Sztuka interpretowania historii zapisanej w kamieniu. Badania petroglifów w oazie Dachla w Egipcie

Dr Paweł L. Polkowski, archeolog związany z Muzeum Archeologicznym w Poznaniu i Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, jest jednym z tegorocznych laureatów Nagrody Narodowego Centrum Nauki. Młodzi  badacze polskich placówek naukowych wyróżniani są w trzech kategoriach. Dr Paweł L. Polkowski otrzymał nagrodę w kategorii nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce.

Grobowiec egipskiego kapłana odkryty w nekropolii Sakkara. Zdjęcie ilustracyjne

Facebook/Ministry of Antiquities

Dr Paweł L. Polkowski zajmuje się badaniem sztuki naskalnej Egiptu i Sudanu oraz innych zagadnień związanych z ikonografią, krajobrazem i teorią w archeologii. Od 2016 r. kieruje misją o nazwie The Petroglyph Unit of the Dakhleh Oasis Project, która bada petroglify w oazie Dachla w Egipcie. Od ponad roku jest też kierownikiem Dakhleh Oasis Project, projektu o ponad 40-letniej historii, który łączy szereg misji badawczych, studiujących różne aspekty tej oazy i egipskiej Pustyni Zachodniej.

Opowiadając Polskiemu Radiu dla Zagranicy o przedmiocie swoich badań dr Polkowski wyjaśniał, że petroglify to między innymi przedstawienia figuralne wykonane na skałach i głazach przy użyciu technik takich, jak rycie czy „piketaż”.

Około 10 tysięcy lat historii osadnictwa w Dahli wiąże się z jakąś tradycją wykonywania petroglifów. Uogólniając można powiedzieć, że największa ich część przedstawia dziką zwierzynę, która  zazwyczaj zamieszkuje obszary sawannowe. I tutaj - zaznaczał badacz - to ciekawostka dla każdego, kto na co dzień nie zajmuje się archeologią Sahary - mówimy o miejscu, które dzisiaj jest oazą, dookoła której jest pustynia z niemal nieobecnym deszczem. Natomiast petroglify pokazują nam zwierzęta takie, jak: żyrafy, antylopy, gazele, które żyły w zupełnie odmiennym środowisku.

Wiemy również  z innych badań, że ta część Sahary do ok. 5. tysięcy lat p.n.e. bywała właśnie rodzajem sawanny, z wodą, roślinnością i zwierzętami. Nie wszystkie jednak zwierzęta odwzorowano w petroglifach. Co decydowało o wyborach określonych tematów i jakie koncepcje się za tym kryły - to  pytania, na które archeolodzy szukają odpowiedzi. Nasz gość dodawał, że przez lata zgromadzono sporo materiału badawczego w tej dziedzinie, dlatego teraz zajmuje się studiowaniem go w zaciszu biblioteki. To najważniejszy, jak mówi dla niego etap badań, „próba wplatania sztuki naskalnej w szerszą narrację na temat przeszłego krajobrazu oazy”. 

Do wysłuchania drugiej części  rozmowy z dr Pawłem L. Polkowskim, archeologiem związanym z Muzeum Archeologicznym w Poznaniu i Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, o sztuce interpretowania historii zapisanych w kamieniu, zaprasza Maria Wieczorkiewicz.