Historia

Janina Lewandowska. Jedyna kobieta-ofiara Katynia

Ostatnia aktualizacja: 22.04.2023 06:00
Przed młodą i pełną pasji pilotką świat stał otworem. Jej życie zostało brutalnie przerwane przez radziecką zbrodnię.
Janina Lewandowska
Janina LewandowskaFoto: Wikipedia/domena publiczna

22 kwietnia 1908 roku przyszła na świat Janina Lewandowska, pilot i jedyna kobieta-ofiara zbrodni katyńskiej. Prawdopodobnie zginęła w dniu swoich trzydziestych drugich urodzin.

Kliknij w obrazek, wejdź na strony serwisu specjalnego i dowiedz się więcej o zbrodni katyńskiej:

Zbrodnia Katynska_1200x660 e (1).png

Była córką generała Józefa Dowbór-Muśnickiego, dowódcy powstania wielkopolskiego. W młodości pasjonowała się śpiewem, studiowała w konserwatorium muzycznym, lecz wobec sprzeciwu ojca nie zdecydowała się na karierę estradową.


Posłuchaj
23:42 janka_ anatomia zbrodni___3221_08_i_tr_0-0_99473311c6cb7b8[00].mp3 "Janka. Anatomia zbrodni" - reportaż Bożeny Falkowskiej poświęcony jedynej kobiecie-ofierze zbrodni katyńskiej. (PR, 3.11.2008)

 

Ukochała przestworza

Swoją przyszłość związała z lotnictwem. W 1936 roku zdobyła licencję pilota motorowego.  

- Jeszcze jako licealistkę ojciec zabierał ją na zawody lotnicze do Ławicy koło Poznania. Już w 1930 roku skoczyła ze spadochronem z wysokości 5 tys. metrów. Według relacji ówczesnej prasy była jedyną kobietą, która z tejże wysokości skoczyła – mówił w reportażu Bożeny Falkowskiej "Janka. Anatomia Zbrodni" Józef Grajek, prezes Towarzystwa Pamięci Generała Józefa Dowbor-Muśnickiego.

Podczas kursów szybowcowych poznała swojego przyszłego męża, Mieczysława Lewandowskiego. Pobrali się 10 czerwca 1939. Ich małżeńskie życie przerwała wojna. Janina zgłosiła się do służby. Po wkroczeniu wojsk radzieckich do Polski 17 września 1939 została wzięta do niewoli przez Armię Czerwoną.

Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny

Ofiara zbrodni

Janina Lewandowska trafiła do obozu w Ostaszkowie, następnie przewieziono ją do Kozielska. - W obozie pomagała księdzu Ziółkowskiemu w organizowaniu tajnego życia religijnego – opowiadał Józef Grajek.

Mąż Janiny trafił do niemieckiej niewoli. Udało mu się uciec. Przedostał się na Zachód, gdzie walczył w polskich siłach powietrznych. Takiego szczęścia nie miała siostra Janiny Lewandowskiej, która zginęła rozstrzelana przez Niemców.

Post mortem

Ciało jedynej kobiety-ofiary zbrodni katyńskiej zostało ekshumowane przez Niemców. Czaszka Janiny Lewandowskiej trafiła do prof. Gerarda Butza. W 1945 roku została ukryta przez prof. Bolesława Popielskiego w obawie przed UB i NKWD.

Jaka była historia Janiny Lewandowskiej? Co działo się z jej doczesnymi szczątkami? Posłuchaj reportażu Bożeny Falkowskiej.

Czytaj także

Ferdynand Goetel – badacz zbrodni katyńskiej

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2023 05:50
"Jestem dzieckiem okresu, kiedy to ludzie i ich idee, i zamysły ruszyły naprzód w zawrotnym tempie. Wiele hipotez, doktryn i haseł, które w mojej młodości uchodziły za rewolucyjne, zostało obalonych, a nawet skompromitowanych" – pisał Ferdynand Goetel w swoich wspomnieniach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Katyń - kłamstwo Stalina. "Oficerowie zbiegli do Mandżurii"

Ostatnia aktualizacja: 03.12.2019 08:45
3 grudnia 1941 roku podczas spotkania z generałami Władysławem Sikorskim i Władysławem Andersem, Józef Stalin zapytany o los polskich oficerów więzionych od 1939 roku w ZSRR odpowiedział, że zostali oni zwolnieni i zbiegli do Mandżurii. Dyktator dobrze wiedział, że pomordowani oficerowie leżą w lesie katyńskim. Sam wydał rozkaz ich zgładzenia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Józef Mackiewicz. "Ostrze jego pióra było wyraźnie antysowieckie"

Ostatnia aktualizacja: 31.01.2024 05:55
Pisarz i dziennikarz, który jako jeden z pierwszych widział masowe groby w Katyniu, był po wojnie odtrącony przez część polskiej emigracji i środowisk Armii Krajowej. Wszystkiemu winne były zarzuty o kolaborację z Niemcami.
rozwiń zwiń