Logo Polskiego Radia
PolskieRadio24.pl
Izabella Mazurek 09.09.2023

Powstanie Warszawskie. 9 września 1944. "Wytrzymałość żołnierzy u kresu możliwości"

Czterdziesty dzień powstania, sobota. O godz. 9 rano zamilkły strzał. Na dwie godziny ogłoszono zawieszenie broni. W tym czasie na wezwanie Czerwonego Krzyża stolicę opuszczają cywile - w ciągu dwóch dni blisko 8 tysięcy osób.
Cywilni mieszkańcy stolicy opuszczają miasto. W drodze do obozu przejściowego w Pruszkowie.Cywilni mieszkańcy stolicy opuszczają miasto. W drodze do obozu przejściowego w Pruszkowie. Bundesarchiv/Wikipedia/domena publiczna

Posłuchaj
01:32 Maria Stypulkowska Chojecka - Ciągle wspominam sytuacje całkowitej bezsilności, kiedy nie dało się komuś pomóc - mówiła Maria Stypułkowska - Chojecka ps. Kama. (PR, 2014)

 

Od rana trwa kolejne natarcie na Śródmieście-Północ. Ciężkie walki toczą się w rejonie ul. Brackiej, Nowego Światu, Chmielnej. Kolejny raz szturm nieprzyjaciela naciera na linii Królewskiej-Grzybowskiej-Towarowej. Krytycznie sytuację ocenia gen. Tadeusz Bór-Komorowski: "Sytuacja na Śródmieściu-Północ ulega pogorszeniu. Wytrzymałość żołnierza u kresu możliwości. Obrona miękka - dezercja. Beznadziejne położenie. Tracimy dużo terenu (...). W razie pęknięcia obrony Śródmieścia-Północ może nastąpić rzeź ludności i żołnierzy". 

Trwa ostrzał artyleryjski południowego Śródmieścia i Czerniakowa. Tutaj, z brzegu Wisły widać płonącą Pragę, którą podpaliły wycofujące się przed Armią Czerwoną oddziały niemieckie i bomby sowieckich samolotów.


Posłuchaj
02:16 A46707 9.09 Powstancze kalendarium_1319232_1.mp3 - To dla wszystkich były niezwykle trudne chwile - wspomina wyjście z miasta swojej rodziny Zdzisław Sobociński ps. Wojciech. (PR, 2014)

 

Tymczasem na Górnym Mokotowie oddziały "Baszty" dokonują ofensywy, dzięki której udaje się opanować tereny między al. Niepodległości, ul. Narbutta i Fałata, a także obszar zamknięty ulicami Pilicka-Wężyka-Wielicka.


Posłuchaj
15:47 Dni Walczącej Stolicy, 9.09.mp3 Na wniosek Polskiego Czerwonego Krzyża Niemcy zgadzają się na ewakuację ludności cywilnej. Cykl "Dni Walczącej Stolicy" Władysława Bartoszewskiego. (RWE, 1984)

 

Tego dnia mają miejsce rozmowy między przedstawicielami dowództwa powstańczego, podpułkownikiem Franciszkiem Hermanem i proucznikiem Alfredem Korczyńskim a reprezentującym Niemcy gen. Heinzem Rohrem. Strona polska negocjuje dalszą ewakuację ludności cywilnej, a także rannych żołnierzy oraz wydanie niemieckich jeńców. Rohr proponuje rozpoczęcie rozmów kapitulacyjnych przy założeniu traktowania powstańców jako jeńców wojennych.