Czy nobliści stają się bogaci?

Ich odkrycia zmieniają świat, ale czy miliony koron szwedzkich dają noblistom bogactwo?

Okazuje się, że miliony koron szwedzkich, ktore inkasują coroczni laureaci Nagrody Nobla, nie wpływają na ich kondycję finansową. – „Większość laureatów nie staje się bogatszymi po uzyskaniu Nobla” – mówi Bruno Strasser, wykładowca historii nauki i medycyny na Uniwersytecie w Yale. – „Ale, oczywiście, wszystko zależy od tego, jak definiuje się bogactwo” – dodaje.

Od dziewięciu lat kwota, która towarzyszy nagrodzie Nobla, wynosi 10 mln koron szwedzkich (1,5 miliona dolarów). Oczywiście, kwota ta jest do podziału, jeżeli lauretaów jest więcej niż jeden. Potem fiskus pobiera podatek. To, co zostaje, nadal jest znaczącą kwotą, ale laureaci nie porzucają dla niej zajmowanych przez siebie stanowisk uniwersyteckich. Prawdą jest jednak to, że na Zachodzie pensja profesorska jest znacząca i mieści się rocznie w... sześciocyfrowych kwotach! Nobel to zatem tylko dodatkowa gratyfikacja, a jego główną wartością jest prestiż. Pewnie inaczej podszedłby do tego polski naukowiec...

- „Dostanie Nobla pozwala ci na robienie w nauce tego, na co masz ochotę. Możesz na przykład współpracować z kimś, z kim zawsze chciałeś” – mówi neurolog Paul Greengard, noblista z 2000 roku. No tak, teraz nikt ci nie odmówi!

Dlaczego jednak do noblistów nie płynął miliony dolarów, pochodzące z patentów? Ich praca jest przede wszystkim teoretyczna i dopiero umożliwia tworzenie praktycznych rozwiązań, które da się opatentować. – „Praw natury się nie opatentuje” – mówi prof. Daniel Kelves z Uniwersytetu w Yale. – „Nobla dostaje sie zaś za opis i identyfikację praw natury. Poza tym większość naukowców, którzy wykonują badania na poziomie noblowskim, nie robi tego dla pieniędzy”.

Co zatem może sie zmienić finansowo po Noblu? Greengard: - „Niewiele. Moje odkrycia nie miały większego wpływu na moje dochody. Oczywiście, zwiększyły się moje potencjalne gaże za książki, kiedy dostałem Nobla, ale i tak książek nie pisuję”. Sam Greengard swoje honorarium noblowskie przekazał Uniwersytetowi Rockefellera, który przeznaczyył je na stypendia dla wyróżniających się kobiet-badaczek. Przypomnijmy: ks. prof. Michał Heller, światowej sławy kosmolog, który kilka lat temu dostał prestiżową i finansowo wyższą niż noblowska Nagrodę Templetona, przeznaczył ją na założenie w Krakowie Centrum Kopernika, instytucji mającej na celu zgłębianie relacji pomiędzy nauka i teologią. Naukowcy po prostu tak myślą: nauka i rozwój wiedzy przede wszystkim.

Dla tych, którzy chcieliby się wzbogacić, mamy jeszcze jedną poradę: Nagroda Nobla to niekoniecznie najszybsza metoda. Większość badaczy dostaje ją bowiem w wieku emerytalnym.

(ew/livescience.com)