Trudno o większy kontrast niż ten między III Symfonią D-dur (1815) a VIII Symfonią h-moll Niedokończoną (1822) Franza Schuberta. Trzecia, dzieło genialnego osiemnastolatka, zawdzięcza wiele Mozartowi i Rossiniemu, choć geniusz Schuberta znać w użyciu harmonii, w przenikaniu się genre kameralnego i symfonicznego, w serdecznej pogodzie przełamanej rysami głębokiego dramatyzmu. Ósma wyrosła na glebie wcześniej przez nikogo nieuprawianej – żyznej dojmującym tragizmem, ale też niebiańskim ukojeniem.
W muzyce Albana Berga można usłyszeć niejedno echo Schuberta. Miał głos żarliwy i liryczny, choć opanowany. Wyobraźnia jego wędrowała ścieżką graniczną między światem ziemskim i pozaziemskim. Jak Schubert, Berg nasłuchiwał muzyki Wiednia, jego kawiarni i winiarni. Koncert skrzypcowy „Pamięci anioła” dedykowany jest Manon Gropius, zmarłej w wieku 18 lat córki Almy Schindler (kiedyś żony Gustava Mahlera) i Waltera Gropiusa. Łączy rygor techniki serialnej z "licencjami" tonalnymi, co sprawia, że należy do najbardziej przystępnych dzieł dodekafonicznych. Wyjątkową pozycję zawdzięcza także swej treści: spogląda na życie już jakby z drugiej strony. Przekraczając ów próg, słuchamy cytowanego chorału Bacha "Es ist genug" ("Już dosyć, wystarczy").
Także Anton Webern w 6 utworach na orkiestrę op. 6 (1909) "przepracowuje" śmierć – odejście swej matki. Przechodzimy przez etap płonnych nadziei na uzdrowienie, uczestniczymy w kondukcie pogrzebowym, zostajemy włączeni w poczucie jej duchowej obecności. To szczyt ekspresjonizmu Weberna. Dzieło bogate w symbole związane z mistyką natury i z fascynacją osobą Emanuela Swedenborga, szwedzkiego wędrowca po zaświatach, który wywarł wielki wpływ na licznych artystów romantycznych i modernistycznych.
[Marcin Trzęsiok]
***
Program:
Franz Schubert III Symfonia D-dur
Alban Berg Koncert na skrzypce i orkiestrę "Pamięci anioła"
Anton Webern 6 utworów na orkiestrę op. 6
Franz Schubert VIII Symfonia Niedokończona
Wyk. Isabelle Faust - skrzypce; Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, dyr. Alexander Liebreich
Na transmisję koncertu zapraszamy do "Filharmonii Dwójki" w piątek (13.03) w godzinach 19.00-22.00. Program poprowadzą Małgorzata Pęcińska i Klaudia Baranowska.
materiały promocyjne/mm
