Historia

50 lat temu uruchomiono zegar na Zamku Królewskim

Ostatnia aktualizacja: 19.07.2024 05:40
- Punktualnie o godzinie 11.15, po blisko 35 latach od momentu, kiedy to na Zamek Królewski spadły hitlerowskie bomby, ożyły znów wskazówki zegara - relacjonował spiker Polskiego Radia.
Zamek Królewski został zbombardowany przez Niemców w pierwszych nalotach na Warszawę we wrześniu 1939 roku.
Zamek Królewski został zbombardowany przez Niemców w pierwszych nalotach na Warszawę we wrześniu 1939 roku.Foto: domena publiczna

19 lipca 1974 roku uruchomiono zegar na wieży Zamku Królewskiego w Warszawie. Był pierwszym całkowicie ukończonym urządzeniem w odbudowywanym Zamku Królewskim. Kończyło to pierwszy etap oddania budowli, będącej wówczas w stanie surowym. 

Zegar na Wieży Zygmuntowskiej ma cztery tarcze - płyty stalowe, pokryte miedzią. Na nich zostały zamocowane złocone okręgi, w których umieszczono - również złocone - rzymskie cyfry. Centrum każdej z tarcz stanowi wizerunek słońca, które na każdą stronę świata prezentuje inną minę - smutek, neutralność, lekki uśmiech, radość. Do złoceń każdego z elementów tarcz i wskazówek potrzebne było łącznie 14 kilogramów złota. 

Pozostałości Zamku Królewskiego w Warszawie wysadzonego 27 listopada 1944 na rozkaz Adolfa Hitlera. foto: M. Wolagiewicz/wikipedia/domena publiczna
Pozostałości Zamku Królewskiego w Warszawie wysadzonego 27 listopada 1944 na rozkaz Adolfa Hitlera. foto: M. Wolagiewicz/wikipedia/domena publiczna

Komuniści niechętni odbudowie

Głosy wzywające do odbudowy Zamku Królewskiego odezwały się tuż po zakończeniu wojny. Inicjatywa ta jednak spotkała się z chłodnym przyjęciem ówczesnych władz tak ze względu na przewidywane koszty, jak i z powodów ideologicznych. Ostatecznie jednak generalnemu konserwatorowi zabytków prof. Janowi Zachwatowiczowi udało się przekonać decydentów do odbudowy, odwołując się do "poczucia odpowiedzialności wobec przyszłych pokoleń".


Posłuchaj
02:05 Oddanie bryły zamku, uruchomienie zegara - fragm. aud. 7 dni w kraju.mp3 Uruchomienie zegara na wieży Zamku Królewskiego w Warszawie - fragm. aud. "7 dni w kraju i na świecie". (PR, 19.07.1974)

Budynek w stanie surowym oddano w 1974 roku, pięć lat później uchwałą rządu nazwano go Pomnikiem Historii i Kultury Narodowej. Miały odbywać się w nim uroczystości państwowe oraz o charakterze kulturalnym i naukowym, a sama placówka miała przybliżać dorobek kultury polskiej. Pierwszym dyrektorem placówki został w 1980 roku prof. Aleksander Gieysztor. W tym samym roku Stare Miasto z Zamkiem Królewskim wpisano na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO.

39 lat po wojnie...

30 sierpnia 1984 dokonano uroczystego otwarcia Zamku, jednak prace wykończeniowe trwały jeszcze kilka lat. Ostatecznym zwieńczeniem odbudowy było otwarcie w 2009 roku odtworzonych Arkad Kubickiego.

Zburzony po Powstaniu Warszawskim

Podczas II wojny Zamek Królewski w Warszawie uległ całkowitemu zniszczeniu, najpierw podczas kampanii wrześniowej w wyniku artyleryjskich i lotniczych bombardowań, później na skutek niemieckich konfiskat i grabieży. Ostatecznie po upadku Powstania Warszawskiego pozostałości budowli zostały wysadzone przez Niemców. Ocalały jedynie piwnice, dolna część Wieży Grodzkiej, fragmenty Biblioteki Królewskiej i Arkad Kubickiego. Warszawscy muzealnicy ocalili z Zamku tylko fragmenty wyposażenia i dekoracji, ukryto także dokumentację placówki.

PAP/im

Czytaj także

Jak feniks z popiołów. 3 lipca 1947 Sejm przyjął ustawę o odbudowie Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 03.07.2024 05:45
- Niektórzy uważali, że ten ocean ruin należy pozostawić jako symbol hitlerowskiego barbarzyństwa oraz przestrogę dla przyszłych pokoleń, a stolicę kraju przenieść do innego miasta, np. niezniszczonej i usytuowanej w centrum kraju Łodzi – mówił historyk dr Janusz Osica.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zamek Królewski. Odbudowany z ruin mimo niechęci komunistycznych władz

Ostatnia aktualizacja: 20.01.2024 05:50
Głosy wzywające do odbudowy Zamku Królewskiego odezwały się tuż po zakończeniu wojny. Jednak ostateczne przekonanie władz komunistycznych, żeby zgodziły się na przystąpienie do prac rekonstrukcyjnych zajęło 26 lat. Budowę sfinansowano głównie ze składek społecznych i datków Polonii.
rozwiń zwiń