Od rewolucji październikowej, przez tętniący życiem bohemy Paryż lat dwudziestych, II wojnę światową, Katyń, aż po bogate życie polskiej emigracji powojennej i francuskiej sceny artystycznej. W rozmowie z Piotrem Kłoczowskim Czapski opowiedział swoje życie - wprost i szczerze. Stworzył w ten sposób swoją autobiografię, a także wyrazisty portret epoki i postaci ją zaludniających.
48:45 2025_01_15 19_10_39_PR2_O_wszystkim_z_kultura.mp3 Wielki malarz, świetny eseista, kronikarz żywej historii. Wywiad rzeka z Józefem Czapskim (O wszystkim z kulturą/ Dwójka)
"Świat w moich oczach"
Czytając "Świat w moich oczach" można poznać historię życia godnego wielu powieści i przysłuchać się refleksjom o sprawach zasadniczych. Książka stanowi wyjątkowy zapis uważnego spojrzenia na innych i na siebie. W ostrym świetle, z perspektywy schyłku życia.
Nowe wydanie wspomnień wzbogacone jest o archiwalne ilustracje, opiera się na niedawno odnalezionym maszynopisie transkrypcji rozmowy.
Czytaj także:
Geniusz Józefa Czapskiego
- Mówiąc o Józefie Czapskim, nie można ominąć jego podwójnego geniuszu. Był zarazem wielkim malarzem i wybitnym pisarzem. To, że jest dla nas także nauczycielem życia jest sprawą zasadniczą. Otwiera szerzej oczy, uwrażliwia na świat i poszerza nasze pragnienia. Jest dla mnie i dla całej polskiej kultury postacią więcej niż wyjątkową - mówił w Dwójce Mikołaj Nowak-Rogoziński, redaktor tomu, znawca twórczości Józefa Czapskiego.
Rozmowy, które otwierają i uwrażliwiają
Publikacja "Świat w moich oczach" to wznowione i poszerzone wydanie zapisu rozmów, które w 1989 roku przeprowadził z Józefem Czapskim Piotr Kłoczowski. - Często do niego jeździłem. Rozmowy powstały trzy lata przed śmiercią Czapskiego. Mieliśmy ze sobą dobry kontakt, a on odznaczał się wielką zdolnością żywego reagowania na ludzi, rzeczy i na świat. Było to dar, który miał do śmierci. Zamykał się w nim jego fenomen twórczego widzenia rzeczy, nawet gdy było ono już osłabione. Niespodziewanie wybuchało połączeniem zdarzeń, słów czy spojrzeń. Czapski do końca kreślił obrazy, książki i przeżycia. To było fascynujące - wspominał w Polskim Radiu.
Józef Czapski - kronikarz żywej historii
Józef Czapski należy do najważniejszych polskich malarzy i pisarzy. Jest także niezwykłym świadkiem historii XX wieku. Publikowane po raz pierwszy dzienniki Józefa Czapskiego prowadzone w latach 1942–1944 po wyjściu z sowieckiego obozu, podczas wędrówki z Armią Andersa, to dzienniki nie tylko malarza i pisarza, ale i żołnierza.
Prowadzenie dziennika Czapski nazywał "kontrolą oddechu dnia". Codzienny rytuał zapisywania i rysowania był dla niego równie ważny, jak kontakt z ludźmi, a rozłąka z dziennikiem równie bolesna, jak rozstanie z bliskimi. W dzienniku miały początek wszystkie jego szkice literackie i obrazy. Zeszyty wypełnione rysunkami i niemal hieroglificznymi zapiskami były repozytorium pamięci i inspiracji malarskich.
Wyjątkowe dzieło literackie i bezcenne świadectwo historyczne: zapis wyjścia polskich żołnierzy z ZSRR, z "nieludzkiej ziemi" i ich tułaczki przez Bliski Wschód aż do Włoch. Kronika codzienności i malarskich inspiracji. Sprawozdanie ze szkoły uczuć, z miłości i cierpienia. Opis tworzących się w armii więzi przyjaźni, które doprowadzą do powstania paryskiej "Kultury". Także niezwykły dziennik lektury – pisarzy francuskich, angielskich i rosyjskich: dowód miłości do literatury i jej znaczenia w radzeniu sobie z wojną i jej okropnościami, z samotnością, wygnaniem i rozpaczą.
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadzenie: Katarzyna Sanocka
Gość: Mikołaj Nowak-Rogoziński (znawca twórczości Józefa Czapskiego)
Data emisji: 15.01.2025
Godz. emisji: 19.10
zch
