- W książce "Konflikt pamięci. Polska po przemianach systemowych po 1989 roku" przedstawia spory dotyczące wydarzeń historycznych.
- Pierwszym sporem po 1989 roku był ten dotyczący Powstania Warszawskiego.
- Autorka książki powiedziała w Programie 2 Polskiego Radia, że dominujący jest pogląd o bohaterstwie i słuszności Powstania Warszawskiego.
Pamięć jest ważna tak samo dla jednostki, określając, kim ona w rzeczywistości jest, jakie są jej korzenie, tradycje czy związki kulturowe, jak również dla zbiorowości, przesądzając o jej przetrwaniu, podejmowanych działaniach oraz artykułowanych potrzebach i aspiracjach. Pamięć odgrywa role społeczne i jednocześnie charakteryzuje się wysoką podatnością na kształtowanie, ma ponadto ogromny potencjał dla wykorzystania politycznego. Dzieje się tak, gdyż jest strukturą narracyjną, a narracje stanowią nie tylko jej wyraz, ale i budulec.
Spór o Powstanie Warszawskie
Dr Anna Ratke-Majewska w książce "Konflikt pamięci. Polska po przemianach systemowych po 1989 roku" przedstawia spory dotyczące wydarzeń historycznych. Jednym z pierwszych takich sporów po 1989 roku był ten dotyczący Powstania Warszawskiego. - Spór pamięci w obszarze Powstania Warszawskiego opiera się na narracjach krytycznych, afirmatywnych i konsensualnych. Można rozpatrywać go też przez pryzmat dwóch skrajności - powiedziała autorka książki.
- Pierwsza z nich opiera się na postrzeganiu powstania jako wydarzenia w pełni uzasadnionego i koniecznego dla społeczeństwa polskiego. Drugi pogląd mówi o tym, że powstanie było nieuzasadnione i krzywdzące dla społeczeństwa - wyjaśniła.
Zwolennicy i krytycy Powstania Warszawskiego
Gość Polskiego Radia wyjaśniła, że każda strona sporu ma swoje argumenty. - Narracje afirmacyjne podkreślają wielkie znaczenie powstania wśród innych powstań narodowych, które są dla Polski kluczowe. Bohaterstwo i ofiara Polaków mogły się uzewnętrznić w postaci stanowczego sprzeciwu - powiedziała.
Czytaj także:
- Narracje krytyczne mówią o tym, że powstanie nie było w pełni uzasadnione politycznie ani odpowiednio przygotowane. Skupiają się jednak przede wszystkim na hekatombie ludności Warszawy, gdzie zginęło setki tysięcy młodych ludzi - wyjaśniła.
Zryw narodowy i walka o wolność
Dr Anna Ratke-Majewska, badając ten spór, zdradziła, że zdecydowanie dominuje w nim narracja, która pochwala patriotyczny zryw narodowy warszawiaków przeciwko Niemcom. - W całym dyskursie najbardziej dominujące były narracje mówiące o powstaniu jako zrywie, z którego powinniśmy być dumni - powiedziała.
- Taki pogląd dominuje w narracji Muzeum Powstania Warszawskiego. W późniejszym okresie jest ona przede wszystkim widoczna w narracjach społecznych i polityce państwa - wyjaśniła.
23:25 PR2 2024_06_03-19-29-52.mp3 Dr Anna Ratke-Majewska o sporach historycznych po 1989 roku (Rzeczypospolite)
***
Tytuł audycji: Rzeczypospolite
Prowadził: prof. Antoni Dudek
Gość: dr Anna Ratke-Majewska (politolog, Uniwersytet Zielonogórski)
Data emisji: 3.06.2024
Godzina emisji: 19.30
dz, pg, kormp
