Karol Estreicher. "Poszukiwacz skarbów, obrońca dywanów"
"Szósty zmysł" Jana Karskiego
Jan Karski urodził się 24 kwietnia 1914 roku w Łodzi. W 1935 roku ukończył studia prawnicze i dyplomatyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. A tuż przed wybuchem II wojny światowej rozpoczął karierę dyplomatyczną w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. - Doskonale wiedział, czego chce, tyle że plany pokrzyżowała mu wojna. Ale Karski nie załamał się tylko zgłosił do Polskiego Państwa Podziemnego. I miał jedną nadzwyczajną cechę, która wyróżniała go na tle innych wybitnych postaci tamtego czasu. Był obdarzony fotograficzną pamięcią - opowiada prezes Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego.
Polski kurier jak James Bond
Dzięki temu szybko powierzona mu zostaje rola kuriera - człowieka, który przedziera się przez okupowaną Europę, żeby dostarczyć informację z Polski - najpierw do rządu polskiego we Francji, a potem w Londynie. - I tutaj zaczyna się historia, która pozwala myśleć o Karskim jak o polskim Jamesie Bondzie. Bierze udział w tajnych misjach i robi wszystko, by nie dać się złapać - mówi gość Czwórki.
Niecały miesiąc po powrocie z pierwszej misji kurierskiej, w czerwcu 1940 roku Karski wyruszył w drugą misję zagraniczną. - W Słowacji został złapany i dotkliwie torturowany. Do tego stopnia, źe próbuje odebrać sobie życie - wspomina rozmówczyni Jakuba Jamrozka. - Zostaje przewieziony do szpitala, skąd "wykrada" go polskie podziemie.
Pamięci dziewczyn sprawiedliwych
Piekło, od którego nie ma ucieczki
Dwa lata później, tuż przed kolejną misją, w mieszkaniu w kamienicy przylegającej do warszawskiego getta Jan Karski spotkał się przedstawicielami polskich Żydów. Wydarzenie to na zawsze zmieniło jego życie i do końca związało go z historią narodu żydowskiego. - Obrazy piekła, o którym usłyszał i które zobaczył m.in. w obozie przejściowym w Izbicy, nie opuszczają go do końca życia - mówi Junczyk-Ziomecka. Wstrząsającą relację naocznego świadka przekazał póżniej m.in. prezydentowi Stanów Zjednoczonych - Franklinowi Delano Rooseveltowi.
Po wojnie Jan Karski zdecydował się pozostać na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Przez czterdzieści lat kształcił pokolenia młodzieży jako Profesor Uniwersytetu Georgetown. Był także autorem książek: "Tajne Państwo - opowieść o polskim podziemiu", "Wielkie Mocarstwa wobec Polski: 1919-1945 od Wersalu do Jałty". Jan Karski zmarł 13 lipca 2000 roku w Waszyngtonie
JAN KARSKI - serwis specjalny >>>>
W audycji mówiliśmy także o Luxtorpedzie - superszybkim pociągu spalinowym, który w latach 30. woził pasażerów z Krakowa do Zakopanego w rekordowym czasie. A w ramach "kroniki maturalnej" przypomnieliśmy historię zbrodni katyńskiej i manipulację prawdą o niej - POSŁUCHAJ >>>
***
Tytuł audycji: Zaklinacze czasu
Prowadzi: Jakub Jamrozek
Gość audycji: Ewa Junczyk-Ziomecka (prezes Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego)
Data emisji: 25.04.2020
Godzina emisji: 14.15
