Edwin Hubble. Wypatrzył uciekające galaktyki

Amerykańskiego astronoma uhonorowano nadaniem jego imienia pierwszemu teleskopowi wyniesionemu na orbitę okołoziemską. To dzięki niemu wiemy, że nasza galaktyka nie jest sama w kosmosie.

Przestrzeń kosmiczna widziana z teleskopu Hubble'a przedstawia pozostałość pobliskiej supernowej - widać gwałtowną i chaotycznie wyglądającą masę gazu i pyłu. Obiekt, oznaczony jako N 63A, jest pozostałością masywnej gwiazdy, która eksplodowała, wyrzucając swoje gazowe warstwy w i tak już burzliwy obszar. 2015 r.

Foto: Forum

30 grudnia 1924 roku Edwin Hubble ogłosił, że istnieją galaktyki inne niż Droga Mleczna.

Hubble swojego odkrycia dokonał poprzez obserwację cefeid w tzw. mgławicach - wówczas sądzono, że znajdują się one wewnątrz naszej galaktyki. Cefeidy to gwiazdy, które pulsują: okresowo zmieniają swoją temperaturę i jasność. Dzięki okresom zmian jasności Hubble był w stanie obliczyć odległość dzielącą nas od nich i doszedł do wniosku, że znajdują się one poza Drogą Mleczną. "Mgławice" okazały się innymi galaktykami.

Rozszerzający się wszechświat

Obłoki Magellana: Mały (po lewej) i Wielki (po prawej), autor: ESO, źr. Wikimedia Commons/CC

- Odległość do obłoku Magellana udało się ustalić zespołowi Hubble’a z dokładnością do 10 procent - mówił prof. Grzegorz Pietrzyński w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego".

Posłuchaj

58:41 oswoić wszechświat.mp3 "Oswoić wszechświat" - audycja Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego" z udziałem prof. Grzegorza Pietrzyńskiego i Michała Różyczki (23.03.2013)

 

Odkrycie nie było jedynym na koncie Amerykanina. W 1929 roku ogłosił, na podstawie badań, tzw. Prawo Hubble’a. Mówi ono, że prędkość wzajemnego oddalania się galaktyk we Wszechświecie jest proporcjonalna do ich odległości względem siebie. To oznacza, że wszechświat rozszerza się coraz szybciej.

- Tempo ekspansji Wszechświata określa się jako stałą Hubble’a - mówił drugi gość programu, prof. Michał Różyczka. - Stała Hubble’a wchodzi w skład wielu równań, które opisują Wszechświat. Jeśli chcemy poznać jego przeszłość i przyszłość, musimy znać stałą Hubble’a z jak największą dokładnością.

To również ta wartość pozwoliła naukowcom określić wiek Wszechświata: - Jeden przez wiek wszechświata to stała Hubble’a - mówił prof. Michał Różyczka.

Dwie drogi astronoma

Edwin Hubble urodził się w niewielkim Marschfield w stanie Massachusetts, 20 czerwca 1889 roku. Początkowo zastanawiał się, z którą z pasji wiązać przyszłość. Były dwie: astronomia i prawo. Pierwszą dziedzinę studiował Hubble w Chicago, drugą - w Oxfordzie. Przed wybuchem I wojny światowej wiele wskazywało, że swoją przyszłość zwiąże z prawem: prowadził własną kancelarię.

W 1914 roku zostawił karierę adwokacką i został asystentem w uczelnianym obserwatorium w Chicago. Karierę naukową przerwało przystąpienie USA do wojny - w latach 1917-18 Hubble uczestniczył w walkach we Francji.

Hubble orbituje

Po wojnie został zatrudniony w Mount Willson Observatory, gdzie miał okazję prowadzić badania przy pomocy największego teleskopu ówczesnego świata. Tam pracował aż do śmierci. Astronom zmarł 28 września 1953 roku. Dziś dzieło Hubble’a kontynuują naukowcy, którzy korzystają z teleskopu nazwanego imieniem astronoma. Został on wyniesiony na orbitę w roku 1990. Krążący nad nami obiekt dostarcza informacji o czasach sięgających początków Wszechświata.  

Polscy naukowcy też mieli wkład w określenie wartości stałej Hubble'a. Posłuchaj audycji.

bm