukali swej życiowej szansy. Obraz, jaki wyłaniał się z tej reporterskiej relacji nie napawał optymizmem.

 

Domy
Domy obsługi zapory w Solinie 1968. Wikimedia Commons/dp. Źr.: "W Bieszczadach" Roman Izbicki i Tadeusz Sumiński Wydawnictwo Interpress. Fot.: Tadeusz Sumiński

Zielone wzgórza nad Soliną

- Prawdę powiedziawszy to tu jest zamarłe życie – mówił jeden z bohaterów reportażu ”Smutni bohaterowie bieszczadzkiego morza”. – Tu więcej powinno być wieczorków, jakiś zabaw, a tu nic nie ma. Pójdzie się tylko na świetlicę obejrzeć program, w ping-ponga pograć, a tak poza tym praca jedynie.
- Przyjechali z rzeszowskich i krakowskich wsi, przeludnionych, biednych – opisywał autor reportażu. - Są tu tymczasowo, do końca budowy. Nie wiedzą, co będą robić potem, teraz interesują ich tylko zarobione złotówki. Pracują, by pomóc rodzinom albo uskładać na garnitur, motocykl, ożenek. Czy to będą jedyne bogactwa, które stąd wywiozą? - zastanawiał się Jerzy Legro, starając się wzmocnić ten smutny obrazek propagandowym komentarzem.
Dziś zalew soliński cieszy turystów. Miejsce stało się ośrodkiem sportów wodnych i przystanią dla statków spacerowych.

Czytaj także

Żubry w Bieszczadach

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2011 20:13
W Bieszczadach żyje około trzystu żubrów, ale już wkrótce stado powiększy się o kolejne sztuki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Katedra na Wawelu – historia Polski zapisana w kamieniu

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2024 05:50
– Mam zawsze świadomość, że wchodzę do sanktuarium narodu, że wchodzę do pierwszego kościoła Rzeczypospolitej, że to jest świętość najwyższej rangi – mówił wieloletni kustosz i proboszcz wawelskiej katedry, ks. prałat Janusz Bielański.
rozwiń zwiń