Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte według Seurata

Ostatnia aktualizacja: 30.07.2023 15:00
Wyspa La Grande Jatte znajduje się na Sekwanie, u bram Paryża, pomiędzy Neuilly a Levallois-Perret, w niewielkiej odległości od obecnej dzielnicy biznesowej La Défense. Przez wiele lat był to teren przemysłowy, dziś są tam publiczny ogród i osiedle mieszkaniowe. Gdy Seurat w 1884 roku rozpoczynał pracę nad obrazem, wyspa była ulubionym miejscem świątecznego wypoczynku paryżan, z dala od centrum miasta.
Georges Seurat, Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte, 1884-1886, płótno, 207,5 x 308,1 cm, Art Institute Chicago
Georges Seurat, Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte, 1884-1886, płótno, 207,5 x 308,1 cm, Art Institute ChicagoFoto: Xinhua News Agency/Forum

Anonimowi i znani Paryżanie oraz ich świat

Pomimo zastosowania nowej techniki malarskiej sam temat obrazu - niedzielny wypoczynek za miastem - był typowy dla impresjonistów. Zabawy w parkach, spacery po mieście, przejażdżki łodziami, a więc życie bohaterów współczesnych malarzom, uchodziły za nowoczesne przedstawienia. Nie ma w dziełach Moneta i Renoira postaci historycznych, mitologicznych ani religijnych. Są za to anonimowi i znani Paryżanie oraz ich świat.

Praca nad obrazem trwała dwa lata

Tak jak impresjoniści, Seurat ukazał swoich bohaterów i park zarówno w cieniu, jak i w pełnym słońcu, w migotliwym rozgrzanym powietrzu, z refleksami pochodzącymi z kolorowych parasolek na twarzach, plamkami odbitego światła, kolorowymi cieniami. Jednak sprzeczny z ideą impresjonistów był sposób i czas pracy nad obrazem. Seurat pracował nad nim dwa lata, podczas gdy impresjoniści zakładali szybkie rejestrowanie ulotnych chwil i nieustanie przemijających relacji światła i kolorów.

Starannie wyselekcjonowani bohaterowie 

Malarz nie oddał wiernie parku na wyspie i wybrzeża rzeki. Nie umieścił na obrazie licznych kafejek, parasoli i ławek, które służyły odpoczynkowi i rozrywce przyjezdnych. Bohaterowie wydają się również starannie wyselekcjonowani - są w różnym wieku i reprezentują wiele klas społecznych, wśród nich są dzieci, młodzi i starzy, są wioślarze, żołnierze, muzyk, prostytutki, Bretonka, zakonnica (?), matki z dziećmi i eleganckie pary.


Posłuchaj
15:02 2023_07_30 14_44_20_PR2_Jest_taki_obraz.mp3 Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte według Seurata (Jest taki obraz/Dwójka)

 

Postaci wydają się zamyślone i smutne

Obrazy impresjonistów mają zazwyczaj wesoły, a nawet eskapistyczny nastrój, tymczasem dzieło Seurata jest dalekie od radości i zmysłowości płócien Renoira. Postaci wydają się zamyślone i smutne. Opisywano je jako roboty, maszyny, regiment gorsetów, manekiny, kukły. O bohaterach Seurata niepochlebnie wyraził się Joris-Karl Huysmans: "Zdejmij z jego postaci kolorowe pchły, które je pokrywają, a pod nimi niczego nie znajdziesz, żadnej myśli, żadnej duszy, nic".

Statyczna kompozycja

Sam Seurat zdradził krytykowi sztuki Gustave’owi Kahnowi, że rytmicznie ustawiając postaci, wzorował się na procesji panatenajskiej z partenońskiego fryzu. Jego bohaterami są "współcześni, którzy przemijają", zwykli ludzie i ich zwyczajne życie, co zamknął w statycznej kompozycji, nawet dziewczynka skacząca przez skakankę wygląda jak zastygła kukiełka. Obraz namalowany z inżynierską precyzją, według przepisu, utracił impresjonistyczną zmysłowość i ulotność. Naukowe inspiracje malarza wprowadziły do dzieła beznamiętny chłód, a i tak nie zostały wprowadzone z sukcesem. Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte stało się pomnikiem paryżan u schyłku XIX wieku. Starannie wykropkowanym, patetycznym fryzem niedzielnego popołudnia.

Georges Seurat, Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte, 1884-1886, płótno, 207,5 x 308,1 cm, Art Institute Chicago

***

***

Tytuł audycji: Jest taki obraz

Prowadził: Michał Montowski

Gość: dr Grażyna Bastek

Data emisji: 30.07.2023

Godzina emisji: 14.45

mo

 

Czytaj także

"Lekcja tańca" - słynna sprezzatura Edgara Degasa

Ostatnia aktualizacja: 09.07.2023 15:00
Baletnice w ruchu – podczas tańca na scenie i podpatrzone w trakcie prób - to jeden z ulubionych motywów podejmowanych przez Edgara Degasa. W najsłynniejszym obrazie z tej serii malarz przedstawił grupę baletnic ćwiczących pod okiem nauczyciela, baletmistrza Opery Paryskiej - Julesa Perrota, podczas gdy pozostałe dziewczyny rozciągają się, poprawiają fryzury i kostiumy lub po prostu odpoczywają i patrzą na to, co dzieje się w sali.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Dwie Fridy" - podwójny autoportret Fridy Kahlo

Ostatnia aktualizacja: 23.07.2023 15:00
Obraz "Dwie Fridy" powstał w 1939 roku - w ważnym czasie zarówno w życiu prywatnym, jak i w karierze artystycznej Fridy Kahlo. W listopadzie otrzymała pozew rozwodowy od męża. (Ich rozłąka nie trwała jednak długo, w grudniu 1940 roku zeszli się ponownie). W tym czasie zamówiono u Fridy Kahlo dwa dzieła, które zostały pokazane na międzynarodowej wystawie surrealizmu w Meksyku w 1940 roku. Jednym z nich był monumentalny podwójny autoportret. Obraz przedstawia dwie Fridy siedzące na ławce.
rozwiń zwiń