Masz ochotę na dobry thriller? Sięgnij po "Świteziankę" Adama Mickiewicza

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2022 16:00
Adam Mickiewicz nie tylko zapoczątkował epokę polskiego romantyzmu, ale też wyznaczył nowe trendy w kulturze XIX wieku. – Śmiało można powiedzieć, że był influencerem swoich czasów, a na dodatek znał się na marketingu – mówi Karolina Prochowik-Kalinowska z Instytutu Adama Mickiewicza.
Adam Antoni Piotrowski, Ballady i romanse Adama Mickiewicza (Świteź), pocztówka z pocz. XX w.
Adam Antoni Piotrowski, "Ballady i romanse" Adama Mickiewicza ("Świteź"), pocztówka z pocz. XX w. Foto: Dział Zbiorów Specjalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie/domena publiczna

Mickiewicz "czyta" odbiorcę

Mickiewicz debiutował młodo i już wtedy był człowiekiem o wielkiej charyzmie. "Ballady i romanse" wydał jako 23-latek – w czerwcu 1822 roku. Było to o tyle niezwykłe, że w tamtych czasach dzieła zebrane publikowali zazwyczaj autorzy dojrzali i cieszący się pewnym uznaniem. – Mickiewicz wiedział, czym przyciągnąć do siebie czytelników i jak pozyskać ich uwagę. Dziś moglibyśmy powiedzieć, że dobrze "czytał" swojego odbiorcę – wyjaśnia gość Czwórki. – Był też człowiekiem bardzo oczytanym, który rozumiał koncepcję poezji oświeceniowej. Udowodnił to, pisząc "Zimę miejską", jeden z najbardziej niezrozumiałych utworów w jego dorobku, który powstał dla krytyków jako sygnał: wiem, jak to się robi, ale nie chcę tak tworzyć  wyjaśnia ekspertka.

Ballada, która wciąga jak thriller

Wstęp do "Ballad i romansów" próbuje pogodzić oba te światy: poezji klasycystycznej, gdzie nacisk był położony na liczne odniesienia do mitologii, a wiersze tworzone dla elit, z wizją poezji romantycznej, która w ujęciu polskiego wieszcza była powrotem do korzeni Ballada to jeden z pierwszych gatunków, jakie w ogóle powstały. To pieśń, piosenka, która popularność zyskała już w starożytności. Między innymi dlatego, że była łatwa do zapamiętania i przyjemna dla ucha – wyjaśnia Prochowik-Kalinowska. – Pisząc swoje "Ballady...", Mickiewicz sięga też do podań ludowych, czyli jednych z pierwszych oznak literatury, i dzięki prostocie i zrytmizowaniu przekazu staje się on atrakcyjny dla odbiorcy. "Świtezianka" to przecież świetnie napisany thriller.  Zabiegi, które poeta zastosował w "Balladach i romansach" są do dziś wykorzystywane przez pisarzy czy filmowców.  

Zobacz także:

Mickiewicz "rozognia umysły młodzieży"

Po 200 latach Mickiewicz nadal jest gwiazdą na kulturalnej scenie. I nie tylko jako twórca, którego teksty przywoływane są w teatrze czy w kinie, ale też jako bohater. Kajetan Koźmian w "Pamiętnikach" z 1865 roku napisał, że Mickiewicz wywrócił cała literaturę klasyczną, a "spod jego pióra leciały jak grad ballady i poemata w nowej formie pisane i rozogniały umysły młodzieży". W tym roku – Roku Romantyzmu – warto wrócić do tych wierszy. Zwłaszcza, że dzieło polskiego wieszcza jest też lekturą tegorocznej odsłony Narodowego Czytania, które odbędzie się 2 września.

Narodowe Czytanie 2022 już 3 września / Prezydent.pl

Posłuchaj
07:24 CZWÓRKA Stacja Kultura - adam mickiewicz 01.09.2022.mp3 Adam Mickiewicz - influencer i trendsetter? (Stacja Kultura/Czwórka)

***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi: Kasia Dydo

Gość: Karolina Prochowik-Kalinowska (Instytut Adama Mickiewicza w Warszawie)

Data emisji: 1.09.2022

Godzina emisji: 11.15

kul