Historia

Igor Śmiałowski - niezapomniany amant polskiej sceny

Ostatnia aktualizacja: 20.06.2021 05:35
104 lata temu, 20 czerwca 1917 roku, urodził się w Moskwie wybitny aktor Igor Śmiałowski. Zagrał w ponad 110 filmach.
Charakterystycznie arystokratyczny aktor teatralny i filmowy Igor Śmiałowski. Rok 1991
Charakterystycznie arystokratyczny aktor teatralny i filmowy Igor Śmiałowski. Rok 1991Foto: PAP/CAF-Witold Rozmysłowicz

Kino, teatr, radio

Możemy pamiętać go z takich filmów jak "Znachor", "Dolina Issy", "Zamach stanu" czy "Polonia Restituta", ale najczęściej widzieliśmy go w niezapomnianych serialach, począwszy od "Stawki większej niż życie", "Chłopów", "Lalki" aż do "Kariery Nikodema Dyzmy" czy "Domu".

Był nie tylko znanym aktorem filmowym i telewizyjnym. Często pojawiał się w słuchowiskach i sztukach wystawianych przez Polskie Radio, a tembr jego głosu i dość charakterystyczna maniera - taka nieco "arystokratyczna", wyniosła - natychmiast była rozpoznawana przez słuchaczy.


Posłuchaj
03:16 Igor Śmiałowski_Miasto nieujarzmione_ekipa filmowa mieszkała w Hotelu Polonia_13_01_1985.mp3 - Deptaliśmy po gruzach Warszawy, po miejcsach, gdzie nie tak dawno dzielni chłopcy bronili honoru Warszawy - Igor Śmiałowski wspomina czas kręcenia filmu "Miasto nieujarzmione" w kwietniu 1948 roku. (PR, 1985)

 

Śmiałowski dał się poznać także jako aktor teatralny i wszędzie, gdzie pojawiał się na scenie wzbudzał zachwyty widzów i bardzo dobre oceny krytyków. Portal "FilmPolski.pl", w krótkiej charakterystyce aktora pisze głównie o jego przynależności teatralnej: "Aktor teatrów: Studio Literacko-Artystyczne w Wilnie (1940-1941), Komedii Muzycznej "Lutnia" w Wilnie (1944-1945), Miejskiego w Białymstoku (1945), Starego Teatru w Krakowie (1945-46), Śląskiego w Katowicach (1946-47), Syrena w Łodzi (1947-48), Syrena w Warszawie (1948-50), Narodowego w Warszawie (1950-71), Komedia w Warszawie (1971-76), Polskiego w Warszawie (1976-87). Autor zbiorów anegdot teatralnych: "Igor Śmiałowski opowiada" i "Igoraszki z Melpomeną" oraz wspomnień "Cała wstecz".

Informacje o jego wydawniczych próbach wiązały się nierozerwalnie z gawędziarskim charakterem aktora, à propos tej jego cechy Grzegorz Janikowski na stronach Encyklopedii Teatru Polskiego tak rozpoczyna artykuł o Śmiałowskim: "Na wieki wieków amant - mawiał o nim Andrzej Szczepkowski; był wszechstronnym aktorem i niezrównanym gawędziarzem, pierwszym w Polsce autorem zbiorów anegdot teatralnych".

Uwodził przedwojennym szykiem

Większość luminarzy teatru i filmów wspomina jego pogodny charakter i usposobienie. Ignacy Gogolewski twierdził: "Przeuroczy, czarujący kolega, wspaniały aktor, prawdziwy dżentelmen", a Witold Sadowy konstatował: "Wybitny aktor, reprezentujący najwyższą klasę - w teatrze i w życiu. Człowiek wrażliwy, dobry i szlachetny, pełen ciepła i uroku. (...) kochający mąż i ojciec, mający w życiu trzy wielkie miłości - teatr, żonę Dasię i córkę Asię".

Natomiast chyba najtrafniej określił go znany publicysta Wiesław Kot, zwracając uwagę na te ulotne cechy aktora, dzięki którym potrafi rozkochać w sobie każdą widownię: "Urodził się na arystokratę. Teatr i film kupiły go więc ze smokingiem, z lakierkami, z cygarem i wytworną apaszką pod szyją. Pański strój i maniery leżały na nim jak własna skóra. Z planu na plan wypożyczano go więc jako "okaz hrabiego". Wytwornie pokazał się w "Karierze Nikodema Dyzmy", w "Lalce", w "Chłopach" (...) Minutowa scenka wystarczała mu, by uwieść widownię przedwojennym szykiem, tak odmiennym od wszystkiego, czym zalecali się do widza aktorzy wychowani w Polsce Ludowej".

Z Wilna do Warszawy

Śmiałowski urodził się w polskiej rodzinie pochodzącej z Kresów, a czasowo przebywającej w Moskwie, kiedy tylko Wilno wróciło do granic Polski (po wojnie polsko-bolszewickiej, w 1922 roku) z miejsca przenieśli się w rodzinne strony. Młody Igor od najmłodszych lat odnajdywał w sobie pragnienie za światem sztuki, dlatego też studia rozpoczął na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Porzucił go jednak na rzecz Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii Przeciwlotniczej w Trauguttowie koło Brześcia. Do kroku tego zmusiła go zbliżająca się II wojna światowa. Po jej wybuchu uczęszczał na tajne komplety szkoły aktorskiej, a po wkroczeniu do Wilna Niemców w 1945 roku przeniósł się do Białegostoku, gdzie wraz z młodą żoną zatrudnili się w Teatrze Wojewódzkim. To właśnie od tej pory kariera Igora Śmiałowskiego nierozerwalnie wiązała się z występami scenicznymi.

Można było oglądać go w najlepszych teatrach, nie tylko w Warszawie. Pojawiał się, oprócz Teatru Polskiego Radia także w Teatrze Telewizji. Sadowy odnosi się do tej formy aktorstwa: "Z jego licznych ról w Teatrze Telewizji chciałbym przypomnieć znakomitego gestapowca w sztuce Zdzisława Skowrońskiego "Mistrz" z Januszem Warneckim w roli tytułowej i w jego reżyserii. "Mistrza" uhonorowano licznymi nagrodami krajowymi i zagranicznymi". Dodaje przy tym: "Role mundurowych Niemców grał także Igor w filmach "Zakazane piosenki" i "Ostatni etap" Wandy Jakubowskiej".

Igor Śmiałowski odszedł od nas w połowie czerwca 2006 roku i został pochowany na Starych Powązkach w Warszawie. My jednak będziemy zawsze pamiętać go dzięki wspaniałym rolom, także tych epizodycznych.

PP


Czytaj także

Alina Janowska – życie jak scenariusz na kilka wspaniałych filmów

Ostatnia aktualizacja: 16.04.2021 05:40
Rzadko zdarza się, by jedna osoba przeżyła tyle tragicznych i pięknych momentów, z których można nakręcić kilka wspaniałych filmów. Mieliśmy to szczęście poznać Alinę Janowską z Jej wielu ról filmowych, telewizyjnych, a także tych teatralnych. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wieńczysław Gliński. Ponad sto ról przed kamerą

Ostatnia aktualizacja: 10.05.2023 05:35
10 maja 1921 roku, urodził się słynny aktor teatralny i filmowy Wieńczysław Gliński. Przez lata był także jednym z najbardziej popularnych aktorów Teatru Polskiego Radia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tadeusz Fijewski - najbardziej warszawski aktor

Ostatnia aktualizacja: 14.07.2024 05:35
Przez całe życie związany był z Warszawą, zagrał nawet Rzeckiego w ekranizacji jednej z najbardziej warszawskich powieści, czyli w "Lalce" (1968) Wojciecha Jerzego Hasa na podstawie Bolesława Prusa. 
rozwiń zwiń