- W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" sprawdzamy, co się kryje pod słowem "trufla".
- Słowo to ma w naszym języku różne znaczenia. To nie tylko nazwa cenionego grzyba, ale także określenie psiego nosa i nadziewanej czekoladki.
W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem pod lupę bierzemy słowo "trufla".
Trufla i jej trzy znaczenia
Jak podaje strona NCK "Ciekawostki językowe/Ojczysty-dodaj do ulubionych" - "Trufla" to nie tylko "wyjątkowy, bardzo poszukiwany i bardzo kosztowny grzyb o wyrafinowanym smaku", lecz także "nadziewana czekoladka" i "psi nos".
"Trufla" - ta prawdziwa, grzybowa, rosnąca pod ziemią, znana jako przysmak kuchni francuskiej - wzięła swoją nazwę prawdopodobnie od słowa "tuf". Wywodzi się ono z włoskiego i jest określeniem porowatej skały, występującej w środkowej Italii, a będącej zlepkiem piasku i popiołu wulkanicznego z dodatkiem krzemionki lub iłu. Tufy są charakterystyczne: tworzą m.in. osypiska na stokach Wezuwiusza, złożone z większych lub mniejszych, lekkich, porowatych grudek skalnych.
Psi nos jak trufla prowadzi do trufli
"Trufle" - podziemne grzyby - wyglądają bardzo podobnie. Podobnie wygląda też psi nos: ma lekko chropowatą powierzchnię, pokrytą siateczką bruzd i bruzdek, a w dodatku jest zimny i wilgotny - jak wydobyta z ziemi "trufla". I jeszcze jedno: psią "truflę" łączy z grzybową "truflą" nić zapachowa. Od kilku tysięcy lat to psie "trufle" doprowadzają zbieraczy do podziemnych "trufli, a psia "trufla" jest tak bardzo czuła na zapach, jak bardzo aromatyczna jest "trufla" - przysmak prawdziwych koneserów.
01:56 CZWORKA/Ojczysty dodaj do ulubionych - trufla13.06.2024.mp3 Ojczysty - dodaj do ulubionych". Skąd w języku polskim wzięło się słowo "trufla"? (Pierwsze słyszę/Czwórka)
Trufla - słodki przysmak
"Trufla" - czekoladka wypełniona spoistym, suchym nadzieniem - powinna kojarzyć się z "truflą"- grzybem - pod względem zarówno wyglądu, jak i wyjątkowego aromatu (ale nie truflowego, tylko rumowego), ale także przez to, że jest wyszukanym przysmakiem.
Nazwa "trufla" - we wszystkich trzech znaczeniach - trafiła do polszczyzny najprawdopodobniej za pośrednictwem niemieckim, a nie bezpośrednio z francuskiego, w którym jest dawnym zapożyczeniem włoskim (franc. truffe, niem. Trüffel, wł. tartufo).
Audycja powstała we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.
___
Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.
POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<
Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.
***
Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 6.30 zaprasza Martyna Matwiejuk.
mat. pras./aw/wmkor
