"Całe moje życie, długie czy krótkie, poświęcę imperium". Elżbieta II kończy 96 lat

21 kwietnia królowa świętuje tylko urodziny prywatne. Jako władczyni przysługują jej ponadto urodziny oficjalne, które, zgodnie z wielowiekową tradycją brytyjskiej monarchii, przypadają zawsze w jedną z czerwcowych sobót. Jednak gdy Elizabeth Alexandra Mary Windsor przyszła na świat w 1926 roku, nikt nie spodziewał się ani tego, że kiedyś będzie królową, ani tego, że tak szybko zasiądzie na tronie.

Elżbieta II podczas lektury kartek z życzeniami nadesłanych na jej 80. urodziny w 2006 roku

Foto: Forum/Fiona Hanson/PA Images

Monarchia brytyjska oficjalnie i od kuchni

Pierwszą oficjalną zagraniczną wizytę Elżbieta jeszcze jako księżniczka złożyła w 1947 roku w Związku Południowej Afryki, gdzie wybrała się z rodzicami i młodszą siostrą. 21 kwietnia tego roku była w Cape Town (czyli w Kapsztadzie) i tam właśnie przed radiowym mikrofonem i przed kamerą wygłosiła słynne przemówienie, w którym dała wyraz swojej gorliwości w wypełnianiu monarszych obowiązków. Zwracając się do poddanych brytyjskiego imperium na całym świecie, powiedziała: "oświadczam wobec was wszystkich, że całe moje życie, jakiekolwiek będzie - długie czy krótkie - poświęcę służbie wam i wielkiej imperialnej wspólnocie, której członkami jesteśmy my wszyscy".

Od belki do noża. Historia zamachów na Elżbietę II

Życie Elżbiety II okazało się bardzo długie i wiele wskazuje na to, że jeszcze trochę potrwa. Jest najdłużej panującym władcą w brytyjskiej historii, a także najdłużej panującym żyjącym monarchą na świecie. Długowiecznością cieszył się także jej mąż, książę Filip, zmarły 9 kwietnia 2021 roku w wieku niespełna stu lat.

"Kobieta, która wzięła ślub z monarchią"

"Z Bożej łaski Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz innych Jej Królestw i Terytoriów królowa, Głowa Wspólnoty Narodów, Obrończyni Wiary" – oto pełny tytuł królowej Elżbiety II. Kobiety, która od 69 lat stoi na czele Królestwa Brytyjskiego. Elżbieta II władzę objęła 6 lutego 1952 roku, w czasach kiedy Europę dzieliła żelazna kurtyna. Oficjalne uroczystości koronacyjne odbyły się 2 czerwca 1953 roku.

Wojny, powstania i zakazana miłość. Historia polskich przodków księcia Filipa

– To jest kobieta, która wzięła ślub z monarchią – mówił o Elżbiecie II Marek Rybarczyk w audycji Hanny Marii Gizy "Klub ludzi ciekawych wszystkiego". – To jest człowiek, dla którego monarchia jest sensem życia.

Na zdjęciu: Elżbieta II podczas koronacji (2.06.1953), źr. National Media Museum,  Wikipedia/CreativeCommons

Młoda Królowa

Koronacja Elżbiety II. Boże, chroń telewizję!

Elżbieta Windsor była dopiero trzecia w kolejce do brytyjskiego tronu: po swoim stryju Edwardzie i ojcu Jerzym, co wówczas pozwalało sądzić, że sama raczej na tronie nie zasiądzie. Tymczasem jej stryj Edward VIII z powodu swojego romansu abdykował, a jej ojciec Jerzy VI zmarł w wieku niespełna 60 lat. O śmierci tej Elżbieta dowiedziała się podczas podróży z mężem po Kenii. Wówczas, w obliczu osobistej tragedii, otrzymała pierwsze dokumenty państwowe. Musiała zapoznać się z bieżącymi problemami wewnętrznej i zewnętrznej polityki Wielkiej Brytanii. I w ten sposób rozpoczęła panowanie.

– Koronacja była o cały rok spóźniona, a to dlatego, że Elżbieta II była w żałobie po śmierci ojca Jerzego VI – wyjaśniał publicysta Bolesław Broszczak w audycji Sławomira Szofa w 2000 roku.

Konie, trufle, pędzle, skrzydła. Życie księcia Filipa było pełne pasji

Królowa Elżbieta zgodnie z zasadami the Commonwealth of Nations (Wspólnoty Narodów) jest głową państw należących dawniej do Imperium Brytyjskiego oraz niektórych państwa z nimi sąsiadujących.

Kto rządzi?

Królowa Brytyjska, jakkolwiek zasiada na tronie brytyjskim, nie rządzi krajem. Decyzje polityczne należą do rządu. W Wielkiej Brytanii znane jest nawet porzekadło: "Królowa panuje, rząd rządzi". – Gdyby Izba Gmin przyjęła ustawę o jej abdykacji, to ona musiałaby ją podpisać – mówił Marek Rybarczyk.

Elżbieta II i Margaret Thatcher. Dystans i szacunek

Mimo to pozycja Elżbiety II jest znacząca. – Monarchini ma do powiedzenia sporo, ja myślę, że jej wpływ jest przeogromny – mówił Bolesław Broszczak. – Po pierwsze premierzy się zmieniają. Każdy premier, który zasiadał na Downing Street 10, musiał się wszystkiego uczyć od początku. Królowa cały czas dostaje raporty o stanie świata i kraju.

Posłuchaj

29:34 Królowa Elżbieta_postacieXXwieku.mp3 – Premierzy się zmieniają, a królowa jest cały czas – o władzy królowej Elżbiety II i sekretach monarchii mówi publicysta Bolesław Broszczak, aud. Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku", w audycji wykorzystano nagrania archiwalne. (PR, 30.04.2000)

 

Na zdjęciu: Królowa Elżbieta i książę Filip podczas koronacji (1953), aut. Cecil Beaton, źr. Biblioteka i Archiwum Kanady, Wikipedia/dp

Jednak najważniejsze decyzje polityczne ostatecznie należą do premiera. Na czym polega fenomen królowej Elżbiety II i jej poparcia wśród poddanych? – Na dobrą sprawę panując, a nie rządząc, nie powoduje konfliktu, który rzeczywiste sprawowanie władzy musi powodować – zaznaczał dr Marek Szopski w audycji Hanny Marii Gizy w 2012 roku.

Karol i Diana – bajka bez szczęśliwego zakończenia

Życie w pałacu

Polityka monarchii nie jest jednak największym źródłem zainteresowań opinii publicznej. Życie rodziny królewskiej na czele z Elżbietą II wciąż wzbudza wiele kontrowersji. Pierwszym istotnym wydarzeniem, które wzburzyło poddanych i samą królową była separacja księcia Karola i Diany. Jak podkreślał w 2000 roku gość Sławomira Szofa Bolesław Broszczak, być może Elżbieta II, która od tego czasu ma żal do syna, chce pozostać na tronie tak długo, aby władzę bezpośrednio przejął po niej wnuk książę William, a nie książę Karol.

Skandale obyczajowe wywoływały także inne dzieci królowej: Anna i Andrzej. Wielu problemów rodzinie królewskiej przysparzała również młodsza siostra Elżbiety II, Małgorzata, która nie stroniła od alkoholu czy narkotyków.

Ameryko, ratuj królową! Ile prawdy w "The Crown"?

– Była to osoba, która nie miała szczęścia w życiu – mówił o księżnej Małgorzacie Bolesław Broszczak. – Nie układało jej się z kolejnymi partnerami. A wszystko podobno zaczęło się od tego, o co ma szalone pretensje do starszej siostry, że Elżbieta zniszczyła jej pierwszą, wielką miłość.

Królowa własnej rodziny

Mimo że monarchia jest ustrojem tradycyjnym i często przez Brytyjczyków krytykowanym, głównie przez ogromne koszty, jakie generuje utrzymanie dworu, królowa cieszy się ogromną sympatią swoich poddanych.

Zapomniane kuzynki i zagubione dzieci Elżbiety II. Tajemnice rodziny królewskiej w "The Crown"

Elżbieta II swoją chłodną i zdecydowaną postawą potrafiła przez lata utrzymać powagę urzędu oraz podtrzymać więź ludu z monarchią. – Sprawowanie takiej roli jest chyba dla większości ludzi ciężkie do pojęcia – zaznaczał dr Marek Szopski. – Ludzie doszliby do wniosku, że to jest w pewnym sensie nieludzkie. Trzeba zachować zdolność do bycia odbieraną jako autentycznie reprezentującą pewne wartości.

Jak mówił w audycji Hanny Marii Gizy publicysta Marek Rybarczyk oficjalną drogą na wizyty muszą umawiać się z Elżbietą II nawet jej własne dzieci. – Ta rodzina musi robić rzecz zupełnie niemożliwą – podkreślał Rybarczyk. – Jednocześnie musi utrzymywać autorytet, a z drugiej strony musi się odsłaniać dla współczesnych mass mediów.

Posłuchaj

58:07 Elżbieta_Hanna_Maria_Giza.mp3 – To jest człowiek, dla którego monarchia jest sensem życia – o Elżbiecie II mówią: dziennikarz Marek Rybarczyk oraz anglista dr Marek Szopski, aud. Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego". PR, (20.10.2012)

 

Elżbieta II ten konflikt wizerunków stara się od 69 lat pogodzić.

mb/mc