"Wypędzone”: Niemki o swoich cierpieniach

- Role "dobrych” i "złych” uczestników wojny już rozdzielono. My chcieliśmy spojrzeć na nią z zupełnie innej strony - powiedziała w Dwójce Maria Krawczyk, redaktor książki o Niemkach przesiedlonych z Dolnego Śląska, Prus Wschodnich i Pomorza po 1945 roku.

Fragment okładki książki "Wypędzone"

Foto: materiały promocyjne

Na książkę składają się pamiętniki trzech kobiet; każdy z nich zawiera opis dramatycznych przeżyć. - Odebrano tym Niemkom domy, przyjaciół i, w pewnym sensie, także ich własne ciała - mówiła Maria Krawczyk. Przybliżyła też postacie bohaterek książki. Jedna z nich to gospodyni domowa, druga – hrabina, a na temat trzeciej udało się ustalić niewiele poza wiekiem i, prawdopodobnie, niezłym wykształceniem. Maria Krawczyk podkreśliła, że książka "Wypędzone” nie jest opisem konfliktu polsko-niemieckiego. - O tym, kto zawinił, już zdecydowano. My konfliktu nie negujemy; postanowiliśmy tylko pokazać wojnę z perspektywy pojedynczych osób - powiedziała.

Holokaust z perspektywy dziecka - rozmowa z Helgą Hoškovą-Weissovą, autorką wyjątkowego świadectwa dziecka o Zagładzie

- Każda z tych trzech kobiet inaczej postrzegała przyczynę swego losu - zauważył dr Kazimierz Wóycicki, wykładowca Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Uściśliła tę myśl Maria Krawczyk: jedna z bohaterek, chcąc ocalić bliskich, nie buntowała się przeciw hitleryzmowi, jednak dwie pozostałe miały świadomość, że bierna postawa czyni je współwinnymi nazistowskich zbrodni. Dr Wóycicki nie ukrywał, że Niemki, choć prześladowane, też przejawiały okrucieństwo. - Miały polskich niewolników, trzymały ich w piwnicach - mówił. Zaznaczył przy tym, że wciąż brakuje opracowań dokumentujących okrutny los polskich kobiet, gwałconych przez żołnierzy rosyjskich...

Dr Wóycicki pytał również o poczucie odpowiedzialności za wojnę wśród Niemców. – Ważne jest, na ile oni chcą zrozumieć pewne sprawy. Przez osiem lat mieszkałem w Niemczech i, niestety, czasem odpowiadam na to pytanie sceptycznie. Niemcom wciąż trudno jest przyznać się do własnej odpowiedzialności za rozpętanie II wojny. Ale poczucia tej odpowiedzialności trzeba się od nich domagać – powiedział. 

W audycji wzięli udział również dr Tomasz Chinciński, kierownik działu naukowego Muzeum II Wojny Światowej, oraz prof. Dariusz Stola z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk i Collegium Civitas. Audycję przygotowali Bartosz Panek i Paweł Siwek.