Historia

Tadeusz Janczar: pierwszy w moim życiu był teatr

Ostatnia aktualizacja: 25.04.2024 05:40
- Muszę wykonywać swój zawód do tego momentu, kiedy będę ludziom potrzeby. Norwid mądrze powiedział "z rzeczy świata tego ostaną tylko te dwie, dwie tylko - poezja i dobroć... i więcej nic" - mówił Tadeusz Janczar w archiwalnym wywiadzie.
Tadeusz Janczar, 1962, Teatr Powszechny w Warszawie
Tadeusz Janczar, 1962, Teatr Powszechny w WarszawieFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Urodził się 25 kwietnia 1926 roku w Warszawie. Naprawdę nazywał się Tadeusz Musiał. Jego młode lata napiętnowała śmierć ojca, którego w 1939 roku rozstrzelali Rosjanie, oraz siostry, która zmarła na gruźlicę w 1941 roku.

W czasie II wojny światowej działał w konspiracyjnym harcerstwie. Należał do Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie, w 1947 roku, skończył wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Był jednym z czołowych, obok Zbigniewa Cybulskiego czy Bogumiła Kobieli, aktorów tak zwanej polskiej szkoły filmowej. Zagrał w kilkudziesięciu filmach i przedstawieniach teatralnych.

Pokolenie Kolumbów

Jednym z jego pierwszych i ważniejszych filmów był "Kanał" Andrzeja Wajdy z 1956 roku.

– Miałem wtedy świadomość, że jest to jedyny film o tym wydarzeniu. Chciałem, żeby spojrzeć na tę sprawę szerzej. W Powstaniu ci wspaniali młodzi ludzie nie zostawiali rannego przyjaciela. W życiu po wojnie też tak powinno być – wspominał Tadeusz Janczar w rozmowie z Anną Retmaniak w Polskim Radiu w 1976 roku. – Byliśmy trochę spięci, bo na nas spoczywała odpowiedzialność pokazania obrazu tego pokolenia.

Pierwsze filmy, w których zagrał Janczar, dotyczyły losów pokolenia wojennego młodzieży, tak zwanych Kolumbów – posłuchaj, co Tadeusz Janczar mówił o tym w Polskim Radiu.

 To jest jeden z tych nielicznych aktorów obdarzonych absolutną intuicją aktorską. Nie zdarzyło mi się nigdy widzieć ani słyszeć Janczara, który by coś skłamał – mówił Andrzej Wajda, reżyser "Pokolenia" i "Kanału".  Tadeusz ma jakąś taką tajemnicę oszczędnego grania przed kamerą i ta oszczędność, delikatność i ta niezwykła prawda, którą on ma, jest nieodparta.

Posłuchaj
30:00 tadeusz janczar___12992_tr_1-1_10209073dfb95fa4[00].mp3 Tadeusz Janczar rozmawia z Anną Retmaniak w audycji z cyklu "Portret słowem malowany". (PR, 1976)

"Tadeusz improwizuje doskonale"

Pierwszy w moim życiu był teatr – posłuchaj, co Tadeusz Janczar opowiadał o pracy w pierwszym teatrze w Olsztynie, a później w Teatrze Narodowym i Powszechnym oraz o ulubionych rolach teatralnych. 

 Jego aktorstwo jest kameralne, intymne. Ma na scenie taką delikatność, wrażliwość, skupienie się na drugim człowieku, jakiego w swojej działalności nie poznałem. Improwizuje doskonale – mówił reżyser Adam Hanuszkiewicz.

Współpracował z Polskim Radiem. W słuchowisku "Matysiakowie" kreował postać Stacha Matysiaka. Ciężka choroba przedwcześnie uniemożliwiła mu dalsze występy.

Tadeusz Janczar zmarł w 31 października 1997 roku. Pochowany jest na warszawskich Powązkach. 

im

Czytaj także

Tadeusz Łomnicki - aktor, ale także autor

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2017 15:39
- Kiedy czyta się te opisy ról dawno już pomarłych aktorów, jak Jan Kurnatowicz czy Ludwik Solski, widać w nich niesłychanie trafne uwagi. Pozwalają one nam, historykom teatru, zrekonstruować w pewien sposób to, jak widziano danego aktora - mówi Tomasz Mościcki o książce "Spotkania teatralne" Tadeusza Łomnickiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Andrzej Wróblewski – "Rozstrzelanie" odmianą śmierci przez przypadki

Ostatnia aktualizacja: 15.06.2024 05:47
– Żyliśmy w romantycznej tradycji roli polskiego artysty, który ma obowiązki wobec społeczeństwa. Chcieliśmy je wziąć na siebie, a w największym stopniu zrobił to Andrzej Wróblewski i to budziło nasz podziw – mówił reżyser Andrzej Wajda.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Likiernik - jeden z dwóch pierwowzorów "Kolumba"

Ostatnia aktualizacja: 25.06.2024 05:50
Był jednym z ostatnich żołnierzy Kedywu Armii Krajowej. Podczas okupacji niemieckiej brał udział w wielu akcjach przeciwko Niemcom, walczył w Powstaniu Warszawskim, był kawalerem Orderu Virtuti Militari. To jego wojenne doświadczenia złożyły się na literacką postać, która dała nazwę pokoleniu Kolumbów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krzysztof Komeda. Tragiczna śmierć genialnego kompozytora

Ostatnia aktualizacja: 23.04.2024 05:58
55 lat temu, 23 kwietnia 1969 roku, zmarł Krzysztof Komeda. Miał 38 lat. Ikona polskiego jazzu, autor muzyki m.in. do "Dziecka Rosemary" zginął w wyniku nieszczęśliwego wypadku, do którego doszło w Los Angeles. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Danuta Szaflarska. "Aktorka z życia wzięta"

Ostatnia aktualizacja: 19.02.2024 05:45
– W teatrze i w życiu była osobą, która niczego nie grała. Ona po prostu była – mówił o niej reżyser Maciej Englert. Siedem lat temu zmarła Danuta Szaflarska, jedna z pierwszych powojennych gwiazd filmowych. Jej kariera aktorska trwała prawie 80 lat. Miała na koncie około stu ról teatralnych. W czasie Powstania Warszawskiego była łączniczką Armii Krajowej.
rozwiń zwiń