27 kwietnia

Konfederacja targowicka.

1468 - Urodził się Fryderyk Jagiellończyk, syn Kaziemierza Jagiellończyka, biskup krakowski, arcybiskup gnieźnieński i kardynał. Wychowywany był przez Długosza i Kallimacha. Zmarł 14 marca 1503 roku.  1488 - Zmarł Bolesław V Warszawski, książę mazowiecki, syn Bolesława IV i księżniczki ruskiej Barbary. Bronił odrębności politycznej Mazowsza przed roszczeniami Kazimierza Jagiellończyka. Został pochowany w warszawskiej kolegiacie Świętego Jana. (ur. ok. 1453)
1521 - Zginął na Filipinach Ferdynand Magellan, portugalski żeglarz i podróżnik w służbie hiszpańskiej. W latach 1519 - 21 kierował pierwszą wyprawą dookoła świata. Odkrył między innymi cieśninę między Ameryką Południową a Ziemią Ognistą, łączącą Atlantyk z Pacyfikiem. Urodził się około 1480 roku. 490 rocznica
1629 - Polskie wojska pod dowództwem hetmana Stanisława Koniecpolskiego odniosły zwycięstwo nad Szwedami w bitwie pod Trzcionką.
1759 - Urodziła się Mary Wollstonecraft Godwin, angielska pisarka, propagująca równouprawnienie kobiet, prekursorka feminizmu, autorka książki "Obrona praw kobiety”. Zmarła 10 września 1797 roku.
1791 - Urodził się Samuel Morse, amerykański malarz i wynalazca. Opatentował maszynę do cięcia marmuru, wynalazł elektromagnetyczny aparat telegraficzny oraz stworzył alfabet telegraficzny, nazwany jego imieniem. Zmarł 2 kwietnia 1872 roku. 220 rocznica

1792 - Kilku magnatów, między innymi Ksawery Branicki, Szczęsny Potocki i Seweryn Rzewuski, protestując przeciwko postanowieniom Konstytucji 3-go Maja, utworzyło w Petersburgu konfederację podporządkowującą Rzeczypospolitą carowej Rosji Katarzynie II. Konfederacja przyjęła nazwę od pogranicznego miasteczka Targowica, gdzie akt został ogłoszony. Zawiązanie konfederacji przyczyniło się do II rozbioru Polski. Większość czołowych przywódców targowicy została skazana na śmierć i powieszona w czasie insurekcji kościuszkowskiej.

1820 - Urodził się Herbert Spencer, angielski filozof i socjolog, przedstawiciel organicyzmu oraz ewolucjonizmu w naukach społecznych, rzecznik skrajnego liberalizmu, spopularyzował wiele terminów  w socjologii, między innymi: "społeczeństwo przemysłowe”, "struktura społeczna”, "organizacja”, swoje obserwacje zawarł w dziesięciotomowym dziele "A System of Synthetic Philosophy”.  (zm. 18.12.1903)
1880 - Urodził się Tadeusz Koźniewski, farmaceuta i chemik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadził pionierskie badania nad połączeniami alkaloidów  z jodem oraz nad chlorofilem. (zm. 22.09.1921)
1896 - Urodził się Zygmunt Berling, generał. W latach 1941 -1942 służył w armii generała Andersa. W 1943 roku współorganizował I Dywizję Piechoty imienia Tadeusza Kościuszki, którą potem dowodził. Od 1944 był dowódcą I Armii Polskiej w ZSRR, a następnie I Armii Wojska Polskiego. Zmarł 11 lipca 1980 roku. 115 rocznica
1905 - Urodził się Julian Stryjkowski, pisarz, autor powieści: "Głosy w ciemności", "Austeria", "Bieg do Fragala", oraz opowiadań psychologicznych. Stryjkowski wydał także zbiory reportaży i szkiców oraz dramat "Sodoma". Zmarł 8 sierpnia 1996 roku.
1915 - Zmarł Aleksander Skriabin, rosyjski kompozytor i pianista, przedstawiciel późnego romantyzmu, pisał symfonie, utwory na orkiestrę, chór i organy, a także kompozycje fortepianowe, sonaty, preludia, etiudy, mazurki, nokturny i poematy. Muzyka komponowana przez artystę była odbiciem jego filozofii, oparta na skomplikowanych harmoniach, subtelna i nastrojowa. W dziedzinie harmonii jako pierwszy zaczął używać dysonansowych akordów zawierających kwarty, używał też skrajnie schromatyzowanych skal, dając w ten sposób podwaliny pod atonalność. (ur. 06.01.1872)
1919 - Powstał Polski Czerwony Krzyż. Początkowo istniał jako Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. 24 lipca Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża uznał polski Czerwony Krzyż za jedyną organizację Czerwonego Krzyża działającą w Polsce. Oficjalna nazwa PCK pojawiła się w 1927 roku.
1931 - Urodził się Krzysztof Komeda-Trzciński, pianista, kompozytor, jazzman, twórca muzyki do filmów Andrzeja Wajdy, Janusza Morgensterna, Jerzego Skolimowskiego oraz Romana Polańskiego: "Nóż w wodzie", "Matnia", "Dziecko Rosemary". Zmarł w Polsce, na skutek obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym w Stanach Zjednoczonych, 23 kwietnia 1969 roku. 80 rocznica
1931 - Urodził się Igor Ojstrach, rosyjski skrzypek, dyrygent i pedagog, debiutował w londyńskiej Royal Albert Halln laureat I nagród Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego w Budapeszcie oraz Międzynarodowego Konkursu imienia Henryka Wieniawskiego w Poznaniu, od 1958 roku wykładowca w Konserwatorium Moskiewskim. 80 rocznica
1932 - Urodziła się Anouk Aimee, francuska aktorka, grała między innymi w filmach: "Kochankowie z Werony", "Osiem  i pół", "Mężczyzna i kobieta", "Skok w pustkę".
1939 - Urodził się Stanisław Dziwisz, duchowny katolicki, doktor teologii, od 1978 roku aż do jego śmierci, sekretarz papieża Jana Pawła II. Od sierpnia 2005 roku - arcybiskup metropolita krakowski, członek Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski. Autor książki opisującej wspomnienia dotyczące życia i pracy Jana Pawła II pod tytułem ”Świadectwo”, wydanej w 2007 roku.
1940 - Szef policji III Rzeszy i ziem okupowanych Heinrich Himmler wydał rozkaz o utworzeniu obozu koncentracyjnego Oświęcim-Brzezinka.
1941 - Zmarł Marian Batko, nauczyciel, działacz ruchu tajnego nauczania. Po aresztowaniu przez gestapo został wywieziony do Oświęcimia, gdzie 23 kwietnia 1941 roku zgłosił się w miejsce 16-letniego Mieczysława Pronobisa, skazanego na śmierć głodową w obozowym bunkrze. Urodził się 25 marca 1901 roku. 70 rocznica
1942 - Z inicjatywy Zofii Kossak-Szczuckiej i Wandy Krahelskiej-Filipowicz powstała w Warszawie Rada Pomocy Żydom "Żegota". Pomoc polegała między innymi na zapewnieniu Żydom polskich dokumentów oraz bezpiecznego miejsca pobytu poza gettem.
1947 - W Poznaniu odbyły się pierwsze po wojnie międzynarodowe targi.
1951 - Minister przemysłu powołał Legnickie Zakłady Metalurgiczne w Pawłowicach Małych. 60 rocznica
1956 - Urodziła się Eleni, piosenkarka pochodzenia greckiego, śpiewająca refleksyjne, nastrojowe piosenki: "Morze snu”, "Miłość jak wino”, "Nic miłości nie pokona”, "Kolędy polskie”. 55 rocznica
1961 - Do Światowej Rady Kościołów przyjęto Rosyjski Ortodoksyjny Kościół Prawosławny. 50 rocznica
1965 - Urodził się Robert Kowalski, aktor teatralny i filmowy. Grał między innymi w filmach: "Marcowe migdały”, "Frankenstein”, "Chaos”, "Popiełuszko. Wolność jest w nas”, występuje też w serialach telewizyjnych: "Złotopolscy”, "Plebania”, "Kryminalni”.     
1971 - Urodziła się Małgorzata Kożuchowska, aktorka związana z Teatrem Dramatycznym w Warszawie, występuje również w filmie, między innymi: "Kiler”, "Kilerów 2-óch”, "Komornik”, "Zróbmy sobie wnuka”, "Tylko miłość”. Popularność przyniósł jej serial telewizyjny "M jak miłość”. 40 rocznica
1989 - Zmarł Leopold Buczkowski, pisarz, artysta, grafik i malarz, autor powieści: "Czarny potok", "Dorycki krużganek", "Kąpiele w Lucca", "Wertepy”. Uczestnik kampanii wrześniowej i powstania warszawskiego, napisał zbiór opowiadań "Młody poeta w zamku”, będący świadectwem okupacyjnego terroru. Urodził się 15 listopada 1905 roku.
1996 - Zmarł Gilles Grangier, francuski reżyser, nakręcił około 40 filmów, do najbardziej znanych należą: "Niebezpieczeństwo i śmierć”, "Skarb na wyspie”, "Włóczęga”, "Pod znakiem Byka”, "Bezład i noc”. (ur. 05.05.1911) 15 rocznica
1997 - Zmarł Piotr Skrzynecki, aktor, autor tekstów kabaretowych, reżyser, scenarzysta, założyciel legendarnej krakowskiej "Piwnicy pod Baranami". Jako krytyk sztuk plastycznych współpracował z krakowskimi gazetami - "Echo Krakowa i "Dziennik". Urodził się 12 września 1930 roku.
1999 - Zmarł Al Hirt, amerykański trębacz, uznawany za wirtuoza trąbki. Nagrał ponad 50 albumów, w telewizji CBS prowadził swój program muzyczny "Fanfare”. (ur. 07.11.1922)
2000 - Zmarł Lothar Herbst, poeta, historyk literatury, publicysta, w latach 90. naczelny redaktor Radia Wrocław. (ur. 27.07.1940)
2005 - Zmarł Marian Sawa, organista i kompozytor, autor utworów organowych i chóralnych. Urodził się 12 stycznia 1937 roku.
2005 - Prototyp największego na świecie samolotu pasażerskiego Airbus A380 odbył trwający cztery godziny pierwszy lot próbny.
2006 - Zmarł Wacław Latocha, jeden z najlepszych polskich kolarzy torowych, pierwszy Polak, który zdobył medal mistrzostw świata - srebrny w wyścigu na 1 kilometr w 1967 roku, dwukrotny olimpijczyk - w 1964 i 1968 roku, 12-krotny mistrz Polski w wyścigach na 1 kilometr. Urodził się 25 października 1936 roku. 5 rocznica
2007 - Zmarł Mścisław Rostropowicz, rosyjski dyrygent, wiolonczelista i pedagog. Uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych wirtuozów wiolonczeli, autor utworów na wiolonczelę. Witold Lutosławski napisał dla niego "Koncert wiolonczelowy”. Był obrońcą praw człowieka, w 1970 roku za wsparcie udzielone Aleksandrowi Sołżenicynowi władze pozbawiły go paszportu, a później zmusiły do wieloletniej emigracji. Urodził się 27 marca 1927 roku.