O swojej pasji podróżowania, o podróżach dalszych i bliższych,o ulubionych i trudnych do oswojenia miastach opowiada pisarka Olga Tokarczuk. Fragmenty jej książki "Bieguni" czyta Agnieszka Kunikowska.
Audycja Doroty Gacek i Elżbiety Łukomskiej.
Olga Tokarczuk
Pierwsze opowiadania drukowała w 1979 roku w popularnym wówczas piśmie młodzieżowym "Na przełaj" (podpisując się pseudonimem Natasza Borowin), a także wrocławskiej "Mandragorze". W "Życiu Literackim" ukazywały się jej wiersze, które złożyły się na arkusz poetycki "Miasto w lustrach" (1987). Jej właściwym debiutem była powieść "Podróż ludzi Księgi" (1993) nagrodzona przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek. Później publikowała powieści, zbiory opowiadań, a także eseje popularność artykuły. Zyskała popularność wśród odbiorców oraz uznanie krytyki. Jej utwory czytano wedle różnych kluczy: psychologicznego (ślad studiów, fascynacja Jungiem i Freudem), mitograficznego (szukając powinowactwa z Eliadem czy Marquezem) oraz feministycznego (skłaniają do tego losy bohaterek).
Stała się jedną z najważniejszych postaci polskiej prozy. Trzykrotnie nominowana do Nagrody NIKE za każdym razem zdobywała Nagrodę Czytelników. Laureatka Nagrody Fundacji Kościelskich (1997) oraz Paszportu "Polityki" (1997). Była nominowana do Międzynarodowej Dublińskiej Nagrody Literackiej, odebrała prestiżową nagrodę niemiecką Mosty Berlina (wraz z tłumaczką Domu dziennego, domu nocnego Ester Kinsky).
Jej książki tłumaczono na wiele języków, m.in. niemiecki, angielski, francuski, hiszpański, węgierski, litewski, czeski, duński, estoński, serbski, szwedzki, włoski. Na podstawie jej utworów powstają inscenizacje teatralne, a niektóre doczekały się także ekranizacji (na przykład "Żurek" w reżyserii R. Brylskiego).
Jeszcze jako nastolatka próbowała swych sił w poezji. Potem na wiele lat zamilkła, by powrócić bardzo dobrze przyjętą przez krytykę powieścią PODRÓŻ LUDZI KSIĘGI. Utwór ten jest czymś w rodzaju nowoczesnej paraboli. W warstwie dosłownej traktuje o nieudanej wyprawie po tajemniczą Księgę, w trakcie której na dwoje głównych bohaterów spływa wielka miłość. Rzecz dzieje się w XVII wieku we Francji i Hiszpanii, lecz nie koloryt lokalny jest tu najważniejszy, ale fascynacja Tajemnicą.
W nieco bliższą naszym czasom przeszłość zapuściła się autorka pisząc drugą powieść - E.E. Tym razem akcja utworu została osadzona we Wrocławiu początków XX wieku. Jej główną bohaterką jest Erna Eltzner (stąd E.E.), dorastająca panienka z polsko-niemieckiej rodziny mieszczańskiej, u której odkryto talenty mediumiczne. Tu również ujawnia się fascynacja tym, co tajemnicze i wymykające się ludzkiemu rozumowi.
Bez wątpienia największym i najgłośniejszym jak dotąd sukcesem pisarki jest jej trzecia powieść - PRAWIEK I INNE CZASY. Tytułowy Prawiek, mityczna wioska położona rzekomo w samym środku Polski, jest archetypicznym mikrokosmosem, w którym skupiły się wszystkie znane człowiekowi radości i smutki. Pisał o tej powieści Jerzy Sosnowski:
Tokarczuk ze skrawków realnej historii buduje mit, to jest historię przesiąkniętą ładem, gdzie wszystkie wydarzenia, także te tragiczne i złe, mają swoje uzasadnienie. Przestrzeń zorganizowana jest na podobieństwo mandali - koła wpisanego w kwadrat, będącego geometrycznym wyobrażeniem doskonałości i pełni.
PRAWIEK I INNE CZASY to szczytowe osiągnięcie nowszej polskiej prozy mitograficznej.
W innym tonie i gatunku została utrzymana kolejna powieść Olgi Tokarczuk DOM DZIENNY, DOM NOCNY . Określenie "powieść" jest tu dość mylące, ponieważ rzecz ta jest hybrydą tekstową, w której zgromadzono przeróżne zarysy fabuł i bardziej spójne opowieści, notatki o charakterze quasi-eseistycznym, prywatne zapiski itp. W istocie, DOM DZIENNY, DOM NOCNY to najbardziej osobista książka pisarki i zarazem najbardziej "lokalna". Tokarczuk bowiem wsłuchuje się w okolicę, gdzie na stałe mieszka (wieś w Sudetach na pograniczu polsko-czeskim). Z tych inspiracji wzięła się m.in. porywająca opowieść o średniowiecznej świętej Kummernis, o kobiecie, którą Bóg wybawił przed niechcianym małżeństwem, dając jej męską twarz. DOM DZIENNY, DOM NOCNY jest książką finalistką IMPAC, dublińskiej nagrody literackiej.
Wprawdzie w roku 1997 ukazał się niewielki tom prozy wypełniony trzema opowiadaniami (SZAFA), ale aż do ogłoszenia przez pisarkę GRY NA WIELU BĘBENKACH (2001) niewiele było okazji, by podziwiać talent Olgi Tokarczuk jako autorki krótszych form narracyjnych. Wspomniana tu książka gromadzi 19 opowiadań ułożonych w trzy cykle. Pierwszy z nich można by nazwać autotematycznym: w kilku opowiadaniach pisarka zastanawia się nad fenomenem kreacji (nie tylko literackiej). Drugi cykl to utwory apokryficzne: tak jak wcześniej podstawą fascynującej opowieści o Kummernis była autentyczna historia odkryta przez Tokarczuk na dolnośląskiej prowincji, tak i cztery opowiadania pomieszczone w BĘBENKACH mają podobne źródła. Pisarka po swojemu rozwija "ciągi dalsze", pięknie koloryzuje i ożywia nagie historyczne fakty. I wreszcie - cykl trzeci - mamy w tej książce dużą grupę opowiadań z realistyczną, a właściwie psychologiczno-obyczajową dominantą.
Olga Tokarczuk ogłosiła też esej w postaci osobnej książki LALKA I PERŁA, w którym zaproponowała nowe odczytanie powieści Bolesława Prusa z końca XIX wieku, utworu uchodzącego za arcydzieło polskiej sztuki powieściopisarskiej.
Kolejna książka autorki, OSTATNIE HISTORIE, jest zbiorem opowiadań. Krótkie formy stają się powoli ulubionym gatunkiem Tokarczuk, która jest również pomysłodawczynią wielkiego festiwalu opowiadania.
Niedawno ukazała się najnowsza książka autorki - PROWADŹ SWÓJ PŁUG PRZEZ KOŚCI UMARŁYCH.
