Logo Polskiego Radia
PAP
Bartłomiej Makowski 05.04.2022

Jak wyglądali mieszkańcy Górnych Łużyc ponad 400 lat temu? Zrekonstruowano ich wygląd

Popiersie seniora i cyfrowe wizerunki młodej kobiety i młodego mężczyzny to efekt badań prowadzonych na czaszkach ludzkich odnalezionych na wczesnośredniowiecznym grodzisku. Wygląd dawnych mieszkańców Górnych Łużyc zrekonstruowali antropolodzy, archeolodzy i artyści plastycy.

Trzy rekonstrukcje wykonał zespół prof. Barbary Kwiatkowskiej z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu we współpracy z artystami plastykami z wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Dwie męskie czaszki i jedną żeńską odnaleziono w miejscowości Göda w zachodniej Saksonii.

- Datowania radiowęglowe szczątków ludzkich wykazały, że cmentarzysko na majdanie grodziska funkcjonowało pomiędzy końcem wieku XV a początkiem XVII, to znaczy w czasach, kiedy gród był już opuszczony. Wygląd starszego mężczyzny odtworzono w postaci pełnoplastycznego realistycznego popiersia - tłumaczy dr Paweł Konczewski, archeolog z UPWr.


Ryszard III 663.jpg
Rekonstrukcja twarzy Ryszarda III. "Jest przystojny"

Rekonstrukcje wyglądu młodszego mężczyzny i młodej kobiety wykonano cyfrowo. Po odkryciu prawie sto lat temu sądzono, że pochówki te pochodzą z wczesnego średniowiecza.

- Dlatego włączyliśmy je do naszego projektu badań nad pograniczem polsko-niemieckim sprzed tysiąca lat. Pozwoliło to zweryfikować ich chronologię. Okazało się, że te groby są o wiele młodsze, niż sądzono do tej pory. To kolejny przykład, że warto prowadzić reanalizy dawniejszych odkryć archeologicznych z użyciem nowoczesnych narzędzi badawczych - wskazuje badacz.

Kim byli Łużyczanie?

Rekonstrukcje są prezentowane w Muzeum Miejskim w Budziszynie na wystawie poświęconej okresowi wczesnego średniowiecza na Górnych Łużycach – krainie geograficzno-historycznej położonej współcześnie po obu stronach granicy polsko-niemieckiej. Kultura Łużyczan zaliczana jest w poczet kultur słowiańskich. 

- Do tej pory uważano, że przybyli na te tereny około VI-VII wieku, ale dzisiaj coraz częściej zakłada się, że był to wiek VIII. Ja uważam, że przybyli z Europy wschodniej, dokładniej z Naddnieprza, wypierani przez Awarów. Szukali nowych terenów do życia, a może też uciekali przed konfliktami zbrojnymi. Wielka wędrówka Słowian we wczesnym średniowieczu miała różne podłoże, ale dokładnie tak samo z różnych przyczyn również dzisiaj ludzie emigrują i szukają nowych miejsc do lepszego życia - wyjaśnia dr Paweł Konczewski. 

karol wielki663wiki.jpg
Legenda Karola Wielkiego

Grody, które zbudowali przybysze, najprawdopodobniej były odpowiedzią na niepokoje wojenne i ekspansję państwa zachodniofrankońskiego na wschód. Karolingowie w początkach X wieku dążyli do podporządkowania sobie żyjących na Górnych Łużycach plemion słowiańskich Milczan, te więc zaczęły się zabezpieczać. Grody zbudowane zostały nad przepaściami, nad dolinami rzek, na wzniesieniach, dzięki czemu zyskiwały naturalną ochronę wynikającą z ukształtowania terenu.

Wystawę zrealizowano w ramach polsko-niemieckiego projektu naukowego i edukacyjnego "1000 lat Górnych Łużyc – ludzie, grody, miasta".

PAP/mat. prasowe/bm