Jak w "Parku Jurajskim"
Naukowcy z brytyjskiego University of Reading po raz pierwszy odzyskali DNA z wydzieliny pozostawionej przez wszy na włosach pobranych ze zmumifikowanych szczątków, które pochodzą sprzed 1500-2000 lat. Było to możliwe, ponieważ komórki skóry głowy zostają zamknięte w substancji produkowanej przez samice wszy, gdy przyczepiają one do włosów jaja, zwane gnidami.
Kim byli Scytowie? Próbki DNA zdradzają tajemnicę ich pochodzenia
- Jak w przypadku fikcyjnej historii z "Parku Jurajskiego" o komórkach zamkniętych w bursztynie noszących DNA dinozaura, wykazaliśmy, że nasza informacja genetyczna może zostać zachowana w substancji wytwarzanej przez wszy. Biologia wszy może też dostarczyć cennych wskazówek na temat tego, jak żyli i umierali ludzie tysiące lat temu – oceniła prof. Alejandra Perotti z Uniwersytetu w Reading.
Uzyskane w ten sposób próbki DNA są lepszej jakości niż te pozyskane innymi metodami. Pozwoliły naukowcom na uzyskanie wskazówek dotyczących wzorców migracji ludzi w Ameryce Południowej w czasach prekolumbijskich. Metoda ta może pozwolić na przebadanie znacznie większej liczby próbek pochodzących z ludzkich szczątków, w przypadku, gdy materiał z kości i zębów jest niedostępny. Stwierdzono, że próbki użyte do badań DNA kleju gnid zawierają takie samo stężenie DNA jak ząb, dwukrotnie większe niż szczątki kostne.
Kim były mumie za życia?
Zespół pobrał próbki z kilku zmumifikowanych szczątek. Mumie należały do ludzi, którzy 1500-2000 lat temu dotarli do Andów w obecnej prowincji San Juan w środkowo-zachodniej Argentynie. Eksperci badali również starożytne gnidy na ludzkich włosach używanych w tekstyliach z Chile oraz gnidy ze skurczonej głowy pochodzącej od starożytnego ludu Jivaroan z amazońskiego Ekwadoru.
Na podstawie uzyskanych próbek udało się określić płeć każdego z nosicieli wszy. Naukowcy, dzięki porównaniu materiału genetycznego mumii z DNA należącym do ludzi zamieszkujących Amazonię 2000 lat temu, zdołali po raz pierwszy wykazać, że pierwotna populacja prowincji San Juan migrowała z ziemi i lasów deszczowych Amazonii na północy kontynentu (na południe od obecnej Wenezueli i Kolumbii).
Kim byli Etruskowie? Badania DNA rzucają nowe światło na pochodzenie niezwykłego ludu
W jednej z mumii odkryto też komórki wirusa Merkla. Jest to najwcześniejszy znany przypadek jego występowania. Odkryty w 2008 roku patogen w rzadkich przypadkach przedostania się do organizmu może wywoływać raka skóry. Odkrycie otwiera pole do badań na tym, czy wszy głowowe mogą rozprzestrzeniać wirusa.
Wszyscy zmumifikowani ludzie byli prawdopodobnie wystawieni na działanie ekstremalnie niskich temperatur w momencie śmierci, co mogło być powodem ich zgonu. Wskazywała na to bardzo mała przerwa między gnidami a skórą głowy na trzonie włosa. Wszy polegają na cieple głowy gospodarza, aby utrzymać ciepło swoich jaj i dlatego w zimnych środowiskach składają je bliżej skóry głowy.
Badaniami kierował University of Reading, współpracujący z National University of San Juan, Argentyna; Bangor University, Walia; Oxford University Museum of Natural History; oraz University of Copenhagen, Dania. Zostało ono opublikowane w czasopiśmie Molecular Biology and Evolution.
EurekaAlert!/bm