Усё пачыналі з нуля
Ірына ў Беларусі займалася народнымі рамёствамі, спецыялізавалася на роспісе цацак, сувеніраў і саломапляценні. Цікавасць да такой дзейнасці, як сама заўважае, з’явілася яшчэ ў дзяцінстве, калі бачыла, як гэтым займаліся яе бацькі.
У эміграцыю пасля 2020-га году прыехала з мужам і дзецьмі. Згадвае, што былі ў шоку пасля таго, што адбывалася ў Беларусі. Але, на новым месцы таксама давялося няпроста – усё пачыналі з нуля. Муж пайшоў адразу працаваць, а ёй даводзілася больш займацца дачкой, паколькі тая часта хварэла.
– Было вельмі цяжка, нервовая спустошанасць. Трэба было неяк сябе выцягваць з гэтай сітуацыі. І пачала сябе неяк выцягваць якраз праз вышыўку. Мінула зіма, а ўжо з вясной станавілася лепш і лепш. Пачала сябе, як рамеснік, рэалізоўваць.
– А што вы тады вышывалі?
– Спачатку я вышывала цацкі, якія малявала мая малая дачка – я рабіла гэта па яе малюнках і паказвала суседзям. І адна суседка-полька папрасіла на Вялікдзень вышыць ёй зайца. Добра. Я прыдумала эскіз, фатаграфавала і вышывала зайца і кветкі. І вось з гэтага пачало нешта развівацца.
Куды мяне павядзе жаданне – туды я іду
Суразмоўца згадвае, што ўсё пачыналася з малога: нешта заказвалі суседзі, знаёмыя, нешта проста сама прыдумвала і спрабавала прадаць.
– Працягваю займацца вышыўкай, альбо малюю акварэлі, альбо ляплю. Куды мяне павядзе жаданне – туды я іду. Але я не магу зараз рабіць нешта адно, бо становіцца нецікава. Да прыкладу, малявала зайцаў, Вялікдзень мінуў і ўсё, робім нешта іншае. Можна цацкі з ваты, балонікі з ліхтарыкамі. Потым прыйшла ідэя маляваць – малюю. З’явіўся заказ на партрэт – малюю партрэт. Яно ідзе адно за адным і паміж гэтым няма перапынку.
У палякаў іншае стаўленне да рэчаў
Спадарыня Ірына з уласнага досведу заўважае, што палякі любяць рэчы ручной работы, але, паводле яе, іх шмат можна знайсці ў мясцовых крамах, дзе яны звычайна не дарагія, а таму канкураваць з гэтым вельмі няпроста. Таму ўвесь час даводзіцца шукаць сваю нішу.
– І яшчэ ў іх свой іншы стыль у адрозненні, да прыкладу, ад беларусаў. Мы, як мне здаецца, любім якасныя рэчы, якія могуць доўга праслужыць, а яны аддаюць перавагу аднаразовым, калі можна так сказаць. І я вось пакуль не ведаю, але раблю, а потым будзе відаць, як там. Трэба неяк адчуць, як яно тут дзейнічае. А яшчэ з назіранняў суразмоўцы палякі больш, чым беларусы цікавяцца нечым эстэтычным. Тут яны больш свабодныя, больш вольныя, такія на рэлаксе...
Нам з людзьмі вельмі пашанцавала
Што датычыць інтэграцыі ў польскае грамадства, спадарыня Ірына ўсміхаючыся кажа, што працэс ідзе павольна. У яе пакуль, як сама прызнаецца, веданне мовы не на адпаведным узроўні, паколькі працуе пераважна адна, а размаўляе толькі з суседзямі ды ў краме. Але тыя людзі, якія яе акружаюць – гэта падарунак лёсу.
– Я вельмі рада, дзе мы жывём. У нас усе палякі вельмі зычлівыя, адкрытыя людзі. Вось ты можаш з імі размаўляць і яны могуць табе распавядаць такія рэчы пра сябе, што я, здаецца, магчыма б і не расказвала чужому чалавеку. А яны вельмі адкрытыя. Дапамагаюць. У мяне ўжо ёсць сябра, які заўсёды падкажа, што і як лепей зрабіць, прыносіў гуркі, грыбы са сваёй дзялкі. І наогул усе людзі ў нас вельмі добрыя.
Да нашай размовы далучыўся муж Ірыны – Андрэй. І кажа, што не ідэалізуюць усіх палякаў, бо таксама бачылі тут людзей, якія злоўжываюць алкаголем, не працуюць. Паводле яго, усё тут ёсць, як і паўсюль, але ім з людзьмі вельмі пашанцавала.
Тое, што было там у прыярытэце, тут не мае сэнсу
Цікаўлюся ў абаіх: што для іх эміграцыя? Спадарыня Ірына напачатку ізноў усміхаецца.
– Для мяне ад пачатку і цэлы год гэта была паўза, перачакаць, каб вярнуцца. Але цяпер я бачу, што мы можам затрымацца на ўсё жыццё. Ну хто ведае, як яно складзецца. Але гэта час, калі можна перагледзець розныя свае мэты і наогул стаўленне да жыцця. Тое, што было там у прыярытэце, тут не мае сэнсу. Я па сваёй сутнасці – дамасед. Мне было важна там – мой дом, у вёсцы дом. І гэта быў сэнс жыцця. А тут я пакуль не адчуваю такога, каб пусціць карані. Усё роўна ўвесь час на чамаданах, часова. Усё засталося там, а тут пачынаеш новае і пакуль не ведаеш, што і як. І вось гэты час прайшоў, каб прааналізаваць, прагараваць, праплакаць, адпусціць. І трэба неяк пачынаць жыць, стаць на ногі, адчуць дом без прывязкі... Неяк так.
– Жыццё дало новы шанец, новы шлях перад табой, ды ўсё новае, – дадае спадар Андрэй.
– Ну так, шанец жыццё дало, а ці атрымліваецца яго рэалізаваць?
– Цяжка, але крок за крокам і прагрэс ёсць.
Спадарыня Ірына кажа, што па дому сумуюць абое, бо там радня, там кожны год ездзіла з калегамі на пленэры і кожны раз у новае месца, а тут пакуль гэтага няма.
Толькі тут ты бачыш, як мог жыць там
Цікаўлюся ў яе – ці шкадуе, што давялося вось так знянацку патрапіць у эміграцыю?
– А вось тут дваякае стаўленне: і так, і не. Можна, канешне, казаць, што маглі б жыць там так альбо інакш. Але толькі тут ты бачыш, як мог жыць там. Бо, калі ты там, то толькі адчуваеш, але не бачыш, як бы магло быць інакш. А тут табе становіцца ўсё зразумела, бо ты гэта бачыш. Таму добра, што мы тут і дзякуй за гэта бачанне. Ну і канешне новы досвед, новыя людзі, погляд на тое, як можа быць па-іншаму. Гэта плюсы. Адзінае, шкада, што гэта ўсё так балюча прайшло. Бо адна справа, калі ты сам выбіраеш і едзеш, а зусім іншае, калі ты вымушаны з’язджаць. А таму цяжка давялося нам, нашым бацькам.
Ніхто не ведае, што будзе далей
А спадар Андрэй дадае, што мужчыне, калі ён працуе нават адзін, сям’ю ўтрымаць лягчэй, чым у Беларусі. За тыдзень, паводле яго, тут зарабляеш столькі, як у Беларусі за месяц, а цэны на ўсё меншыя і можаш пражыць.
Цікаўлюся – ці збіраюцца яны вяртацца ў Беларусь, калі там усё наладзіцца?
– Нашы погляды раздзяліліся. Там у мяне ёсць хата і з ёю звязаны напалеонаўскія планы. Я іх не рэалізавала, а мне трэба іх рэалізаваць. Невядома дзе я буду – тут, у Нарвегіі ці ў Канадзе, але мне трэба рэалізаваць мае планы. Я хацела туды пераехаць, зрабіць там майстэрню і жыць. Я бачыла там сваю будучыню.
– Ды прасцей зрабіць тут грамадзянства і спакойна жыць. Бо там, калі нават і наступяць перамены, то змены, ведаючы гісторыю, забяруць нямала часу. А я ўжо перажыў іх у 90-я і мне хапіла.
– Але ніхто не ведае, што будзе далей, – заўважае спадарыня Ірына.
Павел ЗАЛЕСКІ
слухайце аўдыё