Напярэдадні Калядаў і Новага года настрой у людзей звычайна прыпадняты. Праўда, у эмігранцкім асяроддзі гэта асабліва не адчуваецца, але тым не менш людзі ахвотна адказваюць на пытанні. І я заўважаю, як іх пажаданні розняцца ад тых, што звычайна агучвалі многія ў перадсвяточных апытаннях журналістам у Беларусі да 2020 года.
Спадарыня Наталля — актыўная дзяячка ў беларускім асяроддзі, займаецца беларускай бібліятэкай, удзельнічае ў беларускім размоўным клубе. Таму са сваімі пытаннямі я найперш звярнулася да яе.
— Наталля, якім быў для вас гэты год? Што ўзгадваецца?
— Цяжкім быў. Год у эміграцыі — гэта заўсёды складана, але мінуў хутка, бо было шмат падзей. А цяжка, бо гэта эміграцыя, і ты разумееш, што да дому яшчэ не хутка вернешся. Даводзіцца неяк усвядомліваць, што трэба заставацца тут і нешта рабіць.
— Што б вы пажадалі ў новым годзе найперш сабе, блізкім, усёй эміграцыі, Польшчы і Беларусі?
— Тым, хто ў эміграцыі, я пажадала б трымацца разам, падтрымліваць адзін аднаго, рабіць усё, што ад іх залежыць, каб і тут уладкоўвацца, але не забываць пра Радзіму.
У Беларусі людзям жадаю, каб былі асцярожнымі, захавалі сябе і дачакаліся нас. А палякам жадаю ўсяго самага найлепшага, каб далей развіваліся, глядзелі на суседзяў і ведалі, як не трэба рабіць. Каб усё ў іх было добра.
А сабе пажадаю навучыцца адпачываць у тыя маленькія хвіліначкі, калі яны ёсць. Людзям патрэбны адпачынак.
— Мяне завуць Ілля Сініца, я дырыжор “Познаньскага спеўнага сходу”.
— Якім быў для вас гэты год?
— Ну, як у нас любяць гаварыць у тэлевізары, год быў няпросты. Шмат новых людзей прыйшло ў хор, шмат новых выпрабаванняў сустрэлі. Упершыню паўдзельнічалі ў конкурсе з прафесійнымі калектывамі, упершыню зрабілі збор сродкаў на запіс нашых песень. Мы шмат чаго зрабілі ўпершыню сёлета. І трэба сказаць, што не заўсёды верылася ў тое, што атрымаецца, але атрымалася. Калі шмат чаго робіш, гэта заўсёды складана. Стары склад хору ўжо вельмі добра спеўся, а новыя людзі яшчэ не да канца ўліліся ў калектыў. Складанасць у тым, каб прафесійна расці, а гэта няпроста. Тым не менш, нельга стаяць у балоце стагнацыі, таму расцём, павялічваем уласныя навыкі і патрабаванні, каб рабіць лепш. Калі ў першыя гады мы яшчэ рабілі нейкія зніжкі на тое, што, маўляў, калектыў аматарскі, то зараз такога сабе дазволіць не можам.
— А што б вы пажадалі ў новым годзе сабе, хору, усёй беларускай эміграцыі, Польшчы і Беларусі?
— Пажадаў бы ціхіх поспехаў ва ўсім, у любых справах. Мне здаецца, гэта адзіны шлях, які можа прывесці да нейкіх зменаў. Руплівая праца над чымсьці адным, нават прыхаваная пакуль ад чужых вачэй, дзеля выніку. Тады здараюцца цуды. Праўда, спадзявацца трэба толькі на сябе.
Беларусам у Польшчы я пажадаў бы больш аб’ядноўвацца. Мы тут, канешне, пераважна ў сваёй бурбалцы сядзім, але тым не менш многія не ведаюць, што ў нас ёсць беларуская школка, хор, танцы, месцы, дзе размаўляюць па-беларуску. А многія глядзяць расійскі YouTube, вучаць польскую мову і не ведаюць, што ім рабіць. Варта наведваць беларускія месцы — там ідзе жыццё. Шукайце беларусаў, нам трэба быць разам.
Спадарыня Алена — настаўніца беларускай мовы ў беларускай суботняй школцы. Трохі здзіўленая нечаканым пытаннем, усміхаецца і адказвае:
— Так адразу? Мне трэба падумаць. Але гэта быў год, калі я зразумела, што ў Беларусь ужо не вярнуся, што буду тут.
— А якім быў гэты год для вас?
— Нічога не страціла і асаблівых дасягненняў таксама не маю, але проста жыла нармальным жыццём.
— А што б вы пажадалі сабе, блізкім, беларускай эміграцыі, Польшчы і Беларусі ў новым годзе?
— Жадаю, каб кожны навучыўся любіць сябе ў першую чаргу. Бо, як аказалася, гэта вельмі важна. Калі любіш сябе, значыць, будзеш любіць і ўсіх астатніх.
Эмігрантам я пажадала б у ідэале, каб эміграцыя нарэшце скончылася, каб усе маглі вярнуцца дадому, калі хочуць. А калі так не атрымаецца, то проста знайсці сябе тут.
Палякі — малайцы. Мне вельмі прыемна бачыць змены ў грамадстве, якія тут адбываюцца, як усё ствараецца для чалавека. Жадаю, каб гэта краіна далей развівалася і рабіла ўсё для людзей.
А Беларусі жадаю свабоды і толькі свабоды. Калі будзе свабода, усё астатняе з’явіцца.
Насту разам са сваімі сяброўкамі ведаюць многія: яны арганізавалі ў Познані беларускія народныя танцы. На заняткі прыходзяць не толькі беларусы, але і ўкраінцы, палякі, а летам іх з захапленнем назіраюць турысты. Пытанні для Насты тыя ж.
— Год быў добрым, хаця няпростым. Нягледзячы ні на што, адбылося шмат добрых падзей. Адна з галоўных — мы запусцілі наш праект з беларускімі народнымі танцамі.
Сабе я б пажадала знайсці сталую працу, каб мець стабільны даход. Гэта для мяне зараз самае галоўнае, як і для многіх эмігрантаў. Калі гэта з’явіцца, то астатняе дадасца. Уся іншая дзейнасць будзе ў радасць без трывогі пра тое, як жыць заўтра. Ну і вельмі важна не губляць адзін аднаго, трымацца разам. У падтрымцы і салідарнасці — наша моц.
Не ведаю, ці наогул магу нешта пажадаць палякам. Дзякую ім за тое, што яны нас тут прымаюць і церпяць, хаця мы не такія ўжо і дрэнныя суседзі. Жадаю ім далейшага цярпення.
А Беларусі жадаю таксама цярпення. Няхай жывуць, як можацца. Усяму свой час. Заўсёды хочацца большага, але я не там, каб нешта раіць людзям, якія цяпер там, бо тут на самай справе лягчэй і гаварыць, і нешта рабіць. Галоўнае — не здраджваць самому сабе.
Спадарыня Марыя, якая працуе ў ІТ-сферы, задумваецца, але ўпэўнена адказвае:
— Рознае было, але магу сказаць, што год быў даволі прадуктыўным у плане жыцця ў Польшчы і выхавання дзяцей. Я палепшыла веды польскай мовы, пераехалі сям’ёй у новую кватэру з лепшымі ўмовамі і меншаю аплатай. Дзеці ўладкаваны ў школу і ў садок. Ёсць праца і даход, а значыць, можна жыць.
Жадаю ўсім верыць у сябе і ў дабро, даваць сабе другі шанец заўсёды. Інтэгравацца ў польскую культуру, але не забываць пра нашы карані, наша паходжанне. Усім — дабра і шчасця.
Хацела б яшчэ пажадаць, каб Беларусь стала еўрапейскай, дэмакратычнай, вольнай краінай. Будзем спадзявацца і верыць, хаця ўсё гэта даволі складана.
Спадарыня Юля, актыўная дзяячка ў беларускай дыяспары, арганізатарка Беларускага размоўнага клуба, дзе абмяркоўваюць сучасную беларускую літаратуру.
— Я пра гэта неяк не думала, але год, як заўсёды, быў цяжкім. Хочацца дадому ўсё больш і больш. Вось кажуць: пажывеш і прывыкнеш, а я ніяк не магу. Таму займаюся тут беларускімі справамі.
— А што б вы хацелі пажадаць у новым годзе сабе, родным, беларускай эміграцыі, Польшчы і Беларусі?
— Палякам я хацела б аддзячыць за тое, што яны нас так прымаюць. Няхай у іх усё будзе добра, і сюды не дакаціцца гэтая вайна. А беларусам жадаю вярнуцца дадому, сустрэцца з роднымі, блізкімі, абняцца і быць побач.
Спадарыня Вольга, перакладчыца, задумваецца, але адказвае:
— Гэты год быў для мяне адаптацыйным. Я тут другі год, а першы праляцеў так хутка, што нават не зразумела, што адбывалася — было пачуццё шоку. А гэты год стаў больш рэальным. Гэта сапраўднае жыццё, калі ты разумееш, што, дзе і як адбываецца, і адчуваеш сябе часткай гэтага месца. Працэс адаптацыі працягваецца, але ён ідзе ў добрым кірунку.
Сабе жадаю лепш уладкавацца і супакоіцца. Заўсёды пажаданне для ўсіх і на любы год — душэўны спакой.
Мікіта, музыкант, які працуе ў кавярні, усміхаецца:
— У гэтым годзе мы пабраліся шлюбам з Настай і разам гаспадарым у кавярні. Мы супер шчаслівыя, хаця было шмат пытанняў, якія трэба было вырашаць. Таму часам было эмацыйна цяжка. Але мы вельмі стараліся.
— А што б вы хацелі пажадаць у новым годзе сабе, родным, беларускай эміграцыі, Польшчы і Беларусі?
— Як заўсёды, трымаць святло ў сабе. І каб у Беларусі была сапраўдная Беларусь.
Далучаюся да ўсіх гэтых пажаданняў і ад сябе хачу дадаць: няхай наступны год стане для нас усіх годам здзяйснення самых грандыёзных планаў, прынясе поспех ва ўсіх справах і пачынаннях.
Здароўя і шчасця вам і вашым блізкім, радасці і аптымізму, дабра і міру!
Павел Залескі
слухайце аўдыёфайл