17 listopada

Zmarła caryca Katarzyna II.

1796 - Zmarła caryca Katarzyna II Wielka (właściwie Sophie Friederike Auguste zu Anhalt-Zerbst). Cesarzową Rosji była od 1762 roku, czasy jej rządów to umocnienie stanowego państwa absolutystycznego, jej zasługą było wzmocnienie Rosji przez utrwalenie w niej porządku feudalnego oraz kolonizacja terenów zauralskich. W działalności zagranicznej prowadziła politykę ekspansji, pokonała Turcję i przyczyniła się do rozbioru Polski oraz likwidacji jej jako państwa. Przez zachodnich filozofów podziwiana za mądrość, umiłowanie wiedzy i sprzyjanie oświeceniu, przez długie lata prowadziła korespondencję z Wolterem. Urodziła się 2 maja 1729 roku w Szczecinie. 215. rocznica

Pozostałe wydarzenia:

    9 - Urodził się Wespazjan, cesarz rzymski od 69 roku, założyciel dynastii Flawiuszów. Zasłynął jako reformator państwowości rzymskiej: uporządkował finanse państwa i rozpoczął przebudowę Rzymu - za jego panowania powstało między innymi Koloseum. Do historii przeszła jego wypowiedź uczyniona żartem przed śmiercią: "Coś mi się zdaje, że staję się bogiem". Zmarł 23 czerwca 79 roku. 

1516 - Urodził się Klemens Janicki, poeta i humanista okresu odrodzenia, przedstawiciel poezji polsko-łacińskiej. Autor refleksyjno-melancholijnej liryki osobistej oraz popularnych wizerunków królów polskich "Vitae regum Polonorum", autor elegii "O sobie samym do potomności". Zmarł w 1543 roku w Krakowie. 495. rocznica

1648 - Jan Kazimierz został wybrany na króla Polski. 

1682 - Zmarł Tytus Liwiusz Burattini, włoski fizyk, architekt, geograf, egiptolog, mincerz, agent dyplomatyczny. W 1650 roku został mianowany królewskim architektem i budowniczym Pałacu Kazimierzowskiego w Warszawie, prowadził prace remontowe przy Zamku Ujazdowskim, gdzie urządził obserwatorium astronomiczne. Był konstruktorem wielu wynalazków między innymi mikromierza, machiny do nawadniania ogrodów. Urodził się 8 marca 1617 roku.

1780 - Zmarł Bernardo Belotto zwany Canalettem, włoski malarz, autor serii widoków Warszawy i Wilanowa, nadworny malarz króla Augusta III w Dreźnie, a następnie - Stanisława Augusta w Warszawie. Pejzaże stolicy były przeznaczone do osobnej sali na Zamku Warszawskim, nazwanej potem Salą Canaletta. Do dziś zachowały się 24 płótna. Ulica Canaletta znajduje się na warszawskim osiedlu Marymont. Urodził się 30 stycznia 1721 roku.  

1790 - Urodził się August Ferdinand Mőbius, niemiecki matematyk i astronom, jeden z twórców nowoczesnej geometrii algebraicznej, pierwszy wprowadził współrzędne jednorodne w geometrii rzutowej, podał nową klasyfikację krzywych i powierzchni oraz pojęcie przekształcenia rzutowego; autor podręczników i rozpraw astronomicznych. Zmarł 26 września 1868 roku. 

 

1869 - Oficjalne otwarcie Kanału Sueskiego łączącego Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym, z udziałem wielu koronowanych głów i książąt, między innymi Franciszka Józefa i cesarzowej Eugenii. 

1882 - Urodził się Henryk Raabe, zoolog, działacz społeczny i polityk. Prowadził badania nad pierwotniakami, ze szczególnym uwzględnieniem organizmów chorobotwórczych. Był pierwszym rektorem Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zmarł 21 stycznia 1951 roku.

1892 - W Paryżu rozpoczął się zjazd polskich działaczy socjalistycznych. Po 4. dniach obrad delegaci utworzyli Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich i przyjęli dokument zatytułowany "Szkic programu Polskiej Partii Socjalistycznej".

1901 - Urodził się Lee Strasberg, amerykański aktor, reżyser, producent i impresario teatralny, założyciel szkoły sztuki aktorskiej. Wśród jego uczniów można wymienić: Roberta De Niro, Marlona Brando, Paula Newmana, Ala Pacino, Marilyn Monroe, Jane Fondę. Jest uważany za jednego z ojców amerykańskiego stylu aktorstwa. Zmarł 17 lutego 1982 roku. 110. rocznica

1902 - Urodził się Eugene Wigner, amerykański fizyk teoretyk, pochodzenia węgierskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1963 roku wraz z Hansem Jensenem i Marią Goeppert-Mayer. Rozwinął teorię nuklearnej reakcji łańcuchowej i uczestniczył w amerykańskim projekcie budowy bomby atomowej. Zmarł 1 stycznia 1995 roku.

1905 - Urodził się Adam Ważyk, poeta, prozaik i eseista, tłumacz. Należał do polskiej awangardy międzywojennej, stworzył "Antologię współczesnej poezji francuskiej", otrzymał nagrodę PEN-Clubu za przekłady. Zmarł 13 sierpnia 1982 roku.

1906 - Urodził się Sōichirō Honda, japoński inżynier i przemysłowiec, pionier motoryzacji, założyciel Honda Motor Company. W 1963 wprowadził na rynek pierwszy własny samochód Honda T360, który stał się wielkim sukcesem rynkowym. Zmarł 5 sierpnia 1991 roku. 105. rocznica

1913 - Urodził się Aleksander Bardini, aktor, reżyser teatralny i wykładowca w warszawskiej szkole teatralnej. Był twórcą inscenizacji teatralnych "Barbarzyńcy"," Dziady", "Sen nocy letniej", "Tango", "Stara kobieta wysiaduje". Występował również w filmie, między innymi w obrazach: "Sprawa Gorgonowej", "Krajobraz po bitwie", "Spirala", "Dekalog", "Korczak". (30.07.1995)

1918 - Powstało Ministerstwo Ochrony Kultury i Sztuki (obecne Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego).  

1921 - Powstało Stowarzyszenie Radiotechników Polskich.

1922 - Urodził się Stanley Cohen, amerykański biochemik, laureat nagrody Nobla w 1986 roku w dziedzinie medycyny. Prowadził badania nad mechanizmami wzrostu komórek, w latach 50. odkrył białkową budowę czynnika wzrostu neuronów.

1939 - Władze niemieckie zamknęły Katolicki Uniwersytet Lubelski

1939 - Generał Władysław Sikorski skierował do rządu radzieckiego memoriał o współpracy politycznej i utworzeniu armii polskiej w ZSRR.

1941 - Zmarł Ernst Udet, niemiecki lotnik, jeden z czołowych asów myśliwskich I wojny światowej - odniósł 62 zwycięstwa powietrzne. W czasie II wojny kierownik Urzędu Technicznego w ministerstwie lotnictwa Rzeszy, po niepowodzeniu lotnictwa w Bitwie o Anglię, o które był obwiniany przez Goeringa i innych zwierzchników, popełnił samobójstwo. Napisał autobiografię "Mein Fliegerleben". Urodził się 26 kwietnia 1896 roku. 70. rocznica 

1942 - Urodziła się Anna Seniuk, aktorka, od lat 70. związana ze scenami teatrów warszawskich, z Teatrem Telewizji i Teatrem Polskiego Radia. Popularność przyniosła jej rola Magdy Karwowskiej w serialu "Czterdziestolatek". Grała również w filmach "Niekochana", "Kardiogram", "Panny z Wilka", "Konopielka", "Chłopiec na galopującym koniu".

1944 - Urodził się Danny DeVito, amerykański aktor, producent i reżyser filmowy, odtwórca ról w filmach: "Lot nad kukułczym gniazdem", "Bliźniacy", "Czułe słówka", "Klejnot Nilu", "Zaklinacz deszczu". 

1946 - Urodził się Henryk Cyganik, poeta, dziennikarz, satyryk i pisarz, redaktor "Gazety Krakowskiej", "Gazety Południowej", tygodnika "Dziś i Jutro", kierownik literacki teatrów. Zajmował się popularyzacją poezji, był jurorem na przeglądach i festiwalach teatrów, wydał tomiki poezji: "Regina", ‘Dopiero za pięć dwunasta", "Święty azyl", "Dowcipy góralskie". Zmarł 23 lutego 2005 roku. 65. rocznica

1954 - Zmarł Tadeusz Banachiewicz, astronom i matematyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk. Zajmował się zagadnieniami z dziedziny: matematyki, astronomii, astrofizyki i geodezji. Do jego największych osiągnięć należy opracowanie krakowianów, czyli specjalnego typu macierzy stosowanych w geodezji oraz astronomii. Autor ponad 230. publikacji naukowych.  

1955 - W Gdańsku otwarto i poświęcono odbudowany Kościół Mariacki, największy kościół w Polsce. 

1966 - Utworzono Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłu - UNIDO. Działalność rozpoczęła 1 stycznia 1967 roku. 45. rocznica

1966 - Urodziła się Sophie Marceau, francuska aktorka, także reżyserka i scenarzystka, grała w filmach: "Waleczne serce", "Studentka", "Prywatka", Markiza", "Świat to za mało", "Zostaję", "Kobieta z Deauville". 45. rocznica

1970 - Na Księżycu wylądowała radziecka stacja Łuna z samobieżnym aparatem Łunochod 1 automatycznie sterowanym z Ziemi.   

1989 - Początek "aksamitnej rewolucji" w Czechosłowacji. Wydarzenia te doprowadziły do obalenia systemu komunistycznego oraz elit sprawujących władzę. Transformacja ustrojowa, która nastąpiła niedługo później, pozwoliła Czechosłowacji wstąpić na drogę demokracji parlamentarnej. 

1993 - Kongres USA ratyfikował układ o wolnym handlu NAFTA podpisany przez Kanadę, Meksyk i USA.  

1997 - Weszła w życie, uchwalona przez Sejm 2 kwietnia, nowa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

2003 - Zmarła Zofia Rysiówna, jedna z najwybitniejszych przedstawicielek powojennego teatru polskiego, grała między innymi Amelię w "Mazepie", Ofelię w "Hamlecie" i Klitajmestrę w "Elektrze". W 1989 została wyróżniona przez Polskie Radio nagrodą Wielki Splendor. Urodziła się 17 maja 1920 roku.  

2005 - Zmarł Marek Perepeczko, aktor filmowy i teatralny, odtwórca słynnej roli Janosika oraz komendanta Władysława w serialu telewizyjnym "13 posterunek". Wystąpił między innymi w filmach: "Polowanie na muchy", "Brzezina", "Piłat i inni", "Wesele" i "Pan Tadeusz". Na początku lat 80. wyjechał do Australii, gdzie prowadził amatorskie kluby literacko-teatralne. Przez ponad 15 lat nie występował w Polsce, wrócił w połowie lat 90. Urodził się 3 kwietnia 1942 roku.