15 kwietnia 1865 roku w Krakowie przyszła na świat Olga Boznańska, artystka malarka, autorka portretów i martwych natur, zdobywczyni Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu.
Matka Boznańskiej, Francuzka Eugenia Mondan, była dyplomowaną nauczycielką rysunku. - Ona właśnie, mająca pewne przygotowanie artystyczne, wychwyciła u Olgi Boznańskiej zdolności artystyczne. (…) Pilnowała tego rozwoju ambicjonalnego. Ojciec bardziej zajął się stroną czułości - mówiła kurator wystawy dzieł Olgi Boznańskiej Renata Higersberger w audycji "Kultura w radiowej Jedynce" Michała Montowskiego.
Od Krakowa po Paryż
Boznańska najpierw uczyła się rysunku i malarstwa w domu, w Krakowie. Naukę kontynuowała od 1886 roku w Monachium. Dekadę później prowadziła już własną pracownię. Po pierwszych sukcesach i ciepłym przyjęciu jej prac na wystawach europejskich postanowiła przeprowadzić się do Paryża. Jej dobra passa artystyczna trwała: złoty medal w londyńskiej New Gallery czy wyróżnienie na paryskiej wystawie światowej - to tylko niektóre z nich. Nie powodziło jej się za to w życiu prywatnym: w 1900 roku zerwała dziesięcioletnie, korespondencyjne narzeczeństwo z malarzem Józefem Czajkowskim.
Portret narzeczonego Józefa Czajkowskiego pędzla Olgi Boznańskiej, źr. Muzeum Narodowe w Krakowie/Wikimedia Commons/dp
- On swoim listem po 10 latach tę znajomość zamknął, twierdząc, że nigdy nie była dla niego kobietą, a o tym marzył - mówiła Renata Higersberger.
30:38 olga boznańska w warszawie.mp3 Audycja z cyklu "Kultura w radiowej Jedynce", o Oldze Boznańskiej z Renatą Higersberger, kustosz wystawy artystki w Warszawie, rozmawia Michał Montowski. (PR, 22.03.2015)
W 1903 roku z Olgą Boznańską zamieszkuje ojciec (matka nie żyje od 1892 roku), który wymaga rekonwalescencji po wylewie. - Prowadzą urocze życie rodzinne. Myślę, że to jedyny czas w dorosłości, kiedy Olga Boznańska mieszka z kimś, ma rodzinę, organizuje spotkania towarzyskie - mówi kurator wystawy.
Sielankę przerwała śmierć ojca w 1906 roku, co odbiło się w malarstwie artystki: paleta barw pociemniała. Sukcesy malarki trwały jednak nadal. W 1912 na wystawie w Pittsburghu, wraz z Claude'em Monetem i Augustem Renoirem, reprezentowała Francję. W 1937 na Wystawie Światowej w Paryżu otrzymała Grand Prix.
Portrecistka-psycholog
Specjaliści widzą w twórczości Boznańskiej inspirację dziełami siedemnastowiecznego artysty hiszpańskiego Diego Velázqueza. - Velázquez leży u podłoża budujących jej estetykę artystów - wyjaśniała rozmówczyni Michała Montowskiego.
"Dziewczynka z chryzantemami" pędzla Olgi Boznańskiej, źr. Muzeum Narodowe w Krakowie/Wikimedia Commons/dp
Artystka była mistrzynią portretów. Boznańska miała charakterystyczną technikę malarską:
- Kładła farby delikatnie, lekkimi dotknięciami pędzla i kładła kolor na kolor i czekała, by ten poprzedni podsechł - mówiła kurator wystawy. - Patrzyła przez pryzmat swoich rozmów, swoich drążeń psychologicznych portretowanej osoby, po czym pokazuje to, co czuje. To jest dusza portretowanego.
Olga Boznańska zmarła 26 października 1940 w Paryżu.
Olga Boznańska była mistrzynią portretu, prawie wcale nie pracowała w plenerze. Dlaczego? Posłuchaj audycji.
bm