Choroby układu krążenia są jednym z głównych powikłań cukrzycy i odpowiadają za 80 proc. zgonów cierpiących na nią osób. Szacuje się, że śmiertelność z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego jest wśród cukrzyków 2-4 razy wyższa niż wśród osób z ogólnej populacji.
Za poważne upośledzenie funkcji mięśnia sercowego u chorych na cukrzycę może odpowiadać kilka procesów. Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi prowadzi do nadprodukcji wolnych rodników, bardzo reaktywnych cząsteczek, które uszkadzają komórki mięśnia sercowego. Z drugiej strony, w sercu cukrzyków spada poziom enzymów neutralizujących te związki. W rezultacie, wiele komórek mięśniowych obumiera w procesie samobójczej śmierci, a funkcjonowanie serca systematycznie się pogarsza.
Jak sugerowały wcześniejsze badania, przeciwutleniacze, czyli związki neutralizujące wolne rodniki, dostarczane wraz z dietą mogłyby pomóc w ochronie komórek mięśnia sercowego. Naukowcy z Chińskiego Uniwersytetu Medycznego w Tajwanie sprawdzali, czy takie ochronne działanie mogą mieć przeciwutleniacze zawarte w olejku czosnkowym.
Już wcześniej obserwowano, że czosnek (Allium sativum) korzystnie wpływa na układ krążenia - m.in. hamuje enzymy zaangażowane w syntezę tłuszczów, może przeciwdziałać powstawaniu zakrzepów, obniżać ciśnienie krwi, a także neutralizuje wolne rodniki mogące uszkadzać naczynia krwionośne. Pojawiały się też doniesienia, że zawarte w nim związki mogą pomóc w regulacji poziomu glukozy we krwi, co byłoby szczególnie korzystne u cukrzyków.
Najnowsze doświadczenia prowadzono na szczurach, u których eksperymentalnie wywołano cukrzycę. Podzielono je na cztery grupy, z czego w trzech co drugi dzień podawano wraz ze zwykłą karmą olejek czosnkowy w różnych dawkach - 10, 50 i 100 miligramów na kg masy ciała. Czwartej grupie podawano w ramach kontroli olej kukurydziany. Test trwał 16 dni. Okazało się, że olejek czosnkowy łagodził, zależnie od dawki, niekorzystne zmiany w komórkach mięśnia sercowego związane z cukrzycą, chroniąc je zarazem przed uszkodzeniem.
W badaniu echokardiograficznym naukowcy zaobserwowali poprawę czynności skurczowej serca u gryzoni otrzymujących olejek z czosnku. W komórkach mięśnia sercowego wzrosła również produkcja enzymu neutralizującego wolne rodniki (dysmutazy nadtlenkowej 1), co dodatkowo pomogło zwalczać nadmiar tych cząsteczek.
W rezultacie, mniej komórek serca ginęło w procesie samobójczej śmierci (apoptozy).
Zdaniem autorów pracy, korzystny wpływ olejku czosnkowego na serce jest związany z zawartymi w nich organicznymi związkami siarki, które mają własności przeciwutleniające. Naukowcy wykryli, że jest ich ponad 20, z czego najważniejsze znaczenie mają dwusiarczek i trójsiarczek diallylu.
Jak podsumowują badacze, wyniki te dowodzą, że czosnek może odegrać istotną rolę w ochronie serc cukrzyków przed uszkodzeniem. Dlatego warto prowadzić dalsze prace nad tym zagadnieniem.
(ki)