27:58 2020_06_24 21_07_03_PR1_Kulturalna_Jedynka.mp3 Mariusz Szczygieł o czeskiej powieści Petra Stančíka "Bezrożec" (Kulturalna Jedynka)
Pewnej nocy na Wyspie Cesarskiej ginie w pożarze 12 samic nosorożca. Po co w stolicy Czech, pośrodku Wełtawy, ktoś hoduje nosorożce. Inspektor Lavabo rozpoczyna śledztwo. Ustalenia prowadzą go do siedmiu obrazów czeskiego malarza sprzed stu lat. Każdy z nich jest w innym muzeum i każdy ma z tyłu tajemniczy numer lub literę... Wtedy inspektorowi wpada w ręce tajny dziennik Goethego z czasu podróży poety przez Czechy - pozwala on detektywowi zrozumieć, że światem rządzą dziś te same przeciwstawne siły co setki lat temu [fragment w interpretacji Andrzeja Ferenca w audycji].
Szalony kryminał na lato
Jak powiedział w Programie 1 Polskiego Radia Mariusz Szczygieł, Petr Stančík jest powieściopisarzem, poetą, dramaturgiem, eseistą, autorem renesansowym. - Jeśli pisze książki, to głównie śmieszne, dowcipne i kryminalne. Jeśli pojawia się morderstwo, to wiadomo, że będzie dużo śmiechu, ale też i erotycznej pikanterii. Książka Stančíka w Czechach kojarzy się z taką książką na lato - podkreślił.
Szczygieł wskazał, że "Bezrożec" to parodia powieści sensacyjnej, szalony kryminał z zabawnymi wątkami erotycznymi. - Bohaterowie są kapitalni. Wszyscy są bardzo przerysowani. Od razu chcę powiedzieć, byście się Państwo nie przerazili, ten seks w powieści "Bezrożec" jest oddemonizowany. Tam jest tyle absurdu i dowcipu, że to wszystko nie jest przerażające - wyjaśnił. Do tego ważnym bohaterem jest... alkohol. W końcu mamy inspektora, a to stresująca praca.
Gość radiowej Jedynki zwrócił uwagę, że Stančík lubi sobie robić z czytelnika "jaja". - To jest po prostu Czech. "Bezrożec" zawiera mnóstwo mistyfikacji. Mistyfikacją jest miejsce akcji - większość budynków opisanych w powieści istnieje, ale mieści się w nich coś innego. Mistyfikacją jest dziennik Goethego. Mistyfikacją są cytaty ze sławnych pisarzy, które rozpoczynają rozdziały - pisarze i książki są prawdziwe, ale one nie zawierają tych słów. Mistyfikacją jest cykl obrazów, które kodują drogę prowadzącą do tajemnicy bytu - malarz żył naprawdę, ale jego cykl obrazów nie układa się w taki kod, jak to przedstawiono w książce - wymienił.
- Największą mistyfikacją jest jednak to, że akcja toczy się w roku 2018, ale jest to świat bez internetu i bez telefonów komórkowych. W kulturze czeskiej, w literaturze czeskiej, mistyfikacje, stwarzanie fałszywych rękopisów, fikcyjnych filmów dokumentalnych... Nawet Czesi kiedyś wymyślili nieistniejącego geniusza, po czym uwierzyli, że taki istniał... To jest wielka tradycja. Mistyfikacja i zmyślenie to jest fundament czeskiej kultury - zaznaczył Szczygieł.
Czy książkę "Bezroża" można traktować jako przewodnik po Pradze? - U Stančíka jest trochę miejsc prawdziwych, trochę zmyślonych. Na wewnętrznej stronie okładki są wypisane wszystkie miejsca z uwagami. Jeśli ktoś ma mój "Osobisty przewodnik po Pradze" to Stančíka może potraktować jako literacki dodatek do tego przewodnika, żeby poczuć to czeskie szaleństwo, taki rodzaj piwnego odlotu. Może czytać te książki jednocześnie, albo jedna po drugiej - stwierdził rozmówca Magdy Mikołajczuk.
***
W audycji "Moje książki" także: Wojciech Bonowicz o nowej, rozszerzonej wersji swojej książki "Tischner. Biografia", po raz pierwszy wydanej w roku 2001. Właśnie mija 20 lat od śmierci Józefa Tischnera - wybitnego duchownego i filozofa, obdarzonego wspaniałym poczuciem humoru. Wojciech Bonowicz mówi o nim tak: "myślę, że od lat szukam u niego tego samego – życia. Chciałbym zarazić siebie i innych jego podziwem dla życia, które toczy się wieloma nurtami, czasem nas zaskakując, czasem zachwycając, a czasem niepokojąc". Nowością w rozszerzonej książce "Tischner. Biografia" jest m.in. dziennik pisany przez Józefa Tischnera w gimnazjum.
***
Tytuł audycji: Moje Książki
Prowadzi: Magda Mikołajczuk
Gość: Mariusz Szczygieł ( dziennikarz, reportażysta, pisarz i wykładowca akademicki)
Data emisji: 24.06.2020
Godzina emisji: 21.05
kk
