Czytaj także

Zaskakujący raport europosła o Białorusi. "Widać poprawę w zakresie praw człowieka"

Ostatnia aktualizacja: 23.05.2013 14:00

Europoseł Litwy Justas Paleckis w oficjalnym raporcie przekonuje, że w 2012 roku na Białorusi doszło do zmian na lepsze. Jako przedstawiciel PE rekomenduje Unii zniesienie sankcji wizowych wobec białoruskich urzędników. Dokument wywołał burzę i zdziwienie na Białorusi.

Justas PaleckisFoto: Parlament Europejski

Na stronie Parlamentu Europejskiego opublikowano raport litewskiego posła Justasa Paleckisa, ws. Białorusi, z datą 6 maja. O sprawie zrobiło się głośno dopiero dwa tygodnie później. Raport posła parlamentu Europejskiego zawiera ocenę sytuacji na Białorusi i rekomendacje w kwestii polityki wobec Białorusi dla Rady Europejskiej, Komisji Europejskiej i dyplomacji unijnej.

Justas Paleckis pojechał do Mińska w marcu. W raporcie opublikowanym po tej wizycie stwierdził, że ”sytuacja praw człowieka na Białorusi w 2012 roku poprawiła się” i w związku z tym postuluje zniesienie sankcji wizowych dla przedstawicieli białoruskiego reżimu.

Oświadczenie litewskiego europosła Paleckisa wywołało oburzenie wielu niezależnych obserwatorów sceny politycznej na Białorusi. Sytuacja praw człowieka na Białorusi przez większość niezależnych obserwatorów jest oceniana negatywnie.

Jak dowiedziały się białoruskie media, eurodeputowani mają czas na wniesienie poprawek do raportu do 5 czerwca.

Oburzenie po raporcie Paleckisa

Zaniepokojenie wypowiedziami Paleckisa wyraziło szereg osób, m.in. Marina Lobaua, matka więźnia politycznego Eduarda Lobaua. W wywiadzie dla niezależnego portalu białoruskiego Karta 97 powiedziała, że według niej postawa prezentowana przez Paleckisa może doprowadzić do nowej fali represji. Zdziwiło ją, że dostrzegł poprawę sytuacji na Białorusi w 2012 roku. Oceniła, że jest najwyraźniej oderwany od rzeczywistości, bo ludzie mieszkający na Białorusi niczego takiego nie zauważają. W ocenie kobiety Paleckis jest „jednym z lobbystów reżimu Łukaszenki”. Dodała, że reżim stara się doprowadzić do zniesienia sankcji i uzyskać nowe kredyty.

Poproszona o komentarz do słów Palecki aktywistka ”Wiasny” Tacciana Rewiaka powiedziała ”Karcie 97”, że jest coraz gorzej, jeśli chodzi o sytuację praw człowieka na Białorusi. – Być może w marcu można było mówić o jakimś zastoju w zakresie praw człowieka, ale teraz sytuacja jest coraz gorsza - zastanawiała się Tacciana Rewiaka. Podkreśliła, że w 2012 roku w więzieniach znajdowali się opozycjoniści. – Mówienie o tym, że wnioski Paleckisa oparte są na naszych wypowiedziach – to raczej niesprawiedliwe, zważywszy na nasze twarde stanowisko, jeśli chodzi o prawa człowieka, więźniów politycznych, wolność słowa, karę śmierci – podsumowała działaczka. Paleckis twierdził bowiem w jednym z wywiadów, że swoje przekonanie o poprawie sytuacji praw człowieka na Białorusi opiera m.in. na rozmowach z działaczami Centrum Obrony Praw Człowieka ”Wiasna” (lider tej organizacji z przyczyn politycznych został skazany na 4,5 roku więzienia).

Tacciana Rewiaka podkreśliła, że ”Wiasna” nie podziela optymizmu Paleckisa, i że sytuacja praw człowieka na Białorusi jest przez cały czas bardzo zła, przez ostatnie dwa miesiące jeszcze się pogorszyła. Wyraziła nadzieję, że ciała UE, w tym Parlament Europejski, nie zapominają o warunkach wznowienia dialogu z Białorusią, ustalonych dwa lata temu. To uwolnienie więźniów politycznych i ich rehabilitacja. – Jeśli coś się zmieniło, Unia powinna o tym jasno powiedzieć – dodała działaczka.

Wysłannik PE proponuje zmianę polityki UE wobec Białorusi

Poseł Litwy zamieszcza w raporcie podstawowe postulaty UE w odniesieniu do społeczeństwa obywatelskiego, m.in. uwolnienie i rehabilitację więźniów, demokratyzację, kwestie wiz.

Jednocześnie postuluje, by dostrzec w szczycie Partnerstwa Wschodniego na Litwie ”wyjątkową okazję do poprawy relacji z Białorusią”, m.in. po to by wznowić dialog polityczny, wprowadzanie reform demokratycznych, reguł państwa prawa. Raport zawiera szereg postulatów wzywających do zintensyfikowania kontaktów z władzami Białorusi. Wzywa Unię Europejską, by rozważono wyłączenie głównych urzędników Białorusi z listy unijnych sankcji wizowych, aby ”rozszerzyć kanały komunikacyjne”, także pod kątem litewskiego szczytu. Paleckis rekomenduje też stworzenie mapy drogowej, wznowienie współpracy z parlamentem Białorusi w ramach Euronestu, zintensyfikowanie kontaktów z urzędnikami Białorusi, zachęcanie władz Białorusi do udziału w Europejskim Dialogu na Rzecz Modernizacji.

Rekomendacje raportu w tej części wydają się sprzeczne z wielokrotnie przedstawianym stanowiskiem Unii Europejskiej w kwestii Białorusi – że warunkiem wznowienia dialogu z białoruskimi władzami, jest uwolnienie i rehabilitacja więźniów politycznych. Relacje z państwami Partnerstwa Wschodniego regulowane były zasadą ”więcej za więcej, mniej za mniej”. Wygląda na to, że w swoim raporcie litewski europoseł wzywa do zmiany polityki UE wobec Białorusi.

agkm

Informacje o Białorusi: Raport Białoruś

Zobacz więcej na temat: Białoruś Europarlament Litwa Raport Białoruś Unia Europejska

Czytaj także

Jacek Saryusz-Wolski: spodziewam się ostrych sporów o raport w sprawie Białorusi

Ostatnia aktualizacja: 24.05.2013 14:10

Raport litewskiego europosła Justasa Paleckisa, w obecnej wersji, odbiega od linii politycznej Parlamentu Europejskiego wobec Białorusi – ocenił eurodeptowany Jacek Saryusz-Wolski w komentarzu dla portalu Polskiego Radia.

Jacek Saryusz-WolskiFoto: Rada Europejska

Litewski eurodeputowany Justas Paleckis po wizycie w Mińsku złożył w Parlamencie Europejskim raport, w którym pisze o poprawie sytuacji na Białorusi w 2012 roku i m.in. na tej podstawie postuluje zmianę polityki wobec tego kraju, proponuje m.in. złagodzenie sankcji. Dokument wywołał oburzenie na Białorusi. Paleckis w jednym z wywiadów powoływał się na obrońców praw człowieka z centrum ”Wiasna”, którzy rzekomo informowali go o poprawie w zakresie praw człowieka. Działacze ”Wiasny” nie podzielają jednak jego optymizmu. (Więcej na temat raportu Justasa Paleckisa)

Poseł Jacek Saryusz-Wolski ocenia, że raport jest kontrowersyjny, ale na razie jest we wstępnej fazie procedowania w Parlamencie Europejskim. Może być zmieniony podczas dyskusji w Komisji Spraw Zagranicznych (AFET). Według wstępnych planów, na posiedzenie Parlamentu Europejskiego dokument ma trafić we wrześniu. - Spodziewam się wielu poprawek i ostrych sporów. Aktualna wersja raportu odbiega od dotychczasowej linii Parlamentu Europejskiego w sprawie Białorusi – zaznaczył Jacek Saryusz-Wolski.

Eurodeputowany zadeklarował że sam będzie zgłaszał poprawki do raportu litewskiego posła, jeśli będzie taka potrzeba.

Dodał, że w Parlamencie Europejskim można spotkać się poglądami, jakie prezentuje w raporcie Paleckis, ale są one w mniejszości.

agkm

Informacje o Białorusi: Raport Białoruś

Zobacz więcej na temat: Białoruś Jacek Saryusz-Wolski Litwa Raport Białoruś Unia Europejska

Czytaj także

"Paleckis prawdopodobnie nie był wysłannikiem Parlamentu Europejskiego"

Ostatnia aktualizacja: 27.05.2013 18:15

Nie jest jasne, z czyjego polecenia europoseł Justas Paleckis, autor kontrowersyjnego raportu o Białorusi, udał się z misją do tego kraju. - Można sądzić, że z własnej inicjatywy lub na zaproszenie czynników białoruskich – zaznacza w wywiadzie dla portalu Polskiego Radia poseł Jacek Saryusz-Wolski, pytany o tę sprawę.

Jacek Saryusz-WolskiFoto: Rada Europejska

- Wszystko wskazuje na to, że litewskiego europosła Justasa Paleckis, autora kontrowersyjnego raportu o sytuacji w tym kraju, nie można tytułować wysłannikiem Parlamentu Europejskiego na Białoruś – zauważa eurodeputowany Jacek Saryusz Wolski w wywiadzie dla portalu Polskiego Radia.

Jacek Saryusz-Wolski wyjaśnia, że oficjalna misja Parlamentu Europejskiego wymaga zatwierdzenia przez Konferencję Przewodniczących Parlamentu Europejskiego i nic nie wiadomo o tym, żeby Paleckis taką zgodę uzyskał. O wyjeździe nie została poinformowana również delegacja ds. Białorusi w Parlamencie Europejskim.

Jacek Saryusz-Wolski zaznaczył, że raport budzi kontrowersje. - Będzie dyskusja i poprawki, zmierzające do przywrócenia pierwotnej i głównej linii Parlamentu Europejskiego – podkreślił eurodeputowany.

Jak zauważa, są w nim niektóre pozytywne zapisy, na przykład postulat uwolnienia więźniów politycznych, ale wiele punktów budzi niepokój. - Na obecnym etapie postępującego upadku wszelkich form demokracji oraz przy wyraźnym ochłodzeniu stosunków bezpodstawne jest nawoływanie do zniesienia sankcji wizowych czy włączania niedemokratycznie wybranych posłów parlamentu białoruskiego do struktur Zgromadzenia Parlamentarnego Partnerstwa Wschodniego EURONEST – podkreślił eurodeputowany.

Litewski europoseł Justas Paleckis po marcowej wizycie w Mińsku, złożył w PE raport o Białorusi, w którym wzywa do zmiany polityki UE wobec tego kraju, m.in. zniesienia części sankcji, intensyfikacji kontaktów z przedstawicielami władz. To postulaty sprzeczne z dotychczasową polityką Unii wobec Mińska, gdzie głównym warunkiem dialogu jest uwolnienie i rehabilitacja więźniów politycznych. Zaskoczenie budzi ocena europosła Paleckisa, wpisana do raportu, że w 2012 roku doszło do poprawy sytuacji w zakresie praw człowieka na Białorusi. Raport jest obecnie procedowany w Parlamencie Europejskim i teoretycznie ma szansę być przyjęty jako stanowisko polityczne tej instytucji.

***

Zachęcamy do lektury wywiadu z euro deputowanym Jackiem Saryusz-Wolskim o raporcie posła Paleckisa, o wątpliwościach z nim związanych i o tym, czy kontrowersyjny raport może w jakiś sposób uzyskać rangę oficjalnego stanowiska Parlamentu Europejskiego.

***

Justas Paleckis, fot. Parlament Europejski

Portal PolskieRadio.pl: Czy można ustalić, z czyjego polecenia litewski eurodeputowany Justas Paleckis pojechał na Białoruś?

Eurodeputowany Jacek Saryusz-Wolski: Można sądzić, że z własnej inicjatywy lub na zaproszenie czynników białoruskich.

PR: Czy Justas Paleckis informował o swojej misji posłów delegacji, komisji spraw zagranicznych, czy wiedziano o jego działaniach?

- Nie jest rzadką praktyką, że sprawozdawca przygotowujący stanowisko Parlamentu Europejskiego na określony temat jedzie odwiedzić kraj, którego sprawa dotyczy, aby spotkać się z najważniejszymi aktorami czy też potencjalnymi adresatami dokumentu. W przypadku wyjazdu europosła Paleckisa trudno jednak mówić o misji Parlamentu, ponieważ taką misję, aby miała charakter oficjalny, musi zatwierdzić Konferencja Przewodniczących Parlamentu Europejskiego na wniosek AFET (Komisji Spraw Zagranicznych). Nic mi nie wiadomo o tym, aby poseł Paleckis uzyskał takową zgodę. Na forum Komisji Spraw Zagranicznych nie podnoszono tematu wyjazdu, z uzyskanych przeze mnie informacji o misji nie wiedziała też delegacja ds. relacji z Białorusią, która nota bene właśnie uzyskała decyzję Konferencji Przewodniczących o zgodzie na oficjalną misję na Białoruś (choć daty tej wizyty jeszcze nie ma).

PR: Czy raport Paleckisa ma szansę na aprobatę przez Komisję Spraw Zagranicznych PE (AFET), potem przez Parlament Europejski?

Część ocen stanu demokracji i praw człowieka na Białorusi budzi kontrowersje, będzie dyskusja i poprawki, zmierzające do przywrócenia pierwotnej i głównej linii Parlamentu Europejskiego.

PR: Jakie będą teraz kolejne kroki - jeśli chodzi o ten raport.

Dokument będzie po raz pierwszy rozpatrywany na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych PE (AFET) 29 maja. 5 czerwca mija termin składania poprawek. Po raz drugi dokument będzie rozpatrywany na komisji AFET 8 lipca. Głosowanie nad raportem w komisji spraw zagranicznych planowane jest na 9 lipca. Planowana data omawiania dokumentu na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego to wrzesień 2013 roku.

Projekt sprawozdania zawiera kilka elementów pozytywnych, np. nawołuje do natychmiastowego uwolnienia więźniów politycznych na Białorusi i przywrócenia im pełni praw obywatelskich i politycznych oraz traktuje to jako podstawowy warunek dla poprawy stosunków Unia Europejska-Białoruś. Dokument zawiera też odwołanie do zwiększenia finansowania oraz pomocy dla społeczeństwa obywatelskiego oraz demokratycznej opozycji.

Ale zawiera też wiele negatywnych, niepokojących postulatów: na obecnym etapie postępującego upadku wszelkich form demokracji oraz przy wyraźnym ochłodzeniu stosunków bezpodstawne jest nawoływanie do zniesienia sankcji wizowych czy włączania niedemokratycznie wybranych posłów parlamentu białoruskiego do struktur Zgromadzenia Parlamentarnego Partnerstwa Wschodniego EURONEST.

Raport na pewno w obecnej formie wymaga poprawek. Będę je składał, choćby postulując o usunięcie wspomnianej propozycji zawieszenia sankcji wizowych bez spełnienia wymogu zwolnienia więźniów politycznych. Ponadto nacisk na wspieranie społeczeństwa obywatelskiego jest niewystarczający.

Raport Justasa Paleckisa na stronie Parlamentu Europejskiego >>>

Więcej o raporcie Justasa Paleckisa >>>

PR: Jakiej wagi jest to dokument – jakie będzie miał konsekwencje polityczne? Czy PE musi się nim zająć, czy niekoniecznie?

Sprawozdanie przygotowane przez posła Paleckisa jest raportem z własnej inicjatywy (tzw. ‘own initiative report’) co oznacza, że nie jest on aktem prawnie wiążącym. Jednak każde sprawozdanie przyjęte w komisji, a następnie na sesji plenarnej, staje się oficjalnym stanowiskiem Parlamentu Europejskiego w danej sprawie. Może się zdarzyć, że dany raport, z uwagi na kontrowersje w nim zawarte, nie zostaje przyjęty, tylko odesłany do komisji do dalszych prac.

W obecnym brzmieniu raport Paleckisa jest kontrowersyjny, ale należy poczekać na negocjacje nad jego ostatecznym brzmieniem, a następnie głosowanie w Komisji (przewidziane na 9 lipca), a czas pomiędzy tymi terminami wykorzystać do przypominania, że istotne jest, aby utrzymać konsekwentny kurs wobec Białorusi: wyciągać rękę do społeczeństwa obywatelskiego, ale od władz wymagać reform, uwolnienia więźniów politycznych i respektowania zasad demokracji i praw człowieka.

Pytania zadała Agnieszka Kamińska / portal PolskieRadio.pl

Informacje o Białorusi: Raport Białoruś

Zobacz więcej na temat: Białoruś Jacek Saryusz-Wolski Litwa Raport Białoruś Unia Europejska

Czytaj także

Raport europosła o poprawie na Białorusi. ”Sprzeczny z rzeczywistością”

Ostatnia aktualizacja: 31.05.2013 23:00

Raport europosła Justasa Paleckisa został skrytykowany na komisji spraw zagranicznych PE. Posłowie stwierdzili, że jest sprzeczny z prawdą i z linią polityczną Parlamentu. Litewski poseł Paleckis w raporcie wezwał do zniesienia części sankcji wizowych, rozszerzeniu kontaktów z białoruskimi urzędnikami, stwierdził też, że sytuacja praw człowieka na Białorusi w 2012 roku się poprawiła.

Parlament Europejski w Strasburgu. Sala obrad plenarnychFoto: Parlament Europejski

Posłuchaj

00'51 Relacja Beaty Płomeckiej z Brukseli (IAR): komisja zagraniczna o kontrowersyjnym raporcie europosła Justasa Paleckisa

więcej

- Raport jest nie do przyjęcia i musi być radykalnie zmieniony – mówił europoseł Jacek Saryusz-Wolski o projekcie litewskiego europosła o sytuacji na Białorusi. Wiceprzewodniczący PE Jacek Protasiewicz stwierdził, że nie zdarzyło się nic takiego, co pozwalałoby twierdzić, że sytuacja praw człowieka na Białorusi się nie pogorszyła.

Projekt europosła Paleckisa o Białorusi
Projekt autorstwa socjalistycznego europosła z Litwy Justasa Paleckisa był omawiany w czwartek na komisji spraw zagranicznych.

Paleckis napisał w nim, że sytuacja praw człowieka na Białorusi w 2012 roku poprawiła się, dlatego należałoby rozważyć zniesienie sankcji wobec reżimu w Mińsku. - Są pozytywne i negatywne sygnały. Zaproponowałem większe kontakty z władzą, ale z tymi jej przedstawicielami, którzy są gotowi iść europejską drogą. Nie możemy ich zostawić, w rządzie przecież zasiadają różni ludzie - tłumaczył w rozmowie z IAR litewski europoseł.

"Raport jest nie do przyjęcia i musi być zmieniony"

Ten dokument ostro skrytykował deputowany Jacek Saryusz-Wolski. Powiedział, że jest to 38. dokument europarlamentu poświęcony Białorusi - i wyraźnie odbiega od dotychczasowej linii. - Jestem zbulwersowany projektem raportu, który odchodzi od obowiązującej od lat linii Parlamentu Europejskiego i jest sprzeczny z rzeczywistością na Białorusi – mówił. Saryusz-Wolski powiedział, że nie jest prawdą, że w 2012 r., nastąpiła poprawa sytuacji w dziedzinie praw człowieka na Białorusi, a białoruscy opozycjoniści uznali ten zapis projektu za skandaliczny. - Sytuacja się nie zmieniła i nie ma dowodów na jakąkolwiek zmianę - przypomniał.

Poseł podkreślił, że raport jest "nie do przyjęcia i musi być radykalnie zmieniony". - To jest nasze zobowiązanie wobec demokratów białoruskich, zwłaszcza tych, którzy siedzą w więzieniach i koloniach karnych i którzy oczekują wsparcia przynajmniej moralnego, jeśli już nic innego Unia nie może zrobić - powiedział europoseł Jacek Saryusz-Wolski.

Krytycznie ocenił raport również wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego Jacek Protasiewicz. - To raport zbyt łagodny. Nie zdarzyło się nic szczególnie istotnego, co pozwalałoby sformułować opinię iż sytuacja z prawami człowieka na Białorusi nie pogorszyła się – powiedział.

Także brytyjskiemu europosłowi z frakcji konserwatystów Charlesowi Tannockowi nie spodobała się propozycja zniesienia sankcji. - Wysłalibyśmy w ten sposób zły sygnał, zachęcający do dalszych represji - dodał Brytyjczyk Charles Tancock.

Raport o ”poprawie sytuacji na Białorusi”
Dyskutowany projekt przygotował z własnej inicjatywy litewski socjalista Justas Paleckis. Tytuł dokumentu to "Rekomendacje dla Rady UE, Komisji Europejskiej oraz Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w sprawie polityki UE wobec Białorusi".

Paleckis odnotował wprawdzie, że "niedawne ograniczenia wprowadzone do aktów ustawodawczych doprowadziły do dalszych represji wobec społeczeństwa obywatelskiego, w tym obrońców praw człowieka, niezależnych mediów i adwokatów" oraz że "na Białorusi nadal przetrzymywani są więźniowie polityczni". Ale stwierdza jednocześnie, iż w 2012 roku nastąpiła "zauważalna była poprawa sytuacji w zakresie praw człowieka", czego nie podpiera żadnymi przykładami.

Projekt raportu podkreśla, że uwolnienie i rehabilitacja wszystkich więźniów politycznych to "warunek wstępny umożliwiający stopniowe zniesienie środków ograniczających nałożonych przez UE oraz znaczącą poprawę stosunków między UE a Białorusią". Ale jednocześnie zaleca "rozważenie zawieszenia zakazu wizowego wobec kluczowych urzędników objętych tym zakazem w celu poszerzenia głównego i podstawowego kanału komunikacji dyplomatycznej z Białorusią, także w perspektywie szczytu Partnerstwa Wschodniego". Według raportu Paleckisa listopadowy szczyt Partnerstwa Wschodniego i rozpoczynająca się 1 lipca litewska prezydencja w UE stwarzają "niepowtarzalną szansę na poprawę stosunków z Białorusią".

Jak podkreślał poseł Jacek Saryusz-Wolski, nie jest prawdą, że w 2012 r., nastąpiła poprawa sytuacji w dziedzinie praw człowieka na Białorusi, a białoruscy opozycjoniści uznali ten zapis projektu za skandaliczny. - Sytuacja się nie zmieniła i nie ma dowodów na jakąkolwiek zmianę - przypomniał.

Sam Paleckis tłumaczył, że swoją opinię o poprawie sytuacji w dziedzinie praw człowieka na Białorusi oparł na danych Centrum Praw Człowieka "Wiasna", mówiących o spadku liczby aresztowań umotywowanych politycznie. "To nie odzwierciedla w pełni sytuacji kraju" - przyznał, dodając, że ten fragment raportu zapewne zostanie zmieniony. Podkreślał też, że warunkiem dialogu z Mińskiem jest zwolnienie i rehabilitacja więźniów politycznych na Białorusi. - Nie wolno jednak myśleć, że Białoruś jest stracona dla UE - podkreślał. - W trosce o białoruskie społeczeństwo UE nie powinna wspierać polityki samoizolacji, prowadzonej przez białoruski rząd - dodał Paleckis. - Dlatego musimy uczciwie przeanalizować skuteczność i konsekwencje unijnych sankcji - powiedział.

Jerzy Buzek (PO) ocenił, że złagodzenie przez UE polityki wobec władz w Mińsku zostałoby źle odebrane przez społeczeństwo białoruskie. Zdaniem Buzka raport Paleckisa należy zmienić tak, by podkreślał on twardą pozycję Brukseli wobec władz białoruskich, przy jednoczesnej otwartości na bezpośrednie kontakty ze społeczeństwem tego kraju. - Nie chodzi o to, byśmy pisali raporty pod dyktando białoruskiej opozycji, ale jednak lepiej być bliżej opozycji w sytuacji, gdy mamy do czynienia z tak twardą i bezwzględną dyktaturą – oświadczył.

Chłodne relacje Unia Europejska – Białoruś

Stosunki Białorusi z Zachodem są bardzo chłodne od dłuższego czasu. UE dwukrotnie zaostrzała w ubiegłym roku sankcje wobec reżimu w Mińsku w związku z łamaniem praw człowieka. Obecnie sankcjami tymi objęte są 243 osoby.

Według Centrum Praw Człowieka "Wiasna" na Białorusi jest obecnie 11 więźniów politycznych, w tym były kandydat opozycji na prezydenta z 2010 roku Mikoła Statkiewicz odbywający karę sześciu lat kolonii karnej oraz szef "Wiasny" Aleś Bialacki, skazany na cztery i pół roku kolonii karnej.

Na poprawę stosunków UE-Białoruś liczy być może Litwa, obejmująca od lipca przewodnictwo w UE. Taką nadzieję wyraził premier Litwy Algirdas Butkeviczius, który w kwietniu spotkał się w Kłajpedzie z premierem Białorusi Michaiłem Miasnikowiczem.

Dalsze prace nad dokumentem

Jak informują agencje, poprawki do raportu będą zgłaszane do 12 czerwca. Polscy europosłowie już zapowiadają, że ich propozycje zmienią wymowę dokumentu. Głosowanie w komisji spraw zagranicznych zaplanowano na lipiec. Cały Parlament Europejski zajmie się tą sprawą prawdopodobnie dopiero jesienią.

PAP/IAR/agkm

agkm

Informacje o Białorusi: Raport Białoruś

Zobacz więcej na temat: Białoruś Europarlament Jacek Protasiewicz Jacek Saryusz-Wolski Jerzy Buzek Litwa Parlament Europejski Raport Białoruś Unia Europejska

Czytaj także

"Sytuacja praw człowieka na Białorusi jest nadal zła"

Ostatnia aktualizacja: 01.06.2013 09:00

Na Białorusi nadal są więźniowie polityczni, nie można zarejestrować niezależnych organizacji, prawo praktycznie uniemożliwia organizację niezależnych zgromadzeń.

Biało-czerwono-biała flaga, symbol niezależnych środowisk na BiałorusiFoto: Andruś Kreczka, Białoruski Ruch

Sytuacja w sferze praw człowieka na Białorusi jest przez cały czas zła, są tendencje ku jej pogorszeniu - powiedziała szefowa Białoruskiego Domu Praw Człowieka w Wilnie Ann, Hierasimawa. Nie widzi ona żadnych tendencji pozytywnych w tej sferze.

- W kraju nadal są więźniowie polityczni i na razie nie widać perspektyw ich zwolnienia. Po drugie, doszło do poważnego zaostrzenia prawodawstwa, co znacznie zawęziło przestrzeń funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego i obrońców praw człowieka, a jednocześnie otworzyło duże pole dla łamania tych praw - oznajmiła Hierasimawa.

Podkreśliła, że na Białorusi istnieje odpowiedzialność karna za działanie w niezarejestrowanych organizacjach, a przy tym zarejestrowanie organizacji, szczególnie obrony praw człowieka czy prodemokratycznej, jest zupełnie niemożliwe. - W rezultacie ogromna ilość ludzi jest potencjalnymi przestępcami tylko dlatego, że próbują korzystać ze swojego legalnego prawa do stowarzyszania się - zaznaczyła.

Przypomniała, że pod koniec 2011 r. przyjęto poprawki do ustawy o zgromadzeniach, zgodnie z którymi na każde zgromadzenie potrzebna jest zgoda władz lokalnych. Do czasu jego otrzymania organizatorzy nie mają prawa informować o czasie i miejscu imprezy. Zarówno im, jak i uczestnikom zgromadzeń odbywających się bez zezwolenia, grozi odpowiedzialność administracyjna i karna.
- Przy tym nie można dostać zezwolenia na przeprowadzenie imprezy, jeśli nie zawarło się umowy na jej obsługę ze strażą pożarną, pogotowiem ratunkowym i ze służbami komunalnymi, które będą sprzątać miejsce przeprowadzenia akcji. Te zaś nie zawierają umów, jeśli nie ma zezwolenia. Powstaje w ten sposób błędne koło - zaznaczyła Hierasimawa.

Wprowadzono także przepis, zgodnie z którym za otrzymanie pomocy zagranicznej z naruszeniem ustawodawstwa Białorusi grozi odpowiedzialność karna. - Jest to tak szerokie sformułowanie, że pozwala pod ten artykuł podciągnąć praktycznie wszystko - dodała.

Nie wiadomo, jak wiele zapada wyroków śmierci

Zaznaczyła, że Białoruś jest też jedynym krajem na kontynencie europejskim, gdzie nie tylko zapadają wyroki śmierci, ale i są wykonywane. - Przy tym nie wiadomo, ile takich wyroków zapada i ile zostało wykonanych, bo dowiadujemy się tylko o osobnych przypadkach, gdy ludzie zwrócą się do obrońców praw człowieka, by zaskarżyć wyrok - podkreśliła.

Jej zdaniem pogorszenie sytuacji w sferze praw człowieka na Białorusi może nie być oczywiste dla szerokiego kręgu obserwatorów, bo nie dochodzi obecnie do rzucających się w oczy represji na szeroką skalę, jak po wyborach prezydenckich w 2010 r. Według niej wynika to z obniżenia aktywności politycznej między wyborami - parlamentarne odbyły się w zeszłym roku, a prezydenckie będą w 2015. - Nie ma więc powodu przykręcać śruby, która i tak jest dokręcona bardzo mocno - zauważyła.

"Władze traktują więźniów jak żywy towar"

Jednakże w kraju nadal są więźniowie polityczni i nie widzi ona perspektyw ich zwolnienia. - Proces się powtarza - zjawiają się więźniowie polityczni, władze traktują ich jak żywy towar, ktoś, np. UE, idzie na ustępstwa w nadziei, że zostaną zwolnieni, władze ich zwalniają. Ale spodziewać się, że dzięki ustępstwom Łukaszenka zwolni wszystkich więźniów i więcej ich nie będzie, byłoby przy takim ustawodawstwie naiwnością - zaznaczyła.

Białoruski Dom Praw Człowieka został otwarty w Wilnie w 2007 r., gdy władze białoruskie odmówiły jego zarejestrowania w kraju. Zapewnia bezpieczne miejsce na seminaria, konferencje, szkolenia itp. obrońcom praw człowieka, organizacjom pozarządowym czy dziennikarzom. Jego partnerami są m.in. Centrum Praw Człowieka "Wiasna", niezależne Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy czy Białoruski Komitet Helsiński.

Dom Praw Człowieka realizuje też projekty dotyczące wdrażania międzynarodowych standardów praw człowieka. Przeprowadza szkolenia, a potem praktycznie wspiera działalność adwokacką w tej sferze. Jak podkreśla Hierasimawa, na Białorusi adwokaci nie zdobywają takiej wiedzy w ramach swego wykształcenia. Tymczasem - jak wskazuje - to bardzo ważne, by rejestrować naruszenia praw człowieka i mieć potwierdzenie uznanych międzynarodowo organizacji, że do nich dochodziło.
- Obecna sytuacja w kraju nie jest wieczna i kiedyś się zmieni. Osoby, które są winne łamania praw człowieka, będą musiały za to odpowiedzieć. Ale my nie powinniśmy być tacy, jak oni, tylko wspierać wszystkie nasze argumenty dowodami. Najlepszymi sposobami dowiedzenia winy są decyzje i raporty międzynarodowych organizacji - zaznaczyła.

W czwartek w komisji spraw zagranicznych PE wzbudził kontrowersje projekt raportu Parlamentu Europejskiego na temat Białorusi, który stwierdza, że w 2012 r. poprawiła się sytuacja w dziedzinie praw człowieka w tym kraju i zaleca rozważenie zniesienia sankcji. Projekt przygotował z własnej inicjatywy litewski socjalista Justas Paleckis.

PAP/agkm

Informacje o Białorusi: Raport Białoruś

Zobacz więcej na temat: Białoruś Litwa prawa człowieka Raport Białoruś Unia Europejska