15-18 września w Gdańsku odbędzie się międzynarodowa konferencja Hevelius 2011. Towarzyszyć jej będzie wystawa "Jan Heweliusz i nauka w XVII wieku". To centralny punkt obchodów 400-lecia urodzin astronoma w Polsce. Twórca wielkiego obserwatorium w Gdańsku, odkrywca komet, badacz księżyca, potomek bogatych gdańskich browarników, był jedną z najważniejszych postaci nowożytnej nauki.
Niebo obserwował z dachu trzech kamienic w okolicach ul. Korzennej w Gdańsku. Niestety po 40 latach obserwatorium spłonęło. Zostało niewiele, na przykład cyrkiel – który można zobaczyć w muzeum w Toruniu.
Pozostawił za to setki listów. – Wielu badaczy przebiera nogami, żeby wreszcie móc dokończyć krytycznej edycji olbrzymiej spuścizny epistolarnej Jana Heweliusza – mówi prof. Jarosław Włodarczyk, historyk astronomii z Instytutu Historii Nauki PAN, jeden z głównych organizatorów sesji. Zdradzą wiele na temat sposobu uprawiania nauki, związków między uczonymi w różnych krajach.
Sam astronom przygotował około 3000 swoich listów do edycji – nigdy do niej jednak nie doszło. Prof. Wróblewski przypomina, że listy w tamtym czasie to był swego rodzaju Internet, sieć, która służyła do komunikowania odkryć, zadawania pytań, proszenia o wyniki badań. Wtedy zaczęły się tworzyć towarzystwa naukowe. Heweliusz był członkiem Royal Society w Londynie – przekazywał sekretarzowi list, a ten przesyłał go dalej do odbiorcy.
W 1678 obserwatorium Heweliusza odwiedził król Jan III Sobieski. W uznaniu dla jego zasług zwolnił jego browar z podatków. Jan Heweliusz potrafił się odwdzięczyć – w 1683 roku dla uczczenia zwycięstwa pod Wiedniem jedną z konstelacji nazwał "Tarczą Sobieskiego".
***
W Jedynce o Janie Heweliuszu, konferencji i wystawie opowiadali: Maria Pelczar, wieloletnia była dyrektor Biblioteki Gdańskiej, Ewa Ogonowska reprezentująca Bibliotekę Gdańską, kurator wystawy "Jan Heweliusz i nauka w XVII wieku", prof. Jarosław Włodarczyk, historyk astronomii z Instytutu Historii Nauki PAN.
Audycję "Letni Wieczór z Jedynką" prowadziła Katarzyna Kobylecka. Posłuchaj!
agkm
Internetowy kanał Polskiego Radia: Kosmos