Historia

2 listopada

Ostatnia aktualizacja: 02.11.2011 00:00
Urodził się Walery Sławek.

1879 - Urodził się Walery Sławek, pułkownik, polityk II Rzeczypospolitej, trzykrotny premier RP, współpracownik Józefa Piłsudskiego, lider obozu sanacyjnego, twórca i prezes Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem; jeden z głównych twórców założeń konstytucji kwietniowej, po śmierci Piłsudskiego utracił wpływy w obozie sanacyjnym. Popełnił samobójstwo. Zmarł 3 kwietnia1939 roku.

Pozostałe wydarzenia:

1667 - Urodził się Jakub Ludwik Henryk Sobieski, królewicz, syn Jana III Sobieskiego, jeden z kandydatów na króla podczas elekcji w 1697 roku. (zm. 19.12.1737)

1755 - Urodziła się Maria Antonina Habsburg, arcyksiężniczka austriacka, żona Ludwika XVI, królowa Francji, po wybuchu Wielkiej Rewolucji Francuskiej w 1789 roku wraz z królem aresztowana przez władze rewolucyjne, oskarżona o spisek przeciwko Francji, zgilotynowana 16 października 1793 roku.

1777 - Urodził się Alojzy Gonzaga Żółkowski, aktor. Występował z zespołem teatralnym Wojciecha Bogusławskiego we Lwowie i Agnieszki Truskolaskiej w Warszawie. Zajmował się też pracą literacką, przetłumaczył, przerobił lub sam napisał ponad 70 utworów scenicznych. (zm. 11.09.1822)

1815 - Urodził się George Boole, angielski matematyk, filozof i logik, głównym jego sukcesem było wprowadzenie do matematyki i logiki pojęcia algebry Boole'a, ze względu na wagę tego pojęcia oraz jego zastosowań w informatyce i logice matematycznej Boole jest powszechnie uważany za jednego z twórców tych dziedzin nauki. (zm. 08.12.1864)

1836 - Urodził się Michał Elwiro Andriolli, rysownik, ilustrator czasopism oraz utworów literackich, między innymi Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Ignacego Kraszewskiego i Elizy Orzeszkowej, autor słynnych ilustracji do "Pana Tadeusza". W swojej posiadłości nad Świdrem wybudował kilkanaście domów na wynajem według własnego projektu, nadając im specyficzny styl, dla którego określenia upowszechniła się nazwa "świdermajer".  (zm. 23.08.1895) 175. rocznica     

1847 - Urodził się Georges Eugene Sorel, francuski myśliciel społeczny, socjolog, twórca syndykalizmu, zwolennik bolszewików. (zm. 29.08.1922)

1850 - Urodził się Przemysław Pieniążek, laryngolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor pierwszego w Polsce podręcznika laryngologii. (zm. 30.05.1916)

1866 - Urodził się Bronisław Piłsudski (brat Józefa), etnograf. Oskarżony o udział w spisku na życie Aleksandra III został skazany na 15 lat ciężkich robót na Sachalinie. Badał tam ludy i kultury Dalekiego Wschodu, głównie lud Ajnów. Do dziś uważany jest na świecie za jednego z najważniejszych badaczy tamtych terenów. (zm. 17.05.1918) 145. rocznica

1881 - Zmarł Jan Nepomucen Bobrowicz, powstaniec 1830 roku, adiutant generała Józefa Bema, muzyk-gitarzysta. W firmie wydawniczej Breikopf&Härtel w Lipsku jako redaktor serii "Klasyków Polskich" wydał około 400 dzieł polskich autorów. 130. rocznica

1885 - Urodził się Harlow Shapley, amerykański astronom, autor fundamentalnych prac na temat struktur Galaktyki i rozmieszczenia galaktyk w przestrzeni, w swojej pracy zajmował się gromadami gwiazd, opracował sposób klasyfikacji gromad otwartych i kulistych, Jego badania doprowadziły do pierwszego obliczenia rozmiarów naszej Galaktyki. (zm. 20.10.1972)

1891 - Urodził się  Zenon Klemensiewicz, językoznawca, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk; jego zainteresowania naukowe obejmowały gramatykę historyczną oraz gramatykę i dydaktykę języka polskiego; opracował wiele podręczników dla szkół, współpracował z redakcjami "Języka Polskiego", i "Słownika staropolskiego"; autor ponad 600 prac naukowych, w tym: "Walka o ortografię", "Gramatyka współczesnej polszczyzny kulturalnej w zarysie", "W kręgu języka literackiego i artystycznego". (zm. 02.04.1969) 120. rocznica

1892 - Urodził się Pal Abraham, węgierski kompozytor, twórca operetek "Wiktoria i jej huzar", "Kwiat Hawajów" i "Bal w Savoyu". (zm. 06.05.1960)

1902 - Zmarł Mark Antokolski, rosyjski rzeźbiarz. Po studiach w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu został artystą dworu carskiego. Autor rzeźb postaci historycznych: "Piotr I", "Iwan Groźny", "Jermak". (ur. 1843)

1904 - Zmarł Aleksander Apuchtin, kurator Warszawskiego Okręgu Szkolnego, gorliwy rusyfikator, reformator programów szkolnych i podręczników, wprowadził w szkołach system policyjny oraz zorganizował system donosów, okres jego rządów, zwany "nocą apuchtinowską", to spadek liczby szkół, wzrost analfabetyzmu i upadek kultury polskiej w zaborze rosyjskim. (ur. 10.07.1822)

1905 - Urodził się Fred Lipmann, francuski przemysłowiec, konstruktor zegarka elektronicznego. (zm. 09.11.1996)   

1906 - Urodził się Luchino Visconti, reżyser filmowy i teatralny, twórca włoskiego neorealizmu. Sławę przyniosły mu filmy "Białe noce", "Lampart", "Zmierzch bogów" oraz "Śmierć w Wenecji". (zm. 17.03.1976) 105. rocznica

1906 - Lew Trocki - jeden z twórców Rewolucji Październikowej w Rosji. Po śmierci Lenina jeden z głównych konkurentów Stalina. Wydalony z Rosji zm. 21 sierpnia 1940 w Meksyku po zamachu wykonanym na zlecenie Stalina. 115. rocznica

1911 - Urodził się Odysseus Elytis, grecki poeta, eseista, tłumacz literatury francuskiej i hiszpańskiej, laureat nagrody Nobla w 1979 roku. (zm. 18.03.1996) 100. rocznica

1913 - Urodził się Burt Lancaster, sławny aktor amerykański. Zagrał w 70 filmach, między innymi w "Lamparcie" Luchino Viscontiego. Za rolę w filmie "Elmer Gantry" dostał w 1960 roku Oscara. (zm. 21.10.1994)

1917 - Rząd brytyjski ogłosił tak zawną deklarację Balfoura, brytyjskiego ministra, zapowiadającą utworzenie państwa żydowskiego w Palestynie.

1918 - Przedstawiciele PPS, PPSD PSL "Wyzwolenie", Stronnictwa Niezawisłości Narodowej i Polskiej Organizacji Wojskowej powierzyli Ignacemu Daszyńskiemu misję utworzenia rządu.

1922 - Urodził się Zbigniew Safjan, scenarzysta filmowy i telewizyjny, dziennikarz miesięcznika "Polska", tygodnika "Kultura", dwutygodnika "Słowo Żydowskie", autor powieści: "Pole niczyje", "Potem nastąpi cisza", "Do krwi ostatniej", współautor scenariuszy do serii spektakli teatru telewizji oraz serialu "Stawka większa niż życie".

1925 - Na placu Saskim w Warszawie, w Grobie Nieznanego Żołnierza, zaprojektownym przez Stanisława Ostrowskiego, złożono prochy poległych żołnierzy z 15. pól bitewnych. Idea uczczenia żołnierzy poległych na polu bitwy narodziła się we Francji po I wojnie światowej, inicjatorem powstania pierwszego grobu nieznanego żołnierza był Francuz - Fryderyk Simon, który podczas I wojny stracił trzech synów.

1932 - Urodziła się Sława Przybylska, piosenkarka, wykonawczyni wielu przebojów lat 60. i 70.: "Pamiętasz była jesień", "Tango bolero", "Ach panie, panowie", "Widzisz mała", "Na Francuskiej".

1937 - Urodziła się Barbara Borys-Damięcka, reżyser teatralny i filmowy, senator VII kadencji. Wyreżyserowała i zrealizowała ponad 200 spektakli Teatru Telewizji. Była pomysłodawcą uruchomienia i wprowadzenia do satelitarnej sieci nadawczej Telewizji Polonia. Od 1997 roku jest dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Syrena w Warszawie.

1939 - Wydanie przez Prezydium Rady Najwyższej ZSRR dekretu o włączeniu do Związku Radzieckiego ziem polskich: województwa białostockiego, poleskiego, nowogródzkiego i części wileńskiego, tak zwanej Białorusi Zachodniej.

1939 - Do obozu koncentracyjnego Ravensbrück przybyła pierwsza grupa kobiet z terenu Polski, przez obóz przeszło 132 tysiące kobiet i dzieci różnych narodowości, z których zginęło około 92 tysiące, wyzwolony prze Armię Czerwoną w kwietniu 1945 roku.

1939 - Zginął Witold Noskowski, dziennikarz, krytyk teatralny i muzyczny, współzałożyciel z Tadeuszem Boyem-Żeleńskim kabaretu "Zielony Balonik", dla którego pisał teksty, między innymi szopki, oraz komponował i akompaniował, po I wojnie światowej związał się z Polskim Radiem w Poznaniu, aresztowany przez gestapo został rozstrzelany w Poznaniu. (ur. 10.03.1873)

1940 - Urodził się Jerzy Łapiński, aktor, grał między innymi w filmach: "Godzina pąsowej róży", "Krajobraz po bitwie", "Wolna sobota", "Aktorzy prowincjonalni", "Świąteczna przygoda", występował w serialach telewizyjnych "Miodowe lata", "Plebania", "Złotopolscy".

1941 - Urodził się Bruce Welch, angielski gitarzysta, wokalista i kompozytor, współzałożyciel grupy The Shadows. 70. rocznica

1944 - Zmarł krytyk literacki i prozaik Karol Irzykowski, autor eksperymentalnej powieści "Pałuba". (ur. 25.01.1873)

1944 - Debiut teatralny Kazimierza Deymka jako aktora w "Weselu" Wyspiańskiego w Teatrze Ziemi Rzeszowskiej.

1950 - Zmarł George Bernard Shaw, brytyjski dramatopisarz, krytyk i publicysta, w 1925 roku uhonorowany literacką Nagrodą Nobla. Zasłynął jako autor "Pigmaliona" i "Domu serc złamanych". (ur. 27.07.1856)

1959 - W Wielkiej Brytanii otwarto pierwszą autostradę, która połączyła Londyn z Birmingham.

1963 - W Sajgonie w puczu wojskowym został zamordowany Ngo Dinh Diem, prezydent Wietnamu Południowego. Władzę przejęła Wojskowa Rada Rewolucyjna.

1966 - Zmarł Peter Debye, holenderski fizyk i chemik, laureat nagrody Nobla w 1936 roku za całokształt badań nad strukturą materii. (ur. 24.03.1884)  45. rocznica

1973 - Zmarł Kajetan Dzierżykraj-Morawski, dyplomata, autor wspomnień "Wspólna droga. Wspomnienia", drukował w polskich tygodnikach wychodzących w Anglii "Myśl Polska" oraz "Wiadomości". W czasie II wojny światowej przedostał się do Anglii i tam pozostał na stałe. (ur. 19.04.1892)

1975 - Został zamordowany w niewyjaśnionych okolicznościach poeta, powieściopisarz i filmowiec włoski Pier Paolo Pasolini. Do jego najważniejszych filmów należą: "Ewangelia według świętego Mateusza", "Król Edyp", "Medea", "Dekameron", "Kwiat tysiąca i jednej nocy". (ur. 05.03.1922)     

1996 - Zmarł Janusz Warmiński, reżyser teatralny, inscenizator, głównie sztuk współczesnych, między innymi Kruczkowskiego, Millera, Frischa, Weskera, wieloletni dyrektor warszawskiego teatru "Ateneum", dyrektor polskiej sekcji Międzynarodowego Instytutu Teatralnego - ITI. (ur. 1922) 15. rocznica 

1996 - Zmarł Artur Międzyrzecki, poeta, pisarz, tłumacz literatury francuskiej, autor zbiorów poezji: "Piękne zmęczenie", "Wygnanie do rymu", "Poezje", prezes Polskiego PEN-Clubu. (ur. 06.11.1922) 15. rocznica

2000 - Zmarła Sue Ryder, Lady of Warsaw, Angielka działająca na rzecz pomocy charytatywnej dla Polski, w czasie II wojny światowej pracowała w sekcji polskiej tajnych służb Zarządu Operacji Specjalnych, między innymi wyprawiała na akcje cichociemnych, w 1944 roku organizowała zrzuty broni dla walczącej Warszawy, założycielka fundacji swego imienia. (ur. 03.07.1923)

2000 - Na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej przybyła jej pierwsza rosyjsko-amerykańska załoga. Głównym zadaniem Stacji jest prowadzenie badań naukowych w warunkach mikrograwitacji niemożliwych do osiągnięcia na Ziemi. Pierwsza załoga powróciła na Ziemię w marcu 2001 roku.

2001 - Na sesji Konferencji Generalnej UNESCO w Paryżu została przyjęta Powszechna Deklaracja UNESCO o Różnorodności Kulturalnej.

2003 - Zmarł ojciec Peregryn Ziobro, polski franciszkanin, który większość życia poświęcił pracy duszpastersko-społecznej w Boliwii. Współtwórca Muzeum Diecezjalnego w Krakowie, a w latach 70-tych kustosz Muzeum Archidiecezjalnego na Wawelu. Członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Ochrony Zabytków. (ur. 1925)

2004 - Zginął zamordowany przez islamskiego fanatyka Theo van Gogh, holenderski reżyser, autor filmu "Podporządkowanie" o przemocy w islamskiej rodzinie. (ur. 23.07.1957) 

2005 - Amerykańska gazeta "Washington Post", powołując się na służby wywiadowcze Stanów Zjednoczonych i innych krajów, napisała, że CIA ukrywała i przesłuchiwała terrorystów z al-Kaidy w więzieniach na terenie postkomunistycznych krajów Europy Wschodniej, między innymi w Polsce.

2007 - Zmarł Mirosław Breguła, kompozytor i gitarzysta, współzałożyciel popularnego w latach 80. zespołu "Universe", który wylansował przeboje: "Mr Lennon", "Wołanie przez ciszę", "Ty masz to, czego nie mam ja", "Daj mi wreszcie święty spokój". (ur. 10.02.1964)

2007 - Zmarł Igor Moisiejew, rosyjski tancerz i choreograf, założyciel Państwowego Zespołu Tańca Ludowego, opracował około 200 baletów, w tym wiele o tematyce i stylistyce socrealistycznej, uważany za czołowego choreografa tańców ludowych XX wieku. (ur. 21.01.1906)

2007 - Zmarł Oreste Benzi, włoski ksiądz, który całe życie poświęcił niesieniu pomocy narkomanom, bezdomnym i byłym prostytutkom. 40 lat temu założył Wspólnotę imienia Jana XXIII. Obecnie prowadzi ona 200 domów w całych Włoszech i za granicą oraz ponad 30 ośrodków odwykowych dla narkomanów. (ur. 07.09.1925)

Czytaj także

1 listopada

Ostatnia aktualizacja: 01.11.2011 00:00
Karol Wojtyła otrzymał święcenia kapłańskie
rozwiń zwiń