"Dwa teatry" Szaniawskiego. "To sztuka o konwencjach teatralnych XX wieku"

Ostatnia aktualizacja: 23.05.2023 22:00
- To był czas pytań, które brzmią do dzisiaj, łącznie z tym najważniejszym: jak pisać teksty literackie po Auschwitz i katastrofie II wojny światowej. Jerzy Szaniawski próbował na te pytania odpowiedzieć. "Dwa teatry" mówiły coś ważnego o teatrze przedwojennym i tym, który kiełkował tuż po wojnie - mówił w Dwójce teatrolog dr Jarosław Cymerman.
Jerzy Szaniawski w towarzystwie aktorek: Zofii Lindorfówny (z lewej) i Aliny Żeliskiej (z prawej)
Jerzy Szaniawski w towarzystwie aktorek: Zofii Lindorfówny (z lewej) i Aliny Żeliskiej (z prawej)Foto: NAC

W cyklu "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" rozmawialiśmy o jedynym powojennym dramacie, jaki znalazł się na "liście Raszewskiego" - "Dwóch teatrach" Jerzego Szaniawskiego. O sztuce opowiedział w audycji dr Jarosław Cymerman.

Istotny głos o teatralnej epoce

Według gościa Małgorzaty Szymankiewicz Jerzy Szaniawski nie należał do autorów, których Zbigniew Raszewski szczególnie wyróżniał. - To sztuka o teatrze, pewnych konwencjach teatralnych XX wieku, a te sprawy dla Raszewskiego były bardzo istotne. Na tej liście sporo dramatów znalazło się właśnie dlatego, że dzięki tym tekstom można powiedzieć coś ważnego o epoce. "Dwa teatry" mówiły coś ważnego o teatrze przedwojennym i tym, który kiełkował tuż po wojnie - mówił teatrolog.

Odpowiedź na ważne pytania

Dodał, że umieszczenie Szaniawskiego na liście Raszewskiego było dość ekscentryczne. - W momencie powstawania tej sztuki Szaniawski uchodził za autora bardzo dojrzałego, należał już wtedy do klasyki. Trudno było go uznać za prekursora w momencie powstawania owej listy. To był czas pytań, które brzmią do dzisiaj, łącznie z tym najważniejszym: jak pisać teksty literackie po Auschwitz i katastrofie II wojny światowej? Szaniawski próbował na te pytania odpowiedzieć - podkreślił gość Dwójki.

Posłuchaj
29:22 2023_05_23 21_31_08_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 "Dwa teatry" Jerzego Szaniawskiego. "To sztuka o konwencjach teatralnych XX wieku" ("Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski"/Dwójka)

 

Dramat o traumie II wojny światowej i próbie jej przezwyciężenia

Prapremiera "Dwóch teatrów" Jerzego Szaniawskiego - w reżyserii Ireny Gryfińskiej, w oprawie scenicznej Tadeusza Kantora i z muzyką Alojzego Klucznioka - miała miejsce w 1946 roku w Teatrze Powszechnym w Krakowie. Tekst ten jest dramatem o traumie II wojny światowej i próbie jej przezwyciężenia. Jest też jedną z licznie podejmowanych po wojnie prób sprawdzenia, czy sztuka może pełnić funkcję terapeutyczną.

***

Cykl "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" powstał z okazji 20-lecia Instytutu Teatralnego. Sięgamy w nim do dramatów wskazanych przez Zbigniewa Raszewskiego - patrona instytutu - jako najważniejszych w polskiej literaturze dramatycznej.

Warto przypomnieć, że lista, o której mówimy, powstała w latach 70. XX wieku, a po raz pierwszy została opublikowana już po śmierci Raszewskiego, w 2004 roku, w "Raptularzu", czyli dzienniku tego znakomitego historyka teatru. Sięgamy do genezy tych dramatów, historii ich wystawień na polskich scenach, ale też sprawdzamy, jak one rezonują we współczesnym życiu teatralnym.

***

Tytuł audycji: "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski"

Prowadziła: Małgorzata Szymankiewicz

Gość: dr Jarosław Cymerman (teatrolog, zastępca dyrektora ds. programowych w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego)

Data emisji: 23.05.2023

Godzina emisji: 21.30

pg/mo

Czytaj także

Jerzy Szaniawski. Pisarz-ziemianin

Ostatnia aktualizacja: 08.02.2017 15:45
- Artysta był wyjątkowo związany z rodzinny dworem w Zegrzynku. Lubił tam nie tylko samotnie pisać, ale także obrabiać ziemię. Niestety, gdy wybuchła wojna, teren został zajęty przez Niemców. Od tej pory artysta nie miał wstępu do swego ukochanego dworku– powiedział Wacław Holewiński.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wokół prawdy i mitu. "Żeglarz" Szaniawskiego

Ostatnia aktualizacja: 08.04.2020 12:00
"Żeglarz" Jerzego Szaniawskiego - jak mówił reżyser Wawrzyniec Kostrzewski - stawia uniwersalne i poważne pytania o rolę prawdy i mitu w życiu społeczności. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerzy Szaniawski. "Pisarz trudny do zaszufladkowania"

Ostatnia aktualizacja: 10.02.2023 05:40
"Nie przedstawiał świata, lecz go konstruował, nie opisywał sytuacji, lecz tworzył ich modele, nie charakteryzował swoich bohaterów w całej ich psychologicznej złożoności, lecz szkicował postawy. Był typowym kreacjonistą" - pisze Krystyna Nastulanka. 137 lat temu urodził się Jerzy Szaniawski – ceniony dramaturg, eseista i autor słuchowisk radiowych.
rozwiń zwiń